Ўзбекистон Республикаси адлия вазири Р. Давлетов коррупцияга қарши энг яхши чора ҳақида @ҳуқуқий_гап телеграм каналида ўз фикр-муносабатларини баён қилди:

«Коррупцияга қарши энг яхши чора қайси? Кўпчилик ўлим жазоси дейди. Қонун устуворлиги юқори ва коррупция даражаси паст давлатлар қонунчилигини кўрсангиз, биронтасида ўлим жазоси йўқ. Улар замонавий, маданий усуллар билан бу натижаларга эришган. 

Ҳамма Сингапурни мисол келтиради. Сингапурда коррупция учун энг юқори қамоқ муддати 7 йилгача қилиб белгиланган. Бизда эса 15 йил, лекин коррупция кўрсаткичи юқори. 

Кўринадики, гап жазонинг катта-кичиклигида эмас, муқаррарлигида. Жазо каттаю кичик «балиқ»ларга бирдек муқаррар бўлиши керак.

Ойликларни кўтариш эса коррупцияга қарши қисман, аммо мутлақ чора эмас. Бу коррупция кўрсаткичини камайтириши мумкин. Лекин ноҳалол ходимларга нисбатан иш бермайди. 

Ли Куан Ю айтади: «Мен муттаҳам ходимларга кўп ойлик берсам, улар кўп ойлик олиб ҳам муттаҳамлигини қилаверади». Шунинг учун ойликларни ошириш билан бирга, иш жараёнларни таҳлил қилиб бориш ва қатъий тозалаш ишларини олиб бориш лозим.

Масалан, биз нотариат соҳасида ойликларни ошириш билан бирга, талабни ҳам қаттиқ қўйдик, яъни «агрессив кадр сиёсати»ни олиб бордик. Бу образли қилиб айтганда «бошини шарт олиб ташлаш» дегани.

Хусусан, ФҲДЁ тизими ҳокимиятдан бизга ўтгач, ходимларни очиқ-шаффоф аттестация қилдик, шунда айрим ҳудудларда ҳаттоки 50 фоиз ходим аттестациядан ўтолмади. Бу жараёнда кўп таънаю норозиликлар бўлди бизга нисбатан, лекин тизимни тозалаш йўлида принципларимизда қатъий турдик. Ноҳалол ходим ишлагандан кўра ўша жой бўш тургани яхши. Нотариатда, давлат хизматлари соҳасида ҳам шу йўлни тутдик.

Кўплар диний таълим берсак, ҳалол ҳаромни ўргатсак, коррупция чекинади дейди. Лекин диний таълимни туғилганидан миясига қуядиган давлатларни кўрсак, уларнинг коррупцияга қарши кураш натижалари ҳавас қиларли эмас. Биз буни ўрганганмиз, таҳлил қилганмиз, диний воизларни жалб этганмиз, улар маърузалар қилишган. Бу ҳам маълум бир қатламга, маълум бир жараёнда таъсир қилади.

Шунингдек, маданият ва миллий менталитет ҳам коррупцияга таъсир қилади. Уруғ-аймоқчилик, маҳаллийчилик, трайбализм каби омилларнинг салбий таъсирини рад этолмаймиз. 

Демак, ривожланишимизга салбий таъсир қиладиган одатлар бўлса, улардан воз кечиш керак. Мана, тўйлардаги одатларни халқнинг ўзи ҳам танқид қилади, одамлар ўзи ҳам бу урф-одатлардан норозику. Хитойда ҳам сиёсатчилар прокурор, судьялар ва адвокатлар орасида норасмий муносабатлар борлигини тан олиб, умуман шу инсонлар учун шахсий муносабатларни тақиқлади. Демак, муаммони тан олди ва шунга қарши зарба берди.

Шунинг учун коррупцияга қарши курашда конкрет битта усул самарали дейиш нотўғри. Ҳукумат бу масалага институционал, тизимли ва комплекс ёндашиши, катта социологик тадқиқотлар қилиниши, институтлар ишлаши керак. Яъни муаммо илмий ёндашилган ҳолда ҳал этилиши муҳим».