Фото: Reuters

АҚШ президенти Дональд Трамп маъмурияти мамлакат мудофаа бюджетини 1 триллион долларгача оширишни маъқуллаганини маълум қилди.

Исроил Бош вазири Бенямин Нетаньяҳу билан учрашувда АҚШ етакчиси «дунёда ёмон кучлар кўп», шунинг учун Қўшма Штатлар ҳам кучли бўлиши кераклигини айтган. Трампнинг сўзларига кўра, шу пайтгача ҳеч ким армияни сақлаш учун бунча кўпроқ пул ажратмаган.

АҚШ ўзини қуроллантирмоқда

Бир кун аввал Трамп Оқ уйда Исроил Бош вазири Нетаньяҳуни қабул қилди. Томонлар бир қатор масалаларни муҳокама қилишди ва музокаралар чоғида АҚШ етакчиси мамлакат мудофаа бюджети тез орада ошишини маълум қилди. Унинг маъмурияти аллақачон армияни молиялаштириш учун тахминан 1 триллион доллар ажратишни назарда тутувчи ҳужжат лойиҳасини тайёрлаган.

АҚШ президентининг сўзларига кўра, ҳукумат «ҳали ҳеч ким кўрмаган» мудофаа бюджетини «деярли тасдиқлаб» бўлган.

«Биз харажатларимизга жуда эҳтиёт бўламиз, аммо армия биз қуришимиз керак бўлган нарса ва биз кучли бўлишимиз керак, чунки дунёда ёмон кучлар жуда кўп»,— деган Трамп.

Трамп Яман ҳусийларига қарши операция ҳақида гапирар экан, ҳарбий харажатларни ошириш ҳақида гапирди.

Икки давлат раҳбарлари учрашувида Пентагон раҳбари Пит Хегсет иштирок этди. У ҳарбий харажатларни ошириш ҳақида гапирмади, бироқ учрашувдан сўнг ижтимоий тармоқларда «президент Трамп армияни қайта қурмоқда ва тез» деб ёзди.

Собиқ мудофаа вазири Ллойд Остин АҚШ ҳукуматига мудофаа харажатларини тахминан 50 миллиард долларга оширишни тавсия қилди. У Исроил ва Украинага мудофаа бюджетидан эмас, балки бошқа манбалардан ёрдам беришни таклиф қилди. Унга кўра, бу америкалик мудофаа пудратчиларини рағбатлантиради.

«Биз биламизки, бизнинг саноат базамиз бу эҳтиёжларни атиги бир йил ичида қондира олмайди, аммо инвентаризацияни нолга тушириш учун инвестициялар 1 октябрдан бошланадиган молиявий йилдан кечиктирмай бошланиши керак», дейди Остин.

Хитой билан қарама-қаршилик

Аввалги президентлик даврида ҳам Дональд Трамп Хитой Халқ Республикаси Қуролли кучларининг ривожланиш суръатларидан хавотир билдириб, Хитойни «бутун дунё учун таҳдид» деганди.

«Хитой, албатта, қайсидир маънода дунё учун хавф туғдиради, чунки у ўз армиясини бошқаларга қараганда тезроқ қурмоқда. Очиғини айтганда, хитойликлар АҚШ пулларидан фойдаланмоқда», — дея таъкидлаганди Трамп 2019 йилда.

Президент этиб қайта сайланганидан бери у яна бир бор Хитойни ушлаб туриш зарурлиги ҳақида гапирди.

Нетаньяҳу билан учрашувда Трамп «мудофаа» учун миллиардлаб доллар сарфлашни истамаслигини айтди. Унга кўра, Хитойда ҳам ҳарбий харажатлар кўпайтирилмаслиги керак.

«Мен улар йилига 500-600 миллиард доллар олиб, уни ўз ҳарбийларига сарфлашларини хоҳламайман. Мен улар ўз ҳарбийларига пул сарфлашларини хоҳламайман. Ва мен пул сарфлашим шарт эмас», деди у Хитой билан муносабатлар ҳақидаги саволга.

Шу йилнинг 2 апрель куни у импорт божларининг янги тизимини жорий қилди. Унга кўра, ўртача база ставкаси 10 фоиз, Хитойдан келган товарлар учун эса анча юқори — 34 фоиз. Пекин, агар АҚШ тарифлар ва савдо урушида қатъий турса, «охиригача курашишга» ваъда берди.

«Хитой ривожланишга бўлган қонуний ҳуқуқини ҳимоя қилиш учун қатъий ва қатъий чоралар кўришда давом этади», — деди Хитой Ташқи ишлар вазирлиги расмий вакили Линь Цзянь.

Эрон, Ҳусийлар ва ҲАМАСга таҳдид

Мудофаа бюджетининг ошишини нафақат Хитой билан юзага келиши мумкин бўлган тўқнашувга тайёргарлик, балки АҚШнинг Яқин Шарқдаги ҳарбий кучларини молиялаштириш зарурати билан изоҳлаш мумкин. АҚШ ҳарбийлари Ямандаги ҳусийларга зарба беришда давом этмоқда, айни пайтда Қўшма Штатларнинг Эрон билан алоқалари ҳам ижобий эмас.

Оқ уйда нутқ сўзлаган Трамп Эроннинг ядро қуролига эга бўлишга ҳаққи йўқлигини яна бир бор таъкидлади. У агар форс давлати атом бўйича музокара қилишдан бош тортса, катта муаммо бўлиши билан таҳдид қилди.

«Агар Эрон билан музокаралар муваффақиятли бўлмаса, мамлакат хавф остида қолади, чунки улар ядровий қуролга эга бўла олмайди. Ўйлайманки, келишувга келмасак, бу Эрон учун жуда ёмон кун бўлади», — дейди Трамп.

Кейинчалик у Эрон — АҚШ музокаралари «юқори даражада» бошланганини таъкидлади. Президент ядровий муаммонинг ҳал этилишига умид билдирди, унинг айтишича, бу ҳам Эрон, ҳам АҚШ манфаатларига мос келади.

Ғазо секторидаги можарони ҳал қилиш борасида Трамп бир неча бор АҚШга ушбу ҳудуд устидан назорат ўрнатиши ҳақида гапирган.

«Ўйлайманки, у ерда АҚШ каби тинчликпарвар кучлар бўлса, Ғазо секторини назорат қилиш ва унга эгалик қилиш яхши бўларди», — дея таъкидлади АҚШ раҳбари.