АҚШ президенти Дональд Трамп Владимир Путин ва Владимир Зеленский ўртасидаги шахсий адоват тўғридан-тўғри музокараларни имконсиз қилишини айтди. Унинг сўзларига кўра, «тасаввур қилиб бўлмайдиган нафрат» мулоқотни истисно қилади ва эҳтимол у ўзи музокара олиб боришига тўғри келади.

«Улар бир-бирларини шунчалик ёмон кўрадиларки…, улар бир-бирлари билан гаплашишга қодир эмаслар», — деди АҚШ президенти.

Оқ уй раҳбари Россия ва Украина етакчилари ўртасидаги ҳиссий ва сиёсий тарангликни инобатга олган ҳолда, музокараларни ўзи олиб боришига тўғри келишини яна бир бор таъкидлади. Трампнинг сўзларига кўра, у асосий фигурага айланиши мумкин, усиз Путин ва Зеленскийнинг бевосита учрашуви бўлмайди.

Аляска саммити ва тўғридан-тўғри музокаралар

Дональд Трамп ва Владимир Путин учрашувига тайёргарлик 2025 йилнинг август ойи бошида бошланган. Оқ уй Америка етакчиси Владимир Зеленский иштирокида уч томонлама формат ўтказиш имкониятини кўриб чиқаётганини тасдиқлаган, бироқ Киев таклиф қилинганларнинг якуний рўйхатига киритилмаган. Музокаралар учун Анкориж танланди: Аляска бир вақтлар Россияга тегишли бўлган ва бугунги кунда географик жиҳатдан яқин ва айни пайтда нейтрал ҳудуд сифатида қабул қилинади.

Саммит арафасида АҚШ махсус вакили Стив Уиткофф Москвага ташриф буюрди ва у ерда Путин билан учрашди. Америка томонининг фикрича, бу самарали бўлди ва кенг кўламли музокаралар учун пойдевор қўйиш имконини берди.

Шу йилнинг 15 август куни президентлар учрашди. Трампга Давлат котиби Марко Рубио ва Стив Уиткофф, Путинга Сергей Лавров ва Юрий Ушаков ҳамроҳлик қилди. Суҳбат деярли уч соат давом этди ва биринчи навбатда Украинадаги можарога бағишланди. Бироқ, учрашув ҳеч қандай аниқ келишувларга олиб келмади.

Саммитдан сўнг Трамп Путин ва Зеленский ўртасида тўғридан-тўғри музокаралар ўтказиш ниятида эканлигини маълум қилди ва уч томонлама учрашувлар форматини ҳам кўриб чиқишни таклиф қилди. Бироқ, бу истиқбол Киев ва Европа пойтахтларида қўллаб-қувватланмади. Германия ва Франция Украина учун НАТОнинг 5-моддаси қоидалари билан таққосланадиган хавфсизлик кафолатларини талаб қилди.

Санкция таҳдидлари

Шу йилнинг сентябрь ойи бошида АҚШ молия вазири Скотт Бессент Трамп маъмурияти Москвага таъсир ўтказиш учун барча мумкин бўлган вариантларни столда ушлаб туришини таъкидлади.

Унинг баёнотлари тўғридан-тўғри музокараларда ҳеч қандай тараққиёт бўлмаса, Оқ уй санкциялар сценарийсига қайтишга тайёрлигига шама қилди. Молия вазирлиги раҳбарининг сўзларига кўра, «иқтисодий дастаклар дипломатик воситалар тўпламининг бир қисми бўлиб қолмоқда» ва агар «Россия можарони узайтиришда давом этса» улардан фойдаланиш мумкин.

Москва таҳдидларга вазминлик билан жавоб берди. Россия президентининг матбуот котиби Дмитрий Песков Россия узоқ вақтдан бери санкциялар босими остида яшаётганини ва Қўшма Штатларнинг бундай баёнотларига ўрганиб қолганини айтди.

Унинг сўзларига кўра, Вашингтоннинг бундай қадамлари «дўстона чизиқ»нинг давоми сифатида қабул қилинмоқда, бироқ улар Москванинг асосий масалалар бўйича позициясини ўзгартиришга қодир эмас. Россия Ташқи ишлар вазирлиги, шунингдек, янги чекловлар таҳдиди можарони дипломатик йўл билан ҳал қилишнинг ҳақиқий изланишига алоқаси бўлмаган сиёсий босим сифатида баҳоланишини таъкидлади.