AQSH prezidenti Donald Tramp Vladimir Putin va Vladimir Zelenskiy oʻrtasidagi shaxsiy adovat toʻgʻridan-toʻgʻri muzokaralarni imkonsiz qilishini aytdi. Uning soʻzlariga koʻra, “tasavvur qilib boʻlmaydigan nafrat” muloqotni istisno qiladi va ehtimol u oʻzi muzokara olib borishiga toʻgʻri keladi.

“Ular bir-birlarini shunchalik yomon koʻradilarki…, ular bir-birlari bilan gaplashishga qodir emaslar”, — dedi AQSH prezidenti.

Oq uy rahbari Rossiya va Ukraina yetakchilari oʻrtasidagi hissiy va siyosiy taranglikni inobatga olgan holda, muzokaralarni oʻzi olib borishiga toʻgʻri kelishini yana bir bor taʼkidladi. Trampning soʻzlariga koʻra, u asosiy figuraga aylanishi mumkin, usiz Putin va Zelenskiyning bevosita uchrashuvi boʻlmaydi.

Alyaska sammiti va toʻgʻridan-toʻgʻri muzokaralar

Donald Tramp va Vladimir Putin uchrashuviga tayyorgarlik 2025-yilning avgust oyi boshida boshlangan. Oq uy Amerika yetakchisi Vladimir Zelenskiy ishtirokida uch tomonlama format oʻtkazish imkoniyatini koʻrib chiqayotganini tasdiqlagan, biroq Kiyev taklif qilinganlarning yakuniy roʻyxatiga kiritilmagan. Muzokaralar uchun Ankorij tanlandi: Alyaska bir vaqtlar Rossiyaga tegishli boʻlgan va bugungi kunda geografik jihatdan yaqin va ayni paytda neytral hudud sifatida qabul qilinadi.

Sammit arafasida AQSH maxsus vakili Stiv Uitkoff Moskvaga tashrif buyurdi va u yerda Putin bilan uchrashdi. Amerika tomonining fikricha, bu samarali boʻldi va keng koʻlamli muzokaralar uchun poydevor qoʻyish imkonini berdi.

Shu yilning 15-avgust kuni prezidentlar uchrashdi. Trampga Davlat kotibi Marko Rubio va Stiv Uitkoff, Putinga Sergey Lavrov va Yuriy Ushakov hamrohlik qildi. Suhbat deyarli uch soat davom etdi va birinchi navbatda Ukrainadagi mojaroga bagʻishlandi. Biroq, uchrashuv hech qanday aniq kelishuvlarga olib kelmadi.

Sammitdan soʻng Tramp Putin va Zelenskiy oʻrtasida toʻgʻridan-toʻgʻri muzokaralar oʻtkazish niyatida ekanligini maʼlum qildi va uch tomonlama uchrashuvlar formatini ham koʻrib chiqishni taklif qildi. Biroq, bu istiqbol Kiyev va Yevropa poytaxtlarida qoʻllab-quvvatlanmadi. Germaniya va Fransiya Ukraina uchun NATOning 5-moddasi qoidalari bilan taqqoslanadigan xavfsizlik kafolatlarini talab qildi.

Sanksiya tahdidlari

Shu yilning sentyabr oyi boshida AQSH moliya vaziri Skott Bessent Tramp maʼmuriyati Moskvaga taʼsir oʻtkazish uchun barcha mumkin boʻlgan variantlarni stolda ushlab turishini taʼkidladi.

Uning bayonotlari toʻgʻridan-toʻgʻri muzokaralarda hech qanday taraqqiyot boʻlmasa, Oq uy sanksiyalar ssenariysiga qaytishga tayyorligiga shama qildi. Moliya vazirligi rahbarining soʻzlariga koʻra, “iqtisodiy dastaklar diplomatik vositalar toʻplamining bir qismi boʻlib qolmoqda” va agar “Rossiya mojaroni uzaytirishda davom etsa” ulardan foydalanish mumkin.

Moskva tahdidlarga vazminlik bilan javob berdi. Rossiya prezidentining matbuot kotibi Dmitriy Peskov Rossiya uzoq vaqtdan beri sanksiyalar bosimi ostida yashayotganini va Qoʻshma Shtatlarning bunday bayonotlariga oʻrganib qolganini aytdi.

Uning soʻzlariga koʻra, Vashingtonning bunday qadamlari “doʻstona chiziq”ning davomi sifatida qabul qilinmoqda, biroq ular Moskvaning asosiy masalalar boʻyicha pozitsiyasini oʻzgartirishga qodir emas. Rossiya Tashqi ishlar vazirligi, shuningdek, yangi cheklovlar tahdidi mojaroni diplomatik yoʻl bilan hal qilishning haqiqiy izlanishiga aloqasi boʻlmagan siyosiy bosim sifatida baholanishini taʼkidladi.