Illyustrativ foto

“Brain Communications” nashrida chop etilgan yangi tadqiqot uyqu etishmasligi va Alsgeymer kasalligi bilan bogʻliq tibbiy holat oʻrtasidagi bogʻliqlikni koʻrsatdi. 

Ushbu ilmiy ish Barselonadagi Paskual Maragall fondining tadqiqot markazi boshchiligidagi xalqaro olimlar guruhi tomonidan oʻtkazildi. Tadqiqot haqida maʼlumot "MedicalXpress«da chop etildi.

Tadqiqotchilar 50 yoshdan oshgan 1168 kishining maʼlumotlarini, jumladan, miya omurilik suyuqligidagi Alsgeymer kasalligining biomarkerlari, kognitiv qobiliyat va uyqu sifati haqidagi maʼlumotlarni tahlil qilishdi. Vaqt oʻtishi bilan tungi dam olishning Alsgeymer kasalligi biomarkerlarining oʻzgarishiga taʼsiri boshlangʻich va oʻrtacha 1,5 yildan keyin olingan 332 ishtirokchidan olingan namunalarda baholandi.

Maʼlum boʻlishicha, uyquning yetti soatdan kam davom etishi miya omurilik suyuqligida tau oqsili (p-tau) darajasining oshishi bilan bogʻliq. Bu oqsil mikrotubulalar — hujayraning ichki tuzilmalari yigʻilishida ishtirok etadi. Ular uning shaklini belgilaydi va hayotiy faoliyat hamda boʻlinish jarayonlarida ishtirok etadi. Haddan tashqari fosforlangan tau oqsili Alsgeymer kasalligining oʻziga xos belgisi hisoblangan neyrofibrilyar chigallarning paydo boʻlishiga olib keladi.

Aniqrogʻi uyqu buzilishlari, shu jumladan, uyquning uzilishi, vaqt oʻtishi bilan boshqa biomarker, beta-amiloid Aβ42 ning miya omurilik suyuqligi darajasining pasayishiga bogʻliq boʻlgan. Beta-amiloidlar odatda taxminan 40 ta aminokislota qoldigʻidan iborat peptidlardir, ammo Aβ42 varianti 42 ta aminokislota qoldigʻidan iborat va patogen hisoblanadi. U neyrodegenerativ kasalliklarning rivojlanishining boshlangʻich mexanizmi hisoblangan amiloid plitalarini shakllantirishga qodir. Mualliflarning fikriga koʻra, uyqu buzilishi miya omurilik suyuqligidagi beta-amiloidlarning aylanish mexanizmlarini va ularning chiqarilishini buzishi mumkin.

Natijalar uyqu buzilishi Alsgeymer kasalligining rivojlanishi uchun xavf omili boʻlishi mumkinligi haqidagi farazni qoʻllab-quvvatlaydi.