Аҳмадали ШEРНАЗАРОВ/«Халқ сўзи». Мобил телефон, электромобиллар учун энг асосий элементлардан ҳисобланган литий батареялар жаҳондаги етакчи давлатлардагина тайёрланади. Қувонарлиси, жорий йилдан Сирдарёнинг Янгиер шаҳридаги ёшлар ҳам жаҳон бозорида талабгир бўлган ана шундай аккумуляторларни ишлаб чиқара бошлашди.

2019 йилда Янгиерда Тошкент кимё-технология институтининг филиали ташкил этилиши тўғрисидаги хабар кўплаб маҳаллий ёшларни қувонтирганди. Филиалда таълим ва саноат ишлаб чиқариш биргаликда ташкил қилинди. Айниқса, ушбу манзилда «Ёшлар саноат технопарки» барпо этилгани бу борада катта самара берди.

Дастлаб, технопаркка 1 млн АҚШ доллари миқдорида инвестиция жалб этилди. Инвестиция лойиҳаси доирасида консерва, кондитер, ёғ, омихта ем, нон ва нон маҳсулотларини ишлаб чиқариш ҳамда мева ва сабзавотларни қуритиш цехлари ташкил этилди. Натижада, талабалар ўқув жараёнида олган назарий билимларини амалиётда қўллаш имконига эга бўлди.

Яқинда филиалда яна бир салмоқли қадам – Хитойнинг жаҳондаги етакчи «Tianjin Xianjin Power supply Technology» компанияси билан ҳамкорликда «Энергетика технопарки» ташкил этилди. Лойиҳага 5 млн АҚШ доллари миқдорида хорижий инвестиция жалб этилди. Технопаркка етакчи давлатлардан энг илғор ускуналар олиб келиб ўрнатилди. У Ўзбекистон ҳамда МДҲ давлатларида инновацион энергия манбаларига ортиб бораётган талабни қондиришга қаратилган. Бу ерда йилига 12 млрд 500 млн. сўмлик литий ионли батарея(Li-ion)лар ишлаб чиқарилиб, экспорт қилинади. Портатив қувватловчи қурилмалар, электровелосипед, скутер, самокат ва портатив электр асбоблари учун аккумуляторлар ҳамда энергия сақлаш қурилмалари ишлаб чиқарилади.

— Тошкент кимё-технология институти Янгиер филиалида ташкил этилган мазкур технопарклар учта йирик вазифани бажариш имконини бермоқда, — дейди филиал директори, техника фанлари доктори Зафар Хакимов. — Бир ярим мингга яқин талабаларга фанлардан олган назарий билимларини амалиётга татбиқ этиш, ишлаб чиқариш шароитида амалий тажрибалар орттиришга кўмаклашмоқда.

Дарҳақиқат, озиқ-овқат, технологик жараёнларни автоматлаштириш, электр энергияси, қурилиш материаллари каби йўналишларда таҳсил олаётган талабаларнинг амалий машғулотлари узоқ ҳудудда эмас, айнан, филиалнинг ўзида олиб борилмоқда. Жорий йилда технопаркда йигирмадан ортиқ ихтисослик фанлари бўйича икки юздан ортиқ амалий машғулотларни ўтказиш режалаштирилган. Талаба-ёшлар ишлаб чиқариш жараёнларида дастлабки курслардан иштирок этиш орқали тадбиркорлик ва бизнес кўникмаларига эга бўлмоқда. Бу уларга ўз стартап лойиҳаларини ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий қилиш учун замин яратади.

Технопаркларнинг иккинчи қулай жиҳати филиал талабалари шу ернинг ўзида иш билан таъминланаётганидир. Хусусан, энергетика технопаркига филиалнинг «Электр энергетикаси», «Технологик жараёнлар ва ишлаб чиқаришни автоматлаштириш ва бошқариш», «Технологик машиналар ва жиҳозлар» каби таълим йўналишларининг талабалари ишга қабул қилинди. Ҳозирча талабалар ойига 300 АҚШ доллари миқдорида маош олишмоқда.

Келгусида 170 нафар ёшни ана шундай доимий иш билан таъминлаш режалаштирилган. Бу эса эҳтиёжманд талабаларнинг 30 фоизини ижтимоий ҳимоя қилиш ва моддий аҳволини барқарорлаштириш имконини беради.Учинчидан, технопарк ташкил этиш орқали филиалда таълим ва саноат ишлаб чиқариш жараёнини ўзаро боғлашга муваффақ бўлинди. Бу эса илмий-тадқиқотлар кўламини ишлаб чиқариш жараёнига йўналтириш, янги инновацион технологиялар татбиқи ҳамда лойиҳалар ишлаб чиқиш учун қулай шарт-шароит яратди. Технопарклар негизида 15 та магистрлик диссертацияси, 8 та докторлик илмий-тадқиқот иши олиб борилаётгани фикримизга далил бўла олади.

Янгиердаги замонавий олий таълим муассасасида мана шундай технопаркларнинг очилиши минтақада инновацион ишлаб чиқариш ва энергетика технологияларини ривожлантириш учун янги истиқболларни очади ҳамда вилоятнинг иқтисодий ўсиши ва ривожланишига муносиб ҳисса қўшишига шубҳа йўқ.