Архив фото

Озарбайжон президенти Илҳом Алиев мамлакатни «ҳар қандай вақтда» урушга тайёр туришга чақирди. Унинг сўзларига кўра, 2020 йилдаги иккинчи Қорабоғ урушидан кейин Боку махсус кучлар сонини “минглаб” оширган. Бундан ташқари, мамлакатда армия модернизация қилинмоқда, дрон ва жанговар самолётлар харид қилинмоқда. Икки ҳафта олдин Алиев АҚШда Арманистон бош вазири Никол Пашинян билан учрашган ва улар Оқ уйда тинч муносабатлар декларациясини имзолаган эди. Шу билан бирга, Россия Алиевнинг уруш ҳақидаги сўзлари Москва учун мўлжалланган, деб гумон қилмоқда, чунки Боку ҳозирда у билан кескин муносабатларга эга.

“Биз ҳар дақиқада урушга тайёр бўлишимиз керак. Чунки дунёда жараёнлар шу йўналишда ривожланмоқдаки, эртага нима бўлишини билишнинг иложи йўқ. Хавфсизлигимизнинг кафолати ўзимиз: давлат, халқ ва қуролли кучларимиз”, — деди Алиев.

Президент мамлакат тинчликни хоҳлашини, лекин ҳушёр бўлишини таъкидлади. Алиевнинг таъкидлашича, Боку ўз армиясини янгилаган, энг замонавий дронларни олган ва янги жанговар самолётлар бўйича шартномалар имзолаган, мавжудлари эса тўлиқ модернизация қилинган.

Алиев бу сўзни Тоғли Қорабоғ ва Арманистон ўртасида жойлашган Ғарбий Озарбайжондаги тоғли ҳудуд — Келбажардаги турар-жой мажмуаларидан бирига кўчиб келган одамлар билан мулоқотда айтиб ўтган.

1993 йилгача Келбажарда саккиз мингга яқин озарбайжон ва курд истиқомат қилган. Биринчи Қорабоғ уруши пайтида шаҳар арман қўшинлари томонидан босиб олинган, Озарбайжон фуқаролари ўз уйларини ташлаб кетишга мажбур бўлган. Қарийб 30 йил давомида Келбажар Арманистон назорати остида бўлиб, арман кўчманчилари истиқомат қилган.

Аммо иккинчи Қорабоғ уруши якунларига кўра Келбажар яна Бокуга қайтди. Бу борада 2020 йилда шартнома тузилган.

Шу йилнинг август ойи бошида Алиев Вашингтонда АҚШ президенти Дональд Трамп ва Арманистон бош вазири Николь Пашинян билан учрашди. Учрашувда Алиев ва Пашинян дипломатик муносабатларни тиклаш, барча ҳарбий ҳаракатларни бутунлай тўхтатиш ва бир-бирининг ҳудудий яхлитлигини ҳурмат қилишга келишиб олди. Улар, шунингдек, томонлар БМТ Низоми ва 1991 йилдаги Олмаота декларациясига мувофиқ ўтмишдаги можаролар меросидан холи ёруғ келажак сари интилиш зарурлигини тан олишлари ҳақидаги декларацияни имзоладилар.

АҚШ ва Арманистон “Зангезур коридори” деб аталувчи шартномани имзолади, уни яратиш Озарбайжон томонидан талаб қилинган. Йўлак 99 йил давомида АҚШга топширилган бўлиб, у “Трампнинг халқаро тинчлик ва фаровонлик йўли” деб номланади.

“Арманистон ва Озарбайжон ўртасидаги муносабатларни нормаллаштириш жараёни, айтиш мумкинки, тугалланди ва имзоланган ҳужжатлар бизнинг манфаатларимизни тўлиқ таъминлайди”, — деди Алиев аҳоли билан учрашувда мамлакатлар ўртасида энди кескинлик йўқлигини таъкидлаб.

Алиев тўғридан-тўғри республика урушга тайёргарлик кўриши мумкин бўлган душман ёки таҳдидни айтмади. Шу муносабат билан, оммавий ахборот воситаларида у Россия ҳақида гапираётгани ҳақида хавотирлар пайдо бўла бошлади. Чунки ҳозирда икки давлат ўртасидаги муносабатлар инқирозли.

Хусусан, “Starshe Eddy” Телеграм-каналининг ёзишича, Алиев ўз нутқида Россияни назарда тутган. Чунки Москва унинг “Украинадаги бизнесини ўз қўлига олган” ва “озарбайжонлик қароқчиларни қувиб юборган ёки зиндонга солган”.

“У шайтонни нағмасига учмасдан ўз ўрнида жим ўтириши керак, лекин, афтидан, Пашинян устидан қозонилган ғалаба жаноб Илҳом Ҳайдаровичнинг бошини айлантирди ва у ўзини Македонский Александр бўлмаса-да, унинг даражасига яқин одам деб тасаввур қилди”, — дейилади хабарда.

Москва ва Боку ўртасидаги муносабатлар 2024 йил декабрида Оқтау яқинида Озарбайжоннинг Е-190 йўловчи самолёти ҳалокатга учраганидан сўнг ёмонлашди. Озарбайжон Россияни фалокат учун жавобгар деб ҳисоблади ва юз берган воқеада айбини тан олишни талаб қилди, шундан сўнг мамлакат “Бокудаги Рус уйи”ни ёпиб, Украинани омма олдида қўллаб-қувватлай бошлади.

2025 йил июнь ойи охирида кескинликнинг янги босқичи юз берди, 2000 йиллар бошидаги қотилликларда бир неча гумонланувчи Екатеринбургда ҳибсга олинди ва тергов давомида икки гумонланувчи вафот этди — уларнинг барчаси этник озарбайжонлар эди. Бунга жавобан Озарбайжон мамлакатда ишлаётган россиялик журналистларни ҳибсга олди. Улар фирибгарлик ва ноқонуний тадбиркорликда айбланган. Тез орада яна саккиз нафар россиялик гиёҳванд моддалар савдосида гумонланиб қўлга олинди.

Россияда озарбайжон диаспораси вакилларини бир қатор ҳибсга олиш ва уларни мамлакатдан чиқариб юбориш бошланди. Озарбайжон, шунингдек, россиялик юлдузлар иштирок этиши керак бўлган мамлакатдаги барча маданий тадбирларни ҳам бекор қилди.