Оғир мактаб сумкаси боланинг тана шаклига салбий таъсир қилади. Санепидқўмита огоҳлантириш билан чиқди.

Билдирилишича, бола оғир сумка кўтаргани сабабли, бош, бўйин ва елка қисмини олдинга эгиб олади. Бундай давомли ҳолат умуртқа поғонасининг қийшайишига (сколиоз), ҳатто букриликка ҳам олиб келиши мумкин.

«Фарзандингизга мактаб сумкаси сотиб олаётганда оғирлиги 700 граммдан 1 минг 200 граммгача бўлган, ўзидан ёқимсиз ҳид таратадиган синтетик материал билан ишланмаган сумкаларни танлашга эътибор қаратиш лозим», — дейилади қўмита хабарида.

Жаҳон тажрибасида қандай?

«American Occupational Therapy Association» уюшмасининг маълум қилишича, бошланғич синф ўқувчиларида оғир сумкалар бел, елка ва бўйин оғриғи каби муаммоларни юзага чиқаради. Болалар кўпинча тана вазнининг 10–25 фоизигача бўлган юк кўтаришади, бу эса ортопедик ноқулайлик хавфининг ошишига сабаб бўлади. АҚШ педиатрия академияси мактаб сумкаси боланинг тана вазнининг тахминан 5–10 фоизидан оғир бўлмаслигини, касб терапияси мутахассислари эса 10 фоиздан оширмасликни маслаҳат беради.

Қатор мамлакатлар болалар оғир сумка кўтармасликлари, оқибатда келиб чиқадиган хавфларнинг олдини олиш бўйича чораларни кучайтирган. Жумладан, 2020 йилда Ҳиндистон 1–10 синфлар учун сумка оғирлиги бола вазнининг 10 фоизидан оширмасликни белгилаган. Бу чоралар кичик ёшдаги ўқувчиларнинг орқа поғонасига тушадиган доимий юкни камайтиришга қаратилган. Шунингдек, мамлакатда 1–2-синф ўқувчилари учун ҳеч қандай уйга вазифа берилмайди.

Япония мактабларида эса бошланғич синф ўқувчилари учун шакли ва ўлчамида қатъий талаблар мавжуд бўлган «рандосеру» деб номланувчи анъанавий синф сумкаларидан фойдаланилади. Ушбу сумкалар одатда 30 см баландлик, 23 см кенглик ва 18 см чуқурликда бўлиб, тахминан А4 қоғоз катталигидаги китоб, дафтарларни сиғдира олади.

Бўш вазнида бу сумкалар ўртача 1,2 кг, айримларида эса 1 кгдан ҳам енгилроқ бўлиши учун енгил синтетик материаллар қўлланилади. Шу тариқа Японияда боланинг тана тузилишига ва эргономик ҳолатига зарар етказмаслик мақсадида сумка дизайни ва ўлчамини қатъий белгилаш орқали аниқ стандартларга амал қилинади.

Мутахассислар ота-оналарга мактаб сумкаларини харид қилишда қуйидаги жиҳатларга эътибор қаратишни эслатади:

• икки кенг ва юмшоқ елка боғичли;

• бел камарли;

• орқа қисми қаттиқ формали сумкаларни танлаш;

• энг оғир буюмларни орқага яқин жойлаштириш;

• ҳар куни кераксиз нарсаларни сумкадан чиқариб бориш;

• сумкани тўғри баландликда тақиш ва иложи борида шкафлардан фойдаланиш.