1. Эмиля Бронте — «Қорбўронли довонлар»

«Қорбўронли довонлар» ёзувчи ва шоира Эмиля Бронтенинг ягона ва катта асаридир. Асарда шаҳар ҳаётидаги севги ва романтизм табиат ҳодисалари орқали очиб берилган. Асар аёл муҳаббати қанчалик қудратли экани ҳақида сўз юритувчи энг гўзал романдир. «Қорбўронли довонлар» қиролича Виктория даврининг энг шедевр асарларидан бири ҳисобланади.

2. Шарлотте Бронте — «Жейн Эйр»

Асарнинг бош қаҳрамони Жейн Эйр етим, оддий бир қиз бўлишига қарамасдан, метин иродали, ғурури баланд ва руҳию кўнгли эркин инсон эди. У, оқсуяк Рожестернинг қизига муаллимлик қилиш учун ёлланади. Шундан кейин Рожестер ва Жейн орасида муҳаббат пайдо бўлади. Улар турмуш қуришга ҳозирлик кўрадилар. Тўй куни бир сир очилгани сабаб Жейн Эйр унинг уйини тарк этади ва Рожестерни унутишга уринади. Лекин, у билмасдики асл муҳаббат ҳеч қачон унутилмайди. Бир-биридан қанчалик узоқда яшамасин уларни бир ришта доим боғлаб турган. Роман асл севги, садоқат ҳақида битилган асарларнинг энг сараларидан биридир.

3. Жорж ЭЛИЁТ — «Миддлемарч»

«Зулматдаги рақс» романининг муаллифи Моррис Дижкстеин асар ҳақида шундай ёзади: «Асар қаҳрамонлари ва уларнинг муносабатларига қараш нуқтасидан бошлаб бир-биридан фарқ қилади. Элиот – воқеаларда тасвирланган кичик бир деталдан катта муаммоларнинг ечимини топиб беради. Шу аснода асарни ўқиш жараёнида ўқувчини ҳайрат тарк этмайди». Романни ўқиган кўпчилик китобхонлар томонидан эътироф қилинишича, асар муҳаббат ва нафрат, шодлик ва қувонч, ҳаёт ва ўлим ҳақидаги энг яхши асардир.

4. Виржиния ВУЛФ — «Миссис Деллоуэй»

Асарда урушдан кейинги инглиз аёлининг бир кунда бошига келган балолар ҳақида сўз боради. Асар аёл садоқати ва матонати ҳақидаги энг гўзал роман саналади. Ҳамда ёзувчи бу асари билан модернизмга янгича нафас ва ҳаёт бахш этади.

5. Маргарет МИТЧEЛЛ — «Шамолларда қолган ҳисларим»

«Шамолларда қолган ҳисларим» – америкалик ёзувчи Маргарет Митчелнинг энг машҳур асаридир. Асардаги ҳодисалар Америка Қўшма Штатлари янгидан тикланаётган бир даврда Жоржия штатининг Клейтон шаҳарчаси ва Атланта шаҳрида бўлиб ўтган. Аёлнинг ички ҳис-туйғулари ҳақида сўзловчи бу асар, ҳали ҳамон бутун дунё бўйлаб севиб ўқилади.

6. Жейн ОСТИН — «Ғурур ва ғараз»

«Ғурур ва ғараз» — инглиз ёзувчиси Жейн Остин тарафидан 1996-1997 йилларда қаламга олинган иккинчи роман ҳисобланади. Асар 1813 йилда чоп қилинган. Асарда асосан Британия ҳукумати даврида олиб борилаётган сиёсий-ижтимоий ҳаракатлар, пул можаролари ва бу келишмовчиликларга аёлларнинг муносабатлари шафқатсиз ҳолда тасвирланган.

7. Эрих Мария РEМАРК — «Қарзга олинган умр»

«Бу шундай бир ҳаётдирки – яшашдан маъно йўқ...», – ўйларди у. Автомобиль ўғриси Клерф касалхонада ўлимини кутиб ётган Лилиа исмли аёл билан танишиб қолади. Умри охирлаб бораётган Лилиа сўнгги кунларини масрур ва шод яшашни истарди. Инсонни минг бўлакка ажратиб юборадиган ва яна қайта бир жойга йиға оладиган бу асар бизга ҳаётни севиш ва ўлимдан қўрқмасликни ўргатади.

8. Дорис ЛEССИНГ — «Олтин дафтар»

Адабиётнинг Нобел мукофотига лойиқ кўрилган бу асар қашшоқликда яшаб, жуда оз муддат умр кечирган Анна Вулф исмли ёш ёзувчининг ҳаёти ҳақида. У анча вақтлар ҳеч нарса ёзолмайди, шу сабабдан умидсизликка тушади. Бу умидсизликнинг сўнггида телба бўлиб қолишдан қўрқади ва ўтган умрини ҳар ҳил рангдаги тўртта дафтарга ёза бошлайди. Шундан сўнг «Олтин дафтар» яралади. Асар шу дафтарнинг очилишидан яралган ишқий романдир.

9. Стефани МАЕР — «Нимқоронғулик»

Онаси иккинчи марта турмушга чиққанидан сўнг 17 ёшли Белла Свон  отасининг ёнига кўчиб, у билан яшай бошлайди. Унинг отаси тинимсиз ёмғир ёғадиган кичик Форкс шаҳарчасининг милиция бошлиғи эди. Келленлар оиласининг «ғайриоддий гўзалликка» молик аъзолари Белланинг диққатини тортади. Сўнгра маълум бўладики, Калленлар оиласи ваҳший ҳайвонлар қонини ичадиган «вегетарян» – вампирлардир. Асарда ёш қизчанинг хаёлидан кечган ҳолатлар ва бу ҳолатларнинг ҳаётга таъсири қаламга олинган.

10. Рашод Нури Гунтегин — «Чолиқуши»

Бу асар илк бора 1922 йилда нашр қилинган. Романда асарнинг бош қаҳрамони Ферида – Чолиқуши сиймосинда қийин ва машаққатли ҳаёт тарзига қарамасдан, ўз муҳаббатига содиқ қоладиган асл турк қизининг образи бадиий усталик билан қаламга олинган. Ягона шу романнигнг ўзи муаллифнинг адабий тақдирини ҳал қилиб берган.

Рус тилидан Раҳмат Бобожон
таржимаси