Иллюстратив фото

Кузнинг совуқ кунлари бошлангач, бир қатор касалликлар кўпаяди. Айниқса, шу мавсумда аҳоли ўртасида грипп касаллиги билан оғриган беморлар сафи кенгаяди. Ушбу касаллик ўткир вирусми? У одамга қандай йўллар билан юқади? Бу саволларга Тошкент шаҳридаги 1-сонли юқумли касалликлар шифохонаси врачи Умида Ҳайдарова қуйидагича жавоб берди:

— Шу ўринда алоҳида айтиб ўтиш жоизки, баъзи кишилар гриппни енгил касаллик деб, шифокорга бормасдан ўзи даволанишга ҳаракат қилади. Аслида бундай йўл билан гриппни даволаб бўлмайди. Соғайгандек бўлсада, унинг оғир асорати одам танасида сақланиб қолади. Гриппнинг енгил шакллари билан оғриган беморлар, атрофдаги инсонлар учун кўпроқ хавф туғдиради. Бундай ҳолатда бемор кўпроқ суюқликлар, жумладан витаминларга бой таомлар истеъмол қилиши лозим.

Аммо бемор гриппнинг қандай касаллик эканлигини тушунган ҳолда профилактик чора кўриши керак. Гриппнинг олдини олишнинг энг яхши усули вакцина олишдир. Чунки грипп юқори нафас йўллари билан кечувчи ўткир юқумли касалликлар туркумига киради ва уни қўзғатувчиси вирусдир. Асосан у мавсумга эга касаллик ҳисобланади. Ушбу касаллик куз ва қиш кириб келиш олди ва қишдан чиқиш, эрта баҳорда авж олади.

— Грипп юққанда қандай аломатлар пайдо бўлади?

— Грипп ҳаво томчи орқали юқади ва унинг касаллик манбаи бемор одам ҳисобланади. Соғлом одам билан кўришиб гаплашганда, битта идишдан фойдаланганда, аксирганда, йўталганда, ҳам яъни яқин “ контакт ” бўлганда ушбу касалликни юқтириши мумкин. Касалликни бошланиши “инкубацион” яъни (яширин) давр бўлади. Ушбу давр 2-3 кун давом этади. Яширин давр тугаганидан кейин касалликни “клиник” даври бошланади. Клиник даврида беморда бирданига тана ҳарорати кўтарилиши, ҳолсизлик, танада оғриқлар, иштаҳа йўқолиши гоҳида бош айланиши мумкин.

— Ушбу касалликка чалинмаслик учун уй шароитида нималарга аҳамият қаратиш лозим?

— Грипп касаллигига чалинмасликнинг профилактик йўли — асосан бемор одам билан маълум бир вақт масофа сақлаш ёки 6 қаватли докадан маска тақиб гаплашиш лозим. Ҳамда бемор ётган хонани тез-тез шамоллатиш, беморни идиш-товоқларини, шахсий буюмларини алоҳида сақлаш керак. Мана шунда бу касалликни маълум миқдорда камайтирган бўламиз. Табиий йўллар билан иммунитетни ошириб, соғлом турмуш тарзига амал қилиш муҳим ҳисобланади.

— Грипп касаллигига чалинган бемор вакцина олиш мумкинми?

— Мамлакатимизда бир неча йиллардан буён вакцинация йўлида иш олиб бориляпти. Шифокорлар грипп мавсуми бошланмасдан 1 ой олдин ҳаракатга тушишади. Беморлар билан юқори “контактда бўладиган тиббиёт ходимларини ва фуқароларни вакцинация қилишга ундаймиз. Чунки грипп вақтида вакцина олиш мумкин эмас. Вакцина олишдан мақсад гриппдан сақланиш. Грипп бутунлай даволанмаса асоратлари бўлиши мумкин. Булар жумласига специфик ва носпецифик асоратлар ва минингит касаллиги киради. Шунингдек, эшитув нервига ҳам таъсир қилиши мумкин.

— Грипп аллергияни келтириб чиқарадими?

— Грипп сурункали аллергияси бор беморларда ушбу касалликни қўзғатади. Агар кимдадир сурункали йўтал бўлса, бу аллергияни юзага келтириш мумкин. Бундан ташқари ҳомиладор аёллар доимо шифокор назоратида бўлишлари шарт. Албатта, бунда терапевт билан акушер-гинеколог назоратида бўлиши зарур. Аммо уй шароитида ёки ярим чала даволаниш ҳомилани ривожланишига салбий таъсир қилади. Врачга учрамасдан дорихонадан дори сотиб олиб, ичиб юриш бу мутлақо нотўғри. фармацевт фақат дорилар таркибини билиши мумкин, лекин инсон организмида кечаётган жараёнларни билмайди, яъни дорининг беморга қанчалик таъсир қилиш ёки қилмаслиги врач кўригида аниқланади. Шунинг учун вақти-вақти билан врач ҳузурида бўлиб туриш турли касалликларнинг олдини олишда муҳим аҳамият касб этади.

Ўзбекистон миллий университетининг

Журналистика факультети 4- босқич талабаси

Шаҳризода Мусаева суҳбатлашди.