Иллюстратив фото

Хитойлик олимлар беш кунлик такрорий магнит стимуляция курси тамаки истеъмоли билан боғлиқ бўлган нейрон занжирларни қайта ўтказишини ва чекишга бўлган иштиёқни сезиларли даражада камайтиришини аниқладилар. Тадқиқот иши ҳақида батафсил “Journal of Affective Disorders” журналида мақола чоп этилди.

Тамакига қарамлик — бу одамнинг соғлиғига зарар етказишига қарамай, никотинни истеъмол қилишни давом эттириладиган ҳолат. Никотин мия кимёсини ўзгартириб, чекишга кучли иштиёқ ҳосил қилади ва ундан воз кечишни қийинлаштиради. Бундан ташқари, стресс ёки бошқа ижтимоий омиллар қарамликни кучайтириши мумкин.

Никотинни алмаштириш терапияси, махсус дорилар ва психотерапия каби мавжуд даволаш усуллари ҳар доим ҳам самарали эмас. Масалан, варениклин препарати чекувчиларнинг атиги 27 фоизига терапия бошланганидан олти ой ўтгач чекишни бутунлай ташлашга ёрдам беради.

Шуанг Ли бошчилигидаги тадқиқотчилар транскраниал магнит стимуляция никотинга қарамликни камайтиришга ёрдам берадими ёки йўқлигини текширишга қарор қилишди. Усул магнит импульсларнинг миянинг маълум жойларига таъсирига асосланган бўлиб, у қарамлик билан боғлиқ нейрон алоқаларни қайта ташкил қилади. Уларнинг тажрибаси чекишни ташламоқчи бўлган 60 та чекувчи ва ҳеч қачон тамаки истеъмол қилмаган 64 кишини қамраб олди.

Барча субъектлар мия фаолиятини ўрганиш учун функционал магнит-резонанс томографиядан ўтказилди. Кейин чекувчилар икки гуруҳга бўлинган: бири ҳақиқий магнит, иккинчиси эса сохта (плацебо) стимуляцияни олган. Иккинчи жараёнда ҳам қурилма ишлаган, лекин ҳақиқий эффект яратмаган.

Магнит импульслар миянинг ўз-ўзини назорат қилиш ва қарор қабул қилиш учун масъул бўлган дорсолатерал префронтал кортексга йўналтирилган. Айнан шу нарса одамга импульсив истакларга, шу жумладан, чекиш истагига қарши туришга ёрдам беради. Олимлар “Magstim Super Rapid2” қурилмасидан фойдаланиб, уни рағбатлантиришни иштирокчиларнинг индивидуал эҳтиёжларига мослаштирдилар.

Мияни сканерлаш чекувчиларнинг хатти-ҳаракатни бошқариш учун масъул бўлган мия ҳудудлари ва мукофот тизими ўртасидаги алоқани кучайтирганлигини кўрсатди. Беш кунлик магнит стимуляциядан сўнг, бу алоқа заифлашди, бу нейрон даврларини қайта қуришдан далолат беради. Рағбатлантиришни олган иштирокчилар чекишга бўлган иштиёқларининг сезиларли даражада камайганлигини хабар қилишди.

Натижалар шуни кўрсатадики, магнит стимуляция тамакига қарамликни самарали даволашга ёрдам бериши мумкин. Бироқ, ҳозирча тадқиқот фақат ёш эркакларда ўтказилди ва олимлар бу усул аёллар ва чекиш тарихи узоқроқ бўлган одамлар учун ҳам ишлай оладими ёки йўқлигини синаб кўришни режалаштирмоқда.