Иллюстратив фото

АҚШ президенти Дональд Трампнинг 184 давлатдан импорт қилинадиган товарларга жорий қилган янги тарифлари Хитойнинг жаҳон савдосидаги ўрнини мустаҳкамлайди. Худди шундай нуқтаи назарни «The Wall Street Journal» нашри илгари сўрмоқда.

Нашрнинг изоҳлашича, АҚШнинг Осиё ва Европа давлатларига божлари Пекинга қарши туриши мумкин бўлган иқтисодий иттифоқларни йўқ қилмоқда. Вьетнам, Таиланд ва Европа Иттифоқи мамлакатлари, айниқса, қаттиқ зарбага учради, бу эса уларни Хитой бозорига қарамликка олиб келиши мумкин.

«Ниҳоят кўп давлатлар Хитой билан иқтисодий муносабатларини қайта кўриб чиқа бошлаган бир пайтда жаноб Трамп дунёнинг қолган қисмини Пекин билан рақобатлаша оладиган иқтисодий ва стратегик блокка бирлаштирган иқтисодий алоқаларни узиб қўйди», — дейилади мақолада.

Нашрнинг таъкидлашича, АҚШнинг Осиё мамлакатларига нисбатан савдо сиёсатининг кескинлашиши уларнинг Хитойга қарамлигини ошириши ёки унинг таъсиридан чиқиб кетишига тўсқинлик қилиши мумкин. Нашр бундай давлатлар сирасига маҳсулотларига катта бож қўйилган Вьетнам (46 фоиз), Таиланд (36 фоиз), Индонезия (32 фоиз) ва Филиппинни (17 фоиз) киритган.

«Антиамериканизм бу ҳудудларда кучли сиёсий куч бўлиб қолмоқда ва бу ҳис-туйғулар кучайиши кутилмоқда. Ўзининг улкан бозорига эга Пекин учун бу муқобилдир», — деб ёзади нашр

Қўшимча кескинлик Европа Иттифоқи мамлакатларига нисбатан тарифлар томонидан яратилмоқда, журналистларнинг фикрига кўра, бу Вашингтоннинг Европанинг Хитойга иқтисодий қарамлигини камайтиришга қаратилган саъй-ҳаракатларига путур етказади.

Трамп бошлаган савдо уруши

Шу йилнинг 3 апрель куни АҚШ президенти Дональд Трамп бир қатор давлатларга нисбатан янги божхона тарифлари жорий этилишини эълон қилди. Оқ уй эълон қилган рўйхатга 184 мамлакат ва ҳудуд, жумладан, Европа Иттифоқининг барча 27 аъзо давлати киритилган. Янги тарифлар АҚШга Хитой, Германия, Япония, Ветнам ва Жанубий Корея каби энг йирик 15 та маҳсулот етказиб берувчидан 13 тасига таъсир кўрсатди. Бироқ, АҚШга биринчи ва учинчи йирик импорт қилувчи Канада ва Мексика рўйхатга киритилмаган.

Энг юқори тарифлар — 50 фоизгача — Лесото ва Франциянинг хориждаги Цент-Пьер ва Микелон ҳудуди учун ўрнатилди. Камбоджа (49 фоиз) ва Вьетнам (46 фоиз) деярли тенг даражада юқори кўрсаткичларни олди. Хитой учун тариф 34 фоиз, Европа Иттифоқи мамлакатлари учун 20 фоиз, қолганлари учун базавий ставка 10 фоиз.

Бунга жавобан Пекин 34 фоизлик тескари тарифларини жорий қилди ва Жаҳон савдо ташкилотига шикоят қилди. Хитой расмийлари Қўшма Штатлардан чораларни бекор қилишни талаб қилиб, уларни халқаро савдо қоидаларини бузиш деб атади.

Хитой Ташқи ишлар вазирлиги Пекин Трамп маъмуриятининг ҳаракатларига жавобан иқтисодий чоралар кўришда давом этишини маълум қилди.

«Хитой ўз суверенитети, хавфсизлиги ва тараққиёт манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича қатъий чоралар кўрди ва кўришда давом этади», — дейилади вазирлик баёнотида.

Хитой Ташқи ишлар вазирлигининг қўшимча қилишича, бундай тарифлар Хитой халқининг ривожланишга бўлган қонуний ҳуқуқини тўғридан-тўғри бузиш ҳисобланади. Савдо урушларида эса ғолиблар бўлмайди.

Европа Иттифоқи Хитойга қарам бўлмайди

Бундан ташқари, 5 апрель куни Европа халқ партияси раҳбари Манфред Вебер «Funke» нашрига берган интервьюсида Европа Иттифоқи ўз иқтисодий манфаатларини ҳимоя қилишга қатъий қарор қилганини маълум қилди. У Трамп маъмуриятининг янги тариф чораларини кескин қоралаб, уларнинг жорий этилишини трансатлантик савдо учун қора кун деб атади.

Вебернинг таъкидлашича, Европа Иттифоқи ассиметрик жавоб бериш учун етарли иқтисодий салоҳиятга эга. Хусусан, у Жанубий Америка блоки «MERCOSUR» (Аргентина, Бразилия, Уругвай, Парагвай, Боливия ва Венесуэла) ва Ҳиндистон билан савдо битимларини имзолашни тезлаштиришни таклиф қилди ва бу қадамларни «Трампга қарши маневр» деб таърифлади. Бироқ сиёсатчи Хитой билан ҳаддан ташқари яқинлашишдан огоҳлантириб, Пекин халқаро савдо тизимида АҚШга муқобил бўлиб қолмаслиги кераклигини таъкидлади.

«Европа Иттифоқи Трамп томонидан ўзини четга чиқариб юборишига йўл қўймайди. Биз бошқа иқтисодий лигада ўйнаймиз. Бизнинг устувор йўналишларимиз Хитойга қарамлик эмас, балки Жанубий Америка ва Ҳиндистон билан келишувлардир», — деди Вебер.

«Биз билган дунё йўқ бўлиб кетди... Биз бундан кейин нима бўлишига тайёрмиз», — деди Буюк Британия бош вазири Кир Стармер АҚШ президенти Дональд Трамп томонидан дунё мамлакатлари маҳсулотларига божлар жорий этилишини изоҳлар экан. Унинг қўшимча қилишича, янги дунё «ўрнатилган қоидалар»га эмас, балки «келишувлар ва иттифоқлар»га асосланади.

Шунингдек, Стармер савдо урушидан ҳеч ким фойда кўрмаслигини, у Буюк Британия ва дунё иқтисодиётига жиддий оқибатлар олиб келишини айтди.

Унинг таъкидлашича, Буюк Британия аллақачон АҚШ иттифоқчилари билан мувозанатли савдо алоқаларига эга ва янги иқтисодий фаровонлик келишуви устида иш олиб борилмоқда. Келгуси ҳафта ҳукумат «Британия бизнесини таназзулда ҳимоя қилиш» чораларини эълон қилади.

«Биз рақобатбардошлигимизни яхшилайдиган режаларни тезлаштирамиз, шунда биз бундай глобал зарбаларга нисбатан камроқ боғлиқ бўламиз», дейди ҳукумат раҳбари.