Illyustrativ foto

Kosmosda tijoratga qaratilgan faoliyat kengayib borar ekan, olimlar yangi va roʻy berish ehtimoli tobora ortib borayotgan tahdid — kosmik qaroqchilik haqida ogohlantirmoqda. Bu yerda gap fazoviy qaroqchi kemalar romantikasi emas, balki sunʼiy yoʻldoshlarga kiberhujumlardan tortib, orbital infratuzilmani egallab olishgacha boʻlgan haqiqiy jinoyatlar xususida ketmoqda.

Kosmik jinoyatchilikni oʻrganish markazi ekspertlari Mark Feldman va Xyu Teylor kosmik qaroqchilik — faqat vaqtga bogʻliq boʻlgan masala degan farazni ilgari surishadi. Ular bu fenomenni Yerdan tashqaridagi fazoni oʻzlashtirishning muqarrar bosqichi sifatida koʻrishadi.

Bugungi kunda orbitada 8000 dan ortiq sunʼiy yoʻldoshlar mavjud va ularning soni ortib bormoqda. Global kosmik iqtisodiyot allaqachon 500 milliard dollarga baholanmoqda va yaqin oʻn yilliklarda trillion dollarga yetishi mumkin. Kosmik texnologiyalarga qaramlik kuchayib borayotgan bir sharoitda sunʼiy yoʻldoshlar xakerlar va jinoiy tarmoqlar uchun nishonga aylanadi.

Mualliflarning fikricha, birinchi nishonlar Yerdagi stansiyalar va kosmik kemalarni uchirish majmualari boʻlishi mumkin, vaqt oʻtishi bilan tahdidlar orbital fazoga ham oʻtadi.

Kosmik qaroqchilik, ehtimol, anʼanaviy qaroqchilikka qaraganda ancha murakkabroq boʻladi, yaʼni bu yuqori texnologiyali uskunalar va katta moliyaviy xarajatlarni talab qiladi, hujumlarning oqibatlari esa keng miqyosli boʻlishi mumkin.

Feldman va Teylor koinot “Yerdan tashqaridagi jinoyatlar" maydoniga aylangunga qadar hozirdanoq xalqaro meʼyorlar va javob choralarini ishlab chiqishga chaqirmoqda.