Foto: dzen.ru

Tadqiqotchilar nega biz haligacha ilgʻor oʻzga sayyoralar sivilizatsiyalarini topa olmaganimizni tushuntiruvchi yangi nazariyani ilgari surishdi. Dallasdagi Texas universiteti doktori Robert Sterin va Shveysariya Federal texnologiya instituti doktori Taras Gerya ekzosayyoralarda okeanlar, qitʼalar va uzoq muddatli plastinka tektonikasining yoʻqligi sabab deb, hisoblaydi.

Ularning ilmiy hisobotlarida chop etilgan tadqiqoti shuni koʻrsatadiki, bu geologik xususiyatlar ilgʻor, kommunikativ sivilizatsiyalar (ACC) evolyutsiyasi uchun zarurdir.

1961-yilda doktor Frank Dreyk tomonidan yaratilgan “Dreyk tenglamasi” bizning galaktikamizdagi aqlli sivilizatsiyalar sonini taxmin qiladi. Shunga qaramay, Sterin va Geryaning taʼkidlashicha, hayot beruvchi sayyoralar ulushi qayta koʻrib chiqilishi kerak. Ular yirik okeanlar, qitʼalar va uzoq muddatli plitalar tektonikasining mavjudligi bunday sivilizatsiyalarning rivojlanishi uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega, deb hisoblaydilar.

Yer qobigʻining harakatlanishi va togʻlar va okeanlar kabi geologik tuzilmalarni shakllantirish bilan bogʻliq boʻlgan plitalar tektonikasi murakkab hayot shakllarining rivojlanishida muhim rol oʻynaydi. Sterinning taʼkidlashicha, bu jarayonlar yashash joylarini yaratadi va yoʻq qiladi. Quyosh sistemamizdagi tosh jismlar orasidan faqat Yer plastinka tektonikasiga ega boʻlib, uni yashash uchun mukammal koʻrinishga olib kelgan.

Tadqiqotchilar Dreyk tenglamasini okeanlar, qitʼalar va uzoq davom etadigan plastinka tektonikasining mavjudligida faktoring orqali aniqlashtirishni taklif qilmoqdalar. Ular ekzosayyoralarda bu xususiyatlarning paydo boʻlish ehtimolini juda past deb hisoblashadi. Ularning tahliliga koʻra, bu bizning galaktikamizda nega aqlli yerdan tashqari sivilizatsiyalar yoʻqligini va biz hech qachon oʻzga sayyoraliklar bilan uchrashmaganimizni tushuntiradi.

NASA Somon yoʻlida 5000 dan ortiq ekzosayyoralarni tasdiqladi, ammo bu sayyoralarda plitalar tektonikasini aniqlash hali ham bizning imkoniyatlarimizdan tashqarida. Doktor Sterinning taʼkidlashicha, plitalar tektonikasi turlarning evolyutsiyasini tezlashtiradi. Ushbu yangi tadqiqot olimlarni ilgʻor hayot shakllari uchun zarur boʻlgan sharoitlar haqida keng fikr yuritishga undaydi.

Avvalroq ikki amerikalik kosmosda qolib ketgani haqida xabar bergan edik.