Illyustrativ foto

Buyuk Britaniya mudofaa vaziri Jon Xili Avstraliyaga tashrifi chogʻida Xitoy bilan ziddiyat yuzaga kelgan taqdirda London Tayvanni himoya qilishga tayyor ekanini aytdi.

“Agar biz jang qilishimiz kerak boʻlsa, oʻtmishda boʻlgani kabi, Avstraliya va Buyuk Britaniya birgalikda kurashadi. Biz birga mashq qilamiz va birgalikda tayyorgarlik koʻramiz, bu bizga toʻsiq boʻlishga yordam beradi”, — dedi Xili “Telegraph” gazetasiga Buyuk Britaniya Xitoy bilan ziddiyat yuzaga kelgan taqdirda Tayvanga qanday yordam berishga tayyorligi haqidagi savolga javob berib.

Shu bilan birga, vazir u “umumiy maʼnoda” gapirayotganini taʼkidladi va Buyuk Britaniya Hind-Tinch okeani mintaqasidagi nizolarni tinch va diplomatik yoʻl bilan hal qilishni afzal koʻrishini taʼkidladi. London Tayvan bilan rasmiy munosabatlar oʻrnatishga tayyormi yoki yoʻqmi, degan savolga javoban Xili “hozirda Buyuk Britaniya Tayvan boʻyicha oʻz yoʻnalishini oʻzgartirish haqida oʻylamayapti”, dedi.

Buyuk Britaniya Tayvanni mustaqil davlat sifatida tan olmaydi va u bilan rasmiy siyosiy aloqalar oʻrnatmagan.

Yakshanba kuni Xili Avstraliya Bosh vaziri oʻrinbosari Richard Marles bilan birgalikda AQSH bilan qoʻshma mashgʻulotlarda ishtirok etish uchun Osiyo-Tinch okeani mintaqasida joylashgan Buyuk Britaniyaning “HMS Prince of Wales” aviatashuvchi kemasiga tashrif buyurdi.

Pekin Tayvanni Xitoyning ajralmas qismi deb hisoblaydi va “yagona Xitoy” tamoyiliga rioya qilish Xitoy bilan diplomatik munosabatlar oʻrnatish yoki davom ettirish istagida boʻlgan boshqa davlatlar uchun zaruriy shartdir.

“Yagona Xitoy” tamoyili va Tayvan mustaqilligini tan olmaslik, turli sohalarda Taypey bilan yaqin aloqada boʻlishiga qaramay, Qoʻshma Shtatlar tomonidan ham kuzatilmoqda.

Tayvan atrofidagi vaziyat 2022-yil avgust oyi boshida AQSH Kongressi Vakillar palatasining oʻsha paytdagi spikeri Nensi Pelosi orolga tashrif buyurganidan soʻng yomonlashgan. Xitoy markaziy hukumati va uning orol provinsiyasi oʻrtasidagi rasmiy munosabatlar 1949-yilda Xitoy Kommunistik partiyasi bilan fuqarolar urushida magʻlub boʻlgan Chan Kayshining gomindan qoʻshinlari Tayvanga koʻchib oʻtganidan soʻng uzilgan. Orol va materik Xitoy oʻrtasidagi biznes va norasmiy aloqalar 1980-yillarning oxirida qayta tiklandi. 1990-yillarning boshidan beri tomonlar nodavlat tashkilotlar — Pekinda joylashgan Tayvan boʻgʻozlari boʻylab aloqalarni rivojlantirish assotsiatsiyasi va Tayvan boʻgʻozlari boʻylab almashuvlar boʻyicha Taypey jamgʻarmasi orqali aloqa oʻrnatgan.