Иллюстратив фото

АҚШ президенти Дональд Трамп Теҳрон унинг ультиматумини қабул қилмаса, мамлакат Эрон ва Исроил ўртасидаги можарода бевосита иштирок этиши мумкинлигига ишора қилди.

Гап шундаки, Оқ уй раҳбари Теҳрондан сўзсиз таслим бўлишни талаб қилмоқда. Оммавий ахборот воситаларининг ёзишича, АҚШ яқин кунларда Эроннинг уранни бойитадиган Фордодаги ер ости заводига зарба бериши мумкин. Эрон олий раҳнамоси Али Хоманаий эса мамлакати «ҳеч қачон таслим бўлмаслигини» ва америкаликларга қарши туришга тайёрлигини айтди. Трамп унга омад тилади.

Оқ уй раҳбарининг сўзларига кўра, Эроннинг ҳаво ҳудуди АҚШ назорати остида, мамлакатнинг ўзи эса ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларисиз қолган.

«Сиз нима қилишимни билмайсиз. Балки қиламан, балки қилмайман», — деди Трамп «АҚШ Эрон ядровий иншоотларига зарба берадими?», деган саволга жавоб берар экан.

АҚШ етакчисининг таъкидлашича, Эрон таслим бўлиши керак, у мамлакатдан «сўзсиз таслим бўлишни» талаб қилган – бу «якуний ультиматум». Шу билан бирга, у Теҳрон барибир муаммони музокаралар йўли билан тинч йўл билан ҳал қилиши мумкинлигини айтди.

Оқ уй етакчининг қайд этишича, унинг Эронга нисбатан сабри аллақачон тугаган. У Эрон ҳукуматига ядровий дастур атрофидаги қарама-қаршиликларни ҳал қилиш учун 60 кун муҳлат берганини, бироқ «улар хатога йўл қўйганини» яна бир бор эслатди. Трамп ҳали ҳеч нарса тугамаганини қўшимча қилиб, кўплаб ёмон нарсалар содир бўлиши мумкинлигини таъкидлади. Шу билан бирга, АҚШ президенти маълум бир «бош келишув»ни эслатиб ўтди, унга кўра «ҳамма нарса ажойиб». У Эрон музокаралар олиб боришни хоҳлаётганига ишонч билдирди.

«Ҳали ҳеч нарса ютдик демаган бўлардим, лекин биз муваффақиятга эришдик. Келгуси ҳафта муҳим бўлади, балки ундан ҳам тезроқ», деб хулоса қилди Трамп.

Трампнинг таҳдидлари

17 июнь куни АҚШ президенти ўзининг «Truth Social» ижтимоий тармоғида Эрон олий раҳнамоси Али Хоманаийни «осон нишон» деб атади ва АҚШ унинг жойлашган жойини билишини таъкидлади. Трампнинг аниқлик киритишича, улар ҳозир уни йўқ қилмоқчи эмас.

«Эронда яхши кузатув ускуналари ва бошқа мудофаа ускуналари ва улар катта миқдорда эди. Аммо бу АҚШ ишланмалари ва қуроллари билан солиштирганда ҳеч нарса эмас. Ҳеч ким буни эски АҚШдан яхшироқ қила олмайди», деб ёзди у.

«Axios» маълумотларига кўра, 17 июнь куни Трамп Исроил бош вазири Бенямин Нетаньяҳу билан можаронинг кучайиши ҳақида гаплашган. Бу ҳақда учта манба маълум қилди

АҚШ президенти Эроннинг ядровий иншоотларига, энг муҳими, уран бойитиладиган Фордодаги ер ости иншоотига зарба бериш орқали тўғридан-тўғри ҳарбий ҳаракатлар қилиш ҳақида жиддий ўйламоқда. У журналистларга можарони ҳал қилишдан манфаатдор эканини, бироқ бу Эрон ядровий дастури тўхтатилсагина бўлишини айтди.

АҚШ аллақачон Исроилга мамлакатни Эрон ракеталаридан ҳимоя қилишда ёрдам бермоқда. «Axios» манбалари Трамп яқин кунларда ер ости заводига зарба беришига ишонмоқда.

«У [Трамп] Эроннинг бойитилишини тўхтатиш учун қўшимча чора кўриш керак деган қарорга келиши мумкин», — деди вице-президент Жей Ди Вэнс.

Трамп ижтимоий тармоқларда, айниқса, АҚШнинг Яқин Шарқдаги базаларига ҳужум уюштирилиши мумкин бўлган зарбалар ҳақида ҳам ишора қилган.

Эрон музокараларга қарши

Трамп Эрон томони у билан боғланиб, музокараларни қайта бошлашни таклиф қилганини бир неча бор айтган. Бундан ташқари, улар ҳатто Оқ уйга келишлари керак эди.

Эроннинг БМТдаги доимий ваколатхонаси АҚШ президентининг сўзларини рад этади. Улар ташқаридан босим остида тинчликка бормасликларини ва музокараларда қатнашмасликларини қайд этдилар.

Бундан ташқари, Эроннинг БМТдаги доимий вакили Амир Саид Иравоний ташкилот штаб-квартирасида сўзлаган нутқида «профилактик мудофаа» тушунчасининг исроилча версияси одатий ҳолга айланиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирди:

«Агар бундай риторика одатий ҳолга айланса, бу БМТ Низомининг асосий тамойилларидан бири – куч ишлатишни тақиқлашни бузади», — деди Иравоний.

Шу ўринда доимий вакил Эрон ўзининг мудофаа ҳуқуқидан фойдаланганини ва «жавоб мутаносиб ва мудофаа характерига эга бўлиб, фақат тажовуз манбаларига қаратилганини» таъкидлади.

Эрон олий раҳнамоси Али Хоманаий АҚШ президентининг халққа мурожаати чоғидаги баёнотларига изоҳлаб, «агар АҚШ можарога қўшилса, тузатиб бўлмас йўқотишларга дучор бўлади» деди.

«Америкаликлар билишлари керакки, ҳар қандай ҳарбий аралашув улар учун тузатиб бўлмайдиган зарарга олиб келади», — дейди Хоманаий. Унинг қўшимча қилишича, Теҳрон эндиликда «ўрнатилган уруш»га юз тутмоқда. Эрон «ўрнатилган тинчлик» билан тўқнаш келган тақдирда қатъий туришга ваъда берди ва эронликлар «ҳеч қачон таслим бўлмаслигини» таъкидлади. Олий раҳнамо ўз нутқидан олдин ижтимоий тармоқларда жанг бошланганини таъкидлаб, Исроил ҳужумида АҚШнинг иштироки борлигини истисно қилмади.

Трамп Эроннинг АҚШ билан зиддиятга тайёрлиги ҳақидаги баёнотларига жавобан Хоманаийга омад тилади.