Фото: "Халқ сўзи"

Ғузор туманидаги «Яккадарахт» маҳалла фуқаролар йиғинига қарашли Бутон қишлоғи аҳолиси нимадан норози?

Маълумки, ушбу туманда «Шўртан газ-кимё мажмуаси» масъулияти чекланган жамияти ва “Uzbekistan GTL” заводи каби йирик ишлаб чиқариш қувватлари жойлашган. Айтишларича, қишлоқнинг чор тарафидан газ қазиб олинади. Бироқ шунга қарамасдан, бу ердаги хонадонларда «зангори олов» ёнмай қўйганига кўп бўлган.

— 24 йилдан буён шу қишлоқда яшайман, — дейди Латофат Очилова. — Газ йўқ, кўриб турибсиз. Ёлғон бўлмасин, орада бир газ келди, адашмасам бир-икки йил яйрадик. Ундан кейин газ қувурларини кесиб ташлашди. Газ ўзимизнинг ҳудуддан чиқади, шундай ёнгинамизда миноралари кўриниб турсаю, ўтин, тезак ёқиб кун кўрсак, одамга жуда ҳам алам қиларкан.

74 ёшни қаршилаган Гулнора момо Баратова ҳам бир муддат қишлоқ газлаштирилганини ёдга олар экан, ўшанда газ қувурлари аҳолидан йиғилган маблағ эвазига сотиб олинганини таъкидлайди.

— Ҳе йўқ-бе йўқ, туман газ таъминот бўлимидан келишдида, қувурлар кесиб кетилди. Қишлоғимизга газ олиб келгунча одамларимиз анча-мунча харажат қилган эди. Балки олиб кетган қувурлар қаергадир ишлатиб юборилгандир, лекин узоқ йиллардан бери «зангори олов»ни кўрмай яшаётганимиз бор гап.

Мулоқотда, бу соддадил, камсуқум одамларни биргина газсизлик масаласи қийнамаётганини, қишлоқ ҳаётида талай муаммолар йиғилиб қолганини англаймиз.

— Бизда оддий қишлоқ врачлик пункти ҳам йўқ, шифокорга кўриниш ёки биргина укол учун ҳам камида 5-6 километр узоқликдаги Жарариқ қишлоғига ёки туман тиббиёт бирлашмасига боришга мажбурмиз, — дейди Шоира Хушвақтова. — Хусусий шериклик асосида шахсий хонадонда очилган битта боғчага эса 20 нафар бола қатнайди, холос. Қишлоқнинг аксарият болалари боғча кўрмай катта бўляпти.

Шунингдек, улар қишлоқ йўлларининг нобоплигидан куюниб гапирди.

— Йўлларимиз ниҳоятда абгор аҳволда, меҳмон келса, уяламиз. Айниқса, мактабга қатнаётган болалар ёғин-сочинда лой, ёзда тупроқ кечиб ўқишга қатнайди, — дейди Усмон Холбоев. — Бошланғич синф ўқувчиларининг шундай йўлларда юришини бир тасаввур қилиб кўринг! Наҳотки шунча мурожаатимиз, шикоятларимиз беиз кетаётган бўлса? Бу борада не-не идоранинг эшигини қоқдик, аммо самара йўқ...

Маҳаллий раҳбарларнинг қўл қовуштириб ўтиргани ва одамлар ичига кирмагани сабабли ўрганишлар чоғида аҳолининг туман раҳбарларига ишонмай қўйгани ойдинлашди. Ҳолбуки, катта-кичик раҳбарлар ўз иш фаолиятида асосий эътиборни уйма-уй юриб, жойлардаги долзарб муаммоларни аниқлаш, уларни бартараф этишга қаратиши керак эмасми?..

Қишлоқ фахрийларидан Нурхон Худойбердиев эса аҳолини тоза ичимлик суви билан таъминлаш ҳам оғриқли масалалардан эканини айтади.

— Ишонасизми, бизга ичимлик суви Қамаши туманидаги Чим қишлоғидан ташиб келтирилади, — дейди у. — Бир машина сувни 180 — 200 минг сўмга сотиб оламиз. Уни ош-овқат, кир ювиш, мол-ҳолни суғориш, қўйингки, бор рўзғор учун ишлатамиз. У эса бир ойга ҳам етмайди. Бу тўрт-беш кишилик оилалар учун. Каттароқ оилаларда харажат янада катта бўлади. Рости, ҳаммасидан ҳам кўра ичимлик суви бизга жуда қимматга тушяпти...

Халқнинг оғирини енгил қилиш, ҳаётдан рози бўлиб яшашига кўмаклашиши барча бўғиндаги раҳбарларнинг асосий вазифаси. Шундай экан, қишлоқ аҳлининг мурожаатларини ўрганиб бўлгач, навбатма-навбат туман мутасаддиларига юзландик.

— Тўғри, анча йиллар олдин Бутон қишлоғи табиий газдан баҳраманд бўлган. Ҳозирги кунда суюлтирилган газ таъминотига ўтказилган ва мунтазам бериб борилмоқда, — дейди Ғузор тумани газ таъминот бўлими раҳбари Шукур Холматов. — Қайд этиш ўринлики, Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 16 февралдаги «2021 — 2023 йилларда Қашқадарё вилоятининг Ғузор ва Яккабоғ туманлари марказларини ободонлаштириш ва комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори асосида туман ҳокимининг фармойиши қабул қилинди. Унга кўра, туманимиздаги 14 та маҳалла фуқаролар йиғинидаги қишлоқлар 2021 — 2023 йилларда табиий газ тармоғига уланади.

Лекин бу лойиҳага Бутон қишлоғи киритилмаган. Шундай бўлсада, бу қишлоқ ҳам эътибордан четда қолмайди. «Шўртан газ-кимё мажмуаси» реконструкция қилиниши муносабати билан паст босимли газ конидан қишлоққа қувур тортиб келишни мўлжаллаяпмиз. Агар шу лойиҳа амалга ошса, қишлоқ тўлиқ табиий газ билан таъминланади. Қишлоқдаги газ қувурларининг кесиб кетилганидан, очиғи, хабарим йўқ, ишга келганимга энди саккиз ой бўлди.

— Бутон қишлоғи аҳолисининг бир машина сувни 180 — 200 минг сўмга сотиб олаётгани мени ажаблантиряпти. Ахир биз хусусий автомобиль эгаларига 16 минг сўмга тўлдириб берамиз, — дейди «Қашқадарё сув таъминоти» МЧЖнинг Ғузор тумани филиали раҳбари Сарвар Сафаров. — Бу масалани қатъий назоратга оламиз. Аҳоли Қамаши туманидаги Чим қишлоғидан келтирилаётган сувни сотиб олишяпти экан. Балки масофа узоқлиги учун сув нархи баланддир. Аммо биздан сув олса, ўртача 100 минг сўмга тушади.

Тан олиш керак, Ғузор тумани аҳолисини ичимлик суви билан таъминлаш даражаси бор-йўғи 2 фоизни ташкил этгани боис ўтган йили 177 километр масофага қувур тортиб, қатор манзилларни сув билан таъминладик. Жорий йилда 8 минг тонна сув сиғимига эга иккита янги резервуар қурдик. Асосийси, Бутон қишлоғига яқин масофадан сув қувури ўтган. Агар шу қувур орқали қишлоққа сув олиб борилса, бу муаммо ҳам ҳал бўлади.

— Ҳақиқатан, Бутон қишлоғи ўртасидан ўтган 6 километр йўл бизнинг балансимизга қарайди, — дейди Ғузор йўллардан фойдаланиш унитар корхонаси бўлим бошлиғи Суннат Қўчқоров. — Жорий йилнинг биринчи чорагида ёғингарчилик кўп бўлгани туфайли маблағ ажратилмади. Хулосамизни пойтахтга юборганмиз, кўриб чиқиб маблағ шакллантирилса, қишлоқ йўллари асфальт қилинади.

...Қишлоқ одамлари билан суҳбат асносида тушундикки, юртимизда кечаётган ҳаётбахш ислоҳотларга, янгиланишларга дахлдорлик ҳисси уларга ҳам бегона эмас. Эртами-кечми, ўзлари истиқомат қилаётган қишлоқ ҳам обод, кўркам гўшага айланишига ишонишади. Фақат муаммоларни ҳал этиш учун туман раҳбарлари улар билан тез-тез мулоқот қилиб туришини, таклифларини тинглашини ва берилган ваъдалар амалда бажарилишини истайдилар.

Кўриниб турибдики, бу қишлоқда муаммолар кўп, аммо барчасининг ечими бор. Юқорида Ғузор тумани газ таъминоти бўлими раҳбари келтирган Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 16 февралдаги қарорида мазкур туманни ободонлаштириш ва комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш чора-тадбирларини молиялаштириш манбалари ҳам кўрсатилган. Инчунин, Ғузорда амалга ошириладиган 252 та лойиҳа учун 840 млрд. 215 млн. сўм маблағ ўзлаштирилиши белгиланган. 

Катта имкониятлари мавжуд туман ижтимоий-иқтисодий ҳаётини яхшилашга қаратилган 250 дан ошиқ бу лойиҳалар амалга ошса, «Яккадарахт» маҳалла фуқаролар йиғинидаги Бутон қишлоғи аҳолисини ҳам ўйлантираётган ва ҳақли эътирозига сабаб бўлаётган муаммолар ечим топиши аниқ...

Ҳар ҳолда улар шундан — янги ўзгаришлардан умидвор.

Фахриддин БОЗОРОВ («Халқ сўзи»).