Қаҳрамон ЭРГАШEВ, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати, ЎзЛиДеП фракцияси аъзоси:

— Кеча Олий Евроосиё иқтисодий кенгашининг йиғилишида ЕОИИга аъзо мамлакатлар етакчилари Ўзбекистон Республикасига ташкилот ҳузуридаги кузатувчи давлат мақомини бериш тўғрисида бир овоздан қарор қабул қилдилар. Қайд этиш керак, Қонунчилик палатаси депутатларининг бир неча ой давомида олиб борган ўрганишлари, масалага ҳар томонлама чуқур ёндашувлари натижасида мамлакатимизнинг Евроосиё иқтисодий иттифоқи билан кузатувчи давлат мақомида ҳамкорлик қилиши тўғрисида қарор қабул қилишга эришилган эди.

Дарҳақиқат, ҳозирги даврда Евроосиё иқтисодий иттифоқи билан кузатувчи давлат мақомида ҳамкорлик муносабатлари ўрнатилаётгани ҳар томонлама мақсадга мувофиқ. Бизнинг фикримизча, кузатувчи мақомида бўлиш ҳар қандай интеграция жараёнининг дастлабки босқичи бўлиб, кузатувчи давлат сифатида иттифоққа аъзоликнинг устунликлари ва камчиликларини чуқур таҳлил қилиш, миллий иқтисодиётга таъсирини ўрганиш, миллий қонунчиликни иттифоқ қонунчилиги билан уйғунлаштиришда қандай ўзгартириш ва қўшимчалар киритишларни ўрганиш ва тайёргарлик кўриш учун ўзига хос имконият ҳисобланади. Давлатимиз раҳбари таъбири билан айтганда, бу амалий ва кўп қиррали муносабатларнинг сифат жиҳатидан янги босқичига чиқиш, ташкилот доирасида рўй бераётган муҳим жараёнларни янада чуқур ва аниқ тушуниш имконини беради.

Аъзамжон ТЎЛАБОЕВ, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати, «Миллий тикланиш» ДП фракцияси аъзоси:

— Кузатувчи мақомининг ҳуқуқий асосларига келадиган бўлсак, «Евроосиё иқтисодий иттифоқи ҳақида»ги шартноманинг 109-моддасига мувофиқ, ҳар қандай давлат Иттифоқнинг Олий кенгашига кузатувчи давлат мақомини беришни сўраб мурожаат қилиши мумкин. Кузатувчи давлат мақоми кузатувчи давлат вакилларининг Иттифоқ органларининг таклифига асосан Иттифоқ органлари мажлисларида иштирок этиш, Иттифоқ томонидан қабул қилинган очиқ ҳужжатларни олиш ҳуқуқини беради. Шу билан бирга, таъкидлаш лозимки, кузатувчилик мақоми иттифоқ органлари йиғилишларида қарор қабул қилиш жараёнида овоз бериш ҳуқуқини бермайди. Шунингдек, кузатувчи мақомидаги давлатнинг Иттифоқ ва аъзо давлатлар манфаатларига зарар етказиши мумкин бўлган ҳар қандай ҳаракатлардан сақланиши кераклиги мазкур моддада белгилаб қўйилган.

2018 йил 14 майда «Евроосиё иқтисодий иттифоқида кузатувчи давлат мақоми тўғрисида»ги низом қабул қилинган бўлиб, мазкур ҳужжат кузатувчи мақомини бериш этиш тартиби, кузатувчи давлат ҳуқуқ ва мажбуриятларини белгилаб беради.

Умуман айтганда, кеча Евроосиё иқтисодий кенгашининг йиғилишида ЕОИИга аъзо мамлакатлар етакчилари Ўзбекистон Республикасига ташкилот ҳузуридаги кузатувчи давлат мақомини бериш тўғрисида бир овоздан қарор қабул қилгани биз учун тўғри танлов, деб биламиз. Чунки ҳамкорликнинг мамлакатимиз иқтисодиёти тармоқларига ижобий ва салбий таъсирини ўрганиш ва унинг якунига кўра, ҳамкорлик истиқболларини белгилаб олиш ҳозирги кунда энг тўғри ва мақсадга мувофиқдир.

Фирдавс ШАРИПОВ, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати, ЎзХДП фракцияси аъзоси:

— Давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев Олий Евроосиё иқтисодий кенгашининг видеоанжуман шаклидаги йиғилишида иштирок этди. Саммит кун тартибига мувофиқ Ўзбекистон Республикасига ЕОИИ ҳузуридаги кузатувчи давлат мақомини бериш масаласи кўриб чиқилди, шунингдек, бирлашма доирасидаги кўп қиррали ҳамкорликни янада ривожлантиришнинг долзарб жиҳатлари муҳокама қилинди.

Эътиборлиси, мазкур саммитда ЕОИИга аъзо мамлакатлар етакчилари Ўзбекистон Республикасига ташкилот ҳузуридаги кузатувчи давлат мақомини бериш тўғрисида бир овоздан қарор қабул қилдилар.

Маълумот ўрнида айтиш жоизки, Евроосиё иқтисодий иттифоқи 2014 йилда Россия Федерацияси, Белорус Республикаси ва Қозоғистон Республикаси ўртасида тузилган шартнома асосида ташкил этилган халқаро ташкилот бўлиб, ҳозирда йилда Арманистон Республикаси ва Қирғизистон Республикаси ҳам унга аъзодир. Молдова эса кузатувчи мақомига эга.

Ташкилотнинг мақсади — аъзо давлатлар аҳолисининг турмуш даражасини ошириш борасида барқарор ривожланиш учун шароитлар яратиш, ЕОИИ доирасида товарлар, хизматлар, капитал ва иш ресурсларининг ягона бозорини шакллантиришга ҳаракат қилиш, глобал иқтисодиёт шароитида миллий иқтисодиётларнинг рақобатбардошлигини ошириш, ҳар томонлама модернизациялаш ва ўзаро кооперация ривожлантиришдир.

Бир сўз билан айтганда, ЕОИИга мамлакатимизнинг кузатувчи бўлиб кириши аҳоли бандлиги билан боғлиқ кўплаб долзарб масалаларни ҳал қилиш ҳамда иштирокчи давлатлар иқтисодиётларининг малакали мутахассисларга тобора ортиб бораётган эҳтиёжини таъминлашга хизмат қилади.

Ойдин АБДУЛЛАЕВА, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати, «Адолат» СДП фракцияси аъзоси:

— Бугун барчамиз чуқур англаб турибмизки, олдимизда, илм-фанни ривожлантириш, унинг асосида иқтисодий ечимларга эришиш, иқтисодиёт тармоқларида соғлом рақобат муҳитини қарор топтириш борасида ҳал этилиши лозим бўлган қатор масалалар турибди. Интеграция мазкур масалалар ечимида бизга янги чорловлар таклиф қилади. Асосийси, танти ва меҳнаткаш халқимиз, тадбиркорларимиз ўзи етиштирган ёки ишлаб чиқарган маҳсулотларини бозор иқтисодиёти талаблари асосида савдога чиқаради. Етакчи олимларимиз ва катта ҳаётга кириб келаётган авлод вакиллари ўз интеллектуал салоҳияти ҳисобига юртимизда етиштирилаётган маҳсулотларни хомашё сифатида эмас, тайёр товар ҳолатида харидорларга таклиф этиш имкониятига эга бўлади.

Тушунарлики, олдимизда танлаш имконияти қийин масала турган эди. Масъулият ҳисси эса, бизларни янада сергак бўлишга, ҳозир ва узоқ истиқболда ҳам бизга манфаатли бўлган йўлни танлашга чорлаб турди. Бутун дунёни қамраб олган бугунгидек танглик ҳолати тенг аъзо давлат сифатида ҳамкорлик олиб боришимиз кутилмаган ва манфаатларимизга зид вазиятни туҳфа этиши мумкинлигини кўрсатиб берди. Шу каби жиҳатларни ҳисобга олганда Евроосиё иқтисодий иттифоқида Ўзбекистоннинг кузатувчи давлат сифатида намоён бўлишини ҳар томонлама қўллаб-қувватлаймиз.

Абдураҳим ҚУРБОНОВ, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати, Экологик партияси фракцияси аъзоси:

— Ўзбекистон Республикасининг Евроосиё иқтисодий иттифоқида кузатувчи давлат сифатида иштирок этиши экспорт ҳажмини ва ташқи савдо айланмасининг ошишига, маҳсулотлар, тармоқлар ва умуман, миллий иқтисодиётнинг рақобатбардошлигини оширишга, меҳнат мигрантлари ҳуқуқларини ҳимоя қилишга кенг имкониятлар яратиб беради.

Мисол учун, агросаноат мажмуаси ЕОИИга аъзо давлатлар иқтисодиётининг муҳим тармоқларидан бири ҳисобланиб, озиқ-овқат маҳсулотлари хавфсизлигини таъминлашга ҳамда қишлоқ хўжалигини барқарор ривожлантириш потенциалига эгадир.

Қолаверса, янги стандартлар ва техник талаблар бўйича ЕОИИга интеграциялашиш миллий иқтисодиётнинг чарм-пойабзал, озиқ-овқат, ёғ-мой, электроника, кимё, фармацевтика саноати, ёқилғи-энергетика комплекси ва қора металлургия корхоналарининг рақобатбардошлигининг оширишга имкон яратади.

Шу сабабли, давлатимиз раҳбари мамлакатларимиз иқтисодиётларининг улкан салоҳиятидан тўлиқ ҳажмда фойдаланиш, савдо муносабатларидаги тўсиқ ва ғовларни биргаликда бартараф этиш, ўзаро саъй-ҳаракатлар билан янги бозорларни шакллантиришга чақирди.