Иллюстратив фото

Риверсайд Калифорния университети ва Мичиган давлат университети олимлари метастатик кўкрак саратони каби саратоннинг агрессив шаклларини даволашни сезиларли даражада яхшилаши мумкин бўлган нурга сезгир кимёвий моддалар, сиянин-карборан тузларининг янги синфини яратдилар. Тадқиқот ҳақида батафсил мақола “Angewandte Chemie International Edition” илмий журналида чоп этилди.

Фотодинамик терапия аллақачон тери ва сийдик пуфаги саратонини даволашда қўлланилади. У саратон ҳужайраларида тўпланиб, ёруғлик таъсирида уларни йўқ қиладиган нурга сезгир кимёвий моддаларни фаоллаштиришга асосланган. Бироқ, анъанавий фотодинамик терапия усулларида узоқ муддатли фотосенситивлик, ёруғликнинг паст кириб бориши ва соғлом тўқималарга токсиклик каби камчиликлари бор эди. Янги сиянин-карборан тузлари бу муаммоларни ҳал қилади. Улар тезда танадан чиқарилади, фақат саратон ҳужайраларида қолади ва тўқималарга чуқурроқ кириб борадиган яқин инфрақизил нурлар билан фаоллашади. Бу илгари фотодинамик терапияга кириш имкони бўлмаган чуқур ўсмаларни даволаш имконини беради.

Сичқонлар устида ўтказилган тажрибаларда терапия “ақлли бомба” каби, соғлом тўқималарга зарар бермасдан ўсмаларни бутунлай йўқ қилди.

“Энг қизиғи, модданинг саратон ҳужайраларини соғлом тўқималарга зарар бермасдан нишонга олиш қобилиятидир”, дейди кимё профессори ва тадқиқот муаллифларидан бири Винсент Лавалло.

Тузлар ўсимталарда ҳаддан ташқари кўп бўлган органик анион ташувчиси оқсиллари томонидан қабул қилиниб, саратон ҳужайраларининг табиий заифлигидан фойдаланади. Бу терапияни янада аниқ ва тежамкор қилади, қўшимча кимёвий моддаларга бўлган эҳтиёжни йўқ қилади.

Тадқиқотчилар, шунингдек, тузларни бошқа энергия манбалари билан ишлатиш учун ўзгартириш, даволаш имкониятларини кенгайтириш мумкинлигини таклиф қилишмоқда.