Illyustrativ foto

Riversayd Kaliforniya universiteti va Michigan davlat universiteti olimlari metastatik koʻkrak saratoni kabi saratonning agressiv shakllarini davolashni sezilarli darajada yaxshilashi mumkin boʻlgan nurga sezgir kimyoviy moddalar, siyanin-karboran tuzlarining yangi sinfini yaratdilar. Tadqiqot haqida batafsil maqola “Angewandte Chemie International Edition” ilmiy jurnalida chop etildi.

Fotodinamik terapiya allaqachon teri va siydik pufagi saratonini davolashda qoʻllaniladi. U saraton hujayralarida toʻplanib, yorugʻlik taʼsirida ularni yoʻq qiladigan nurga sezgir kimyoviy moddalarni faollashtirishga asoslangan. Biroq, anʼanaviy fotodinamik terapiya usullarida uzoq muddatli fotosensitivlik, yorugʻlikning past kirib borishi va sogʻlom toʻqimalarga toksiklik kabi kamchiliklari bor edi. Yangi siyanin-karboran tuzlari bu muammolarni hal qiladi. Ular tezda tanadan chiqariladi, faqat saraton hujayralarida qoladi va toʻqimalarga chuqurroq kirib boradigan yaqin infraqizil nurlar bilan faollashadi. Bu ilgari fotodinamik terapiyaga kirish imkoni boʻlmagan chuqur oʻsmalarni davolash imkonini beradi.

Sichqonlar ustida oʻtkazilgan tajribalarda terapiya “aqlli bomba” kabi, sogʻlom toʻqimalarga zarar bermasdan oʻsmalarni butunlay yoʻq qildi.

“Eng qizigʻi, moddaning saraton hujayralarini sogʻlom toʻqimalarga zarar bermasdan nishonga olish qobiliyatidir”, deydi kimyo professori va tadqiqot mualliflaridan biri Vinsent Lavallo.

Tuzlar oʻsimtalarda haddan tashqari koʻp boʻlgan organik anion tashuvchisi oqsillari tomonidan qabul qilinib, saraton hujayralarining tabiiy zaifligidan foydalanadi. Bu terapiyani yanada aniq va tejamkor qiladi, qoʻshimcha kimyoviy moddalarga boʻlgan ehtiyojni yoʻq qiladi.

Tadqiqotchilar, shuningdek, tuzlarni boshqa energiya manbalari bilan ishlatish uchun oʻzgartirish, davolash imkoniyatlarini kengaytirish mumkinligini taklif qilishmoqda.