Бугунги кунда олий таълим тизими глобал миқёсда янгиланиш ва ривожланиш жараёнларидан ўтмоқда. Таълим сифатини ошириш, талабалар ва ўқитувчилар фаолиятини баҳолашда муҳим роль ўйнайдиган кўрсаткичлар (КПИ — калит кўрсаткичлар) ҳақида гапирганда, уларнинг аҳамияти тобора ошмоқда. КПИлар олий таълим муассасаларининг самарадорлигини, сифатини ва рақобатбардошлигини ўлчашда муҳим восита сифатида хизмат қилади.

КПИлар, яъни калит кўрсаткичлар, олий таълим муассасаларининг мақсадларига эришиш жараёнида ўлчанадиган муҳим параметрлардир. Улар таълим жараёнининг барча жиҳатларини қамраб олади: ўқитиш сифатидан тортиб, талабалар ютуқлари, илмий фаолият ва молиявий барқарорликкача. КПИлар асосида таълим тизимининг ривожланиши ва такомиллаштирилиши бўйича стратегиялар ишлаб чиқиш мумкин.

Олий таълим тизимида КПИларнинг биринчи ва энг муҳим жиҳати, бу — таълим сифатидир. Талабалар, ўқитувчилар ва бошқарув органлари томонидан тақдим этилган маълумотлар асосида таълим жараёнининг самарадорлигини баҳолаш учун кўрсаткичлар ишлаб чиқилади. Масалан, талабалар томонидан олинган баҳолар, ўқитувчиларнинг малакаси, таълим дастурларининг долзарблиги каби кўрсаткичлар таълим сифатини ўлчашда муҳим аҳамиятга эга.

Иккинчидан, талабаларнинг ютуқлари КПИлар ёрдамида ўлчанади. Талабалар сонини, уларнинг битирув даражалари, ишга жойлашиш кўрсаткичлари ва академик муваффақиятларини таҳлил қилиш орқали олий таълим муассасаларининг самарадорлигини баҳолаш мумкин. Бу кўрсаткичлар, ўз навбатида, таълим муассасасининг репутациясини оширишга ва талабалар учун янада қулай шароитлар яратишга ёрдам беради.

Учинчидан, илмий фаолият КПИлар орқали баҳоланади. Олий таълим муассасалари ўз илмий тадқиқотларини, нашрларини ва инновацион лойиҳаларини ривожлантиришда КПИлардан фойдаланишади. Бу кўрсаткичлар илмий ҳамкорлик, грантлар, нашрлар сони ва сифатини ўлчашда муҳимдир. Илмий фаолиятнинг юқори кўрсаткичлари, ўз навбатида, таълим муассасасининг глобал миқёсда тан олиниши ва рақобатбардошлигини оширади.

Шунингдек, молиявий барқарорлик КПИлар орқали баҳоланади. Таълим муассасалари ўз молиявий ресурсларини самарали бошқариш, харажатларни назорат қилиш ва молиявий барқарорликни таъминлашда КПИлардан фойдаланишлари зарур. Бу кўрсаткичлар, ўз навбатида, таълим муассасасининг келгусида ривожланиш стратегиясини белгилашда муҳим аҳамиятга эга.

КПИларни ўрнатиш ва улардан фойдаланиш, олий таълим тизимининг самарадорлигини оширишда муҳим воситадир. Бу кўрсаткичлар орқали муассаса ўз фаолиятини таҳлил қилиш, ривожланиш стратегияларини ишлаб чиқиш ва талабалар учун энг яхши шароитларни яратиш имконини беради. КПИлар олий таълим тизимининг сифатини оширишда, рақобатбардошлигини таъминлашда ва халқаро миқёсда тан олиниши учун зарур восита ҳисобланади.

Мана, уч йил бўлдики, Тошкент давлат юридик университетида (ТДЮУ) ҳам профессор-ўқитувчилар ва ходимларга КПИ мезонлари белгиланган бўлиб, иш самарадорлигининг асосий механизми сифатида хизмат қилмоқда. Буни университетни сўнгги йилларда эришган шоўишн ютуқларидан ҳам кўриш мумкин.

ТДЮ олдида турган навбатдаги вазифа профессор-ўқитувчилар ва ходимларнинг вазифаларидан жой олган техник ишларни максимал даражада рақамлаштириш ҳамда ўқитувчига «ассистент» сифатида сунъий интеллект ёрдамидан фойдаланишни жорий этиш ҳисобланади. Бу борада бир нечта хорижий ҳамкор ташкилотлар, илғор хорижий олий таълим муассасаларида таҳсил олиб қайтган ТДЮ битирувчилари, миллий ва хорижий экспертлар билан биргаликда лойиҳалар устида иш олиб борилмоқда.
Мазкур лойиҳалар амалга оширилган тақдирда КПИ кўрсаткичлари салмоқли даражада ошиши кутилмоқда.

Дурбек Маҳкамов,
ТДЮУ бошқарма бошлиғи.