Халқимиз Иккинчи жаҳон урушида фашизм устидан ғалаба қозонишга жуда катта ҳисса қўшган. Фронтда қаҳрамонлик кўрсатган ва фронт ортида кечаю кундуз меҳнат қилган ўзбекистонликлар собиқ иттифоқ ҳудудидан келтирилган минглаб етим болаларни ҳам оиласига қабул қилиб, уларни ўз фарзандидек вояга етказган. Бу бағрикенгликнинг улкан намунаси сифатида тарихдан жой олган.

Ана шу жасорат, мардлик ва инсонпарварлик келажак авлод учун ибрат бўлиб хизмат қилади. Уни ёшларга етказиш эса бурч ва масъулиятдир. Шундан келиб чиққан ҳолда, жорий йилда капитал таъмирланиб, фойдаланишга топширилган Хоразм вилояти мудофаа ишлари бошқармасида вилоят аҳлининг Иккинчи жаҳон урушидаги ҳиссаси, кўрсатган қаҳрамонликлари акс этган, Ғалабанинг 75 йиллигига бағишланган музей ташкил этилди.
 

— Шу ташаббусни бошладигу, очиғи, аввалига музейни қандай тўлдирамиз, деган савол ҳам бизни ўйлантирди, — дейди мудофаа ишлари бошқармаси бўлим бошлиғи, подполковник Камолиддин Шарипов. — Шаҳар ва туман мудофаа ишлари бўлимлари томонидан аҳоли ўртасида музей ташкил этилиши ҳақида хабар тарқалгач, одамлар ота-боболарининг жасоратини тарихга муҳрлаб қўйишни сўраб, ўзлари экспонатларни олиб кела бошлади. Шу тариқа масканимиз кундан-кунга янги экспонатлар билан бойиб келяпти. Ҳозир 200 га яқин экспонат ва тарихий ҳужжат мавжуд. Шунингдек, Президентимиз ташаббуси билан Тошкентда бунёд этилаётган Ғалаба боғидаги Шон-шараф музейи фонди учун вилоятимиздан 100 дан зиёд экспонат тақдим этилди.

Музей фондидан Иккинчи жаҳон уруши йилларидаги ҳарбий кийимлар, қурол-аслаҳалар, турли анжомлар, адабиётлар, хоразмлик қаҳрамонларнинг орден ва медаллари, ҳужжатлари ҳамда бошқа экспонатлар ўрин олган.

Хоразмликларнинг уруш йилларида қўшган ҳиссаси ҳақидаги маълумотлар сирасида жудаям қизиқарли фактлар бор. Масалан, бир манбада “Урушнинг биринчи кунларидан Хоразм вилояти ҳарбий комиссариятига ихтиёрий равишда фронтга кетиш ҳақида 1156 ариза тушди, шундан 47 таси аёллар эди”, деб ёзилади. Яна бир манбада “Фақат 1941 йил вилоят саноат корхоналарига 1213 аёл жалб қилинди. Улар фронтга кетган акалари, оталари ва эрлари учун мардонавор ишлаб, кунига 2-3 меъёр бажардилар. 1941 йили вилоят саноат корхоналари йиллик режани 105 фоизга бажаришни уддалашди”, дея эътироф этилган. 

Таъкидлаш жоизки, Иккинчи жаҳон уруши йилларида Хоразмдан 67 минг йигит–қиз фронт ва фронт ортида қатнашди. Улардан 7 мингга яқини жангоҳларда жасорат ва қаҳрамонлик намунасини кўрсатганлиги учун нишонлар ва медаллар билан тақдирланган. 3 нафар йигит: Сотим Нурметов, Пётр Сизов ва Гатаулла Салихов Совет Иттифоқи Қаҳрамони унвонига сазовор бўлган.

Мазкур музей нафақат хоразмликларнинг уруш йилларидаги ҳиссасини акс эттириш, балки ўсиб келаётган ёш авлодни ватанпарварлик руҳида тарбиялаш учун ҳам фойдаланилади.

Темур НАРЗИЕВ.