Иллюстратив фото

«Stanford Medicine» томонидан ўтказилган тадқиқотда мия тасвири ёрдамида депрессиянинг олти хил тури аниқланди. Ушбу кичик типлар мия фаолиятининг ноёб нақшларини намойиш этади. Бу эса қандай даволаш йўллари қайси турдаги депрессияни самарали даволашга ёрдам беришига аниқлик киритишда муҳим аҳамиятга эга бўлиши мумкин. Ушбу тадқиқот натижалари «Nature Medicine» журналида чоп этилди.

Биринчи кичик тип миянинг когнитив ҳудудларида ҳаддан ташқари фаоллик билан тавсифланади. Ушбу турдаги депрессия билан оғриган беморлар одатда «Effexor» деб номланувчи антидепрессант венлафаксинга энг яхши жавоб беришди. Бу муаммоларни ҳал қилиш ва қарор қабул қилиш билан боғлиқ соҳаларга таъсир қилади.

Иккинчи кичик тип депрессия ва муаммоларни ҳал қилиш билан боғлиқ учта мия ҳудуди орасида юқори фаолликни ўз ичига олади. Ушбу турдаги нутқ терапияси билан сезиларли яхшиланишга эришишлари мумкин. Ушбу турдаги терапия уларга кундалик муаммоларни ҳал қилиш кўникмаларини ривожлантиришга ёрдам беради.

Учинчи тур диққатни бошқарадиган мия палласида паст фаоллик билан белгиланади. Ушбу кичик типдаги беморлар фақат нутқ терапиясидан камроқ фойда кўришган. Нутқ терапияси самарали бўлишидан олдин улар мия фаоллигини ошириш учун дастлабки фармацевтик даволанишни талаб қилиши мумкин.

Тўртинчисида эса юқори даражадаги анҳедонияни (бу одатда ёқимли бўлган фаолиятдан завқ ёки завқланишни ҳис қила олмаслик – таҳрир) кўрсатди. Ушбу беморлар режалаштириш ва ташкил этиш каби ижро этувчи функцияни талаб қиладиган вазифаларни ёмон бажардилар. Ушбу кичик тип, айниқса анҳедонияга қаратилган ва когнитив функцияни яхшилайдиган муолажалардан фойда кўриши мумкин.

Бешинчисида эса депрессиясиз одамларга нисбатан мия фаолиятида сезиларли фарқларни кўрсатмади. Бу ҳозирги тасвирлаш техникаси томонидан қўлга киритилмаган бошқа асосий омиллар бўлиши мумкинлигини ифодаламоқда. Ушбу омилларни аниқлаш ва самарали даволаш усулларини ишлаб чиқиш учун қўшимча тадқиқотлар талаб этилади.

Олтинчи кичик тип эътибор ва жалб қилиш учун масъул бўлган соҳаларда пастки мия фаолиятини ўз ичига олади. Ушбу кичик типга эга бўлган беморларда диққатни жамлаш ва фаолият билан шуғулланиш қийин бўлиши мумкин. Ахлоқ терапиясини бошлашдан олдин улар ушбу соҳаларда мия фаолиятини яхшилайдиган муолажалардан фойда олишлари мумкин. Ушбу ёндашув вақт ўтиши билан уларнинг эътиборини ва иштирокини яхшилашга ёрдам беради.

Стенфорд тадқиқотчилари буни аниқлаш учун 801 иштирокчининг мия фаолиятини ўрганиш учун функционал MRI (fMRI)дан фойдаланганлар. Тасвирлаш дам олиш вақтида ҳам, когнитив ва ҳиссий фаолиятни синаб кўриш учун мўлжалланган вазифалар пайтида ҳам амалга оширилди. Тадқиқотнинг етакчи олимларидан бири Лиэнн Уильямс беморларни тўғри даволаш усуллари билан мослаштириш муҳимлигини таъкидлади. Таъкидлаш жоизки, олим 2015 йилда депрессия туфайли ўз дўстидан айрилиб қолган эди.