Illyustrativ foto

Braziliyaning San-Paulu universiteti olimlari miyadagi insulin qarshiligi mexanizmi orqali Alsgeymer kasalligi va epilepsiya oʻrtasidagi potensial bogʻliqlikni aniqladilar.

Mutaxassislarga koʻra, neyronlarning insulinga sezgirligi buzilishi ikkala patologiyaning rivojlanishida asosiy rol oʻynashi mumkin.

Alsgeymer bir nechta sabablarga ega boʻlgan murakkab neyrodegenerativ kasallik hisoblanadi. Beta-amiloid oqsilidan quyqa toʻplanishi birinchi navbatda neyronlarning yoʻq qilinishiga, xotira va eʼtiborning yomonlashishiga olib keladi, deb ishoniladi. Bundan tashqari, atsetilxolin darajasining pasayishi, neyroinflamasyon va tau oqsilining giperfosforilatsiyasi, miyada patologik chalkashliklar paydo boʻlishiga olib keladigan muhim omillar hisoblanadi.

Braziliyalik olimlar tomonidan ilgari surilgan yangi gipoteza shuni koʻrsatadiki, miya insulin qarshiligi hipokampus faoliyatini buzadi. Sinaptik plastisiyani pasaytiradi, xolinergik uzatishni buzadi va toksik oqsillarning toʻplanishiga yordam beradi. Tadqiqotchilarning taʼkidlashicha, bu jarayonlar diabet boʻlmaganda ham sodir boʻlishi mumkin.

Tajribalar davomida olimlar kalamushlarga Alsgeymer kasalligining modelini keltirib chiqaradigan streptozotsinni kiritishdi. Oddiy neyrodegenerativ oʻzgarishlardan tashqari, hayvonlarda epilepsiya belgilari ham bor edi. Epileptik tutilishlarga moyil boʻlgan kalamushlarda buning teskarisi kuzatildi: ular Alsgeymerning molekulyar belgilarini, shu jumladan, insulin retseptorlarining kamayishi va tau oqsilining giperfosforilatsiyasini koʻrsatdi.

“Xotira buzilishi bilan bir qatorda, biz audiogenik tutilishlarga sezuvchanlik kuchayganini va insulin retseptorlariga boy hududlarda asab faolligining kuchayganini koʻrdik. Bu insulin qarshiligi ikki kasallik oʻrtasidagi bogʻliqlik boʻlishi mumkinligini koʻrsatadi”, — dedi tadqiqot mualliflari.