Foto: Akmal Muhammadov, Yunus Boʻriyev / “Xalq soʻzi”

Senatning oʻn birinchi yalpi majlisida “Davlat ijtimoiy sugʻurtasi toʻgʻrisida”gi Qonun muhokama qilindi.

Maʼlumki, ushbu Qonun dastlab senatorlar tomonidan bildirilgan qator eʼtirozlar asosida rad qilingan edi. Ushbu Qonun Oliy Majlis palatalarida kelishuv komissiyasi tuzilgan holda qayta ishlandi.

Muhokama chogʻida senatorlar tomonidan qayd etilganidek, Qonun bilan belgilanayotgan normalar xodimlar manfaatini ishonchli himoya qilishga qaratilganligi bilan ahamiyatlidir.

Qonun bilan Davlat ijtimoiy sugʻurtasi jamgʻarmasi tomonidan uch turdagi, yaʼni kasallik munosabati bilan vaqtincha mehnatga layoqatsizlik, homiladorlik va tugʻish, ishni yoki daromadni yoʻqotish boʻyicha sugʻurta toʻlovlari toʻlanishi belgilanmoqda. Bunday sugʻurta hodisalari yuzaga kelgan taqdirda, jamgʻarma tomonidan sugʻurtalangan shaxslarga va (yoki) ularning oila aʼzolariga davlat ijtimoiy sugʻurtasi boʻyicha vaqtincha mehnatga layoqatsizlik nafaqasi, homiladorlik va tugʻish nafaqasi, ishdan boʻshatish nafaqasi toʻlab berilishi nazarda tutilmoqda.

Jamgʻarma tomonidan davlat ijtimoiy sugʻurtasi mablagʻlari ijtimoiy soliqning bir qismi, sugʻurta badallari, Oʻzbekiston Respublikasining respublika byudjeti mablagʻlari, jamgʻarmaning vaqtincha boʻsh turgan mablagʻlarini depozitlarga joylashtirishdan olinadigan daromadlar, qonunchilik hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa tushumlar hisobiga shakllantiriladi.

Shuningdek, Qonunda davlat ijtimoiy sugʻurtasining amal qilishi kimlarga nisbatan majburiy, kimlarga nisbatan ixtiyoriy asosda amalga oshirilishi belgilanmoqda.

Bunda sugʻurta badali majburiy davlat ijtimoiy sugʻurtasi bilan qamrab olinadigan fuqarolar uchun Oʻzbekiston Respublikasining Davlat byudjeti toʻgʻrisidagi Qonun bilan belgilangan miqdorlarda jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soligʻining bir qismi hisobidan, ixtiyoriy davlat ijtimoiy sugʻurtasi bilan qamrab olinadigan fuqarolar uchun minimal miqdori qonunchilik hujjatlari bilan belgilanadigan toʻlov hisobidan shakllantirilishi qayd etilgan.

Yalpi majlis davomida senatorlar tomonidan Qonunda belgilangan sugʻurta badali, sugʻurtalangan shaxslar, sugʻurtalovchi, sugʻurta qildiruvchilarning huquq va majburiyatlari, davlat ijtimoiy sugʻurtasi moliyaviy barqarorligining davlat kafolatlari, davlat ijtimoiy sugʻurtasi boʻyicha toʻlovlarni tayinlash, toʻxtatib turish va tugatish kabi qator masalalarga ham eʼtibor qaratildi.

Qonunning qabul qilinishi xodimlarning ijtimoiy himoyasini taʼminlashga, ish beruvchilarga yuklatilgan ijtimoiy toʻlovlar yukining yechilishiga xizmat qilishi taʼkidlandi. Shuningdek, mazkur Qonun ishga qabul qilish jarayonlarida xotin-qizlarga nisbatan kamsitish holatlarining oldini olishiga ham qaratilganligi bilan ham ahamiyatli ekanligi qayd etildi.

Muhokama yakunida Qonun senatorlar tomonidan maʼqullandi.