Фото: AP

Пайшанба жумага ўтар кечаси Сербиянинг бир қанча шаҳарларида бўлиб ўтган намойишлар чоғида 40 нафардан ортиқ полициячиси яраланди, камида 37 киши ҳибсга олинган.

Сербия президенти Александр Вучич намойишчилар Нови Сад шаҳрида ҳукмрон Сербия прогрессив партияси офисини вайрон қилганини, воқеалар Белград ва бошқа шаҳарларда ҳам содир бўлганини айтди. Сербия фуқаролар уруши ёқасидами?

“Кеча, 14 август намойишчилар тунда Нови Сад шаҳрида одамларни тириклайин ёқиб юбормоқчи бўлишди. Тасаввур қиляпсизми, улар ўша ерда, ичкарида бўлган одамларга нима қилган бўларди. 300 киши тириклайин ёқиб юборилган бўларди! Энди биз ким билан шуғулланаётганимиз ҳамма учун аниқ. Энг катта иккиюзламачилик шундан иборатки, телеканаллардан бири ҳамма нарса тинч экани ҳақида хабар берди”, — деди Александр Вучич ғазаб билан “Информер” телеканали эфирида.

Сербия Адлия вазирлиги аллақачон ҳукмрон партия идораларидаги тартибсизликларни мамлакат конституциявий тузумига «тўғридан-тўғри зарба» деб атаган.

Вучич норозилик намойишлари иштирокчилари орасида «асабийлик ва истерия» кучаяётганига эътибор қаратиб, тартибсизликлар «ташқаридан уюштирилган»лигини яна бир бор таъкидлади.

“Бу баъзи Ғарб сиёсатчиларининг муносабатидан кўриниб турибди. Бу ҳар қандай оддий одамга тушунарли…”, — дея қўшимча қилди Вучич ва мамлакат аҳолисини хотиржамликка чақирди.

Сербияда талабалар ва мухолифатнинг оммавий норозиликлари 2024 йилнинг 1 ноябрида Нови Сад вокзалида соябон қулаши ортидан бошланди. Ўша куни 16 киши ҳалок бўлди. Намойишчилар муддатидан олдин парламент сайловлари ўтказилишини талаб қилмоқда.

Охирги маълумотларга кўра, 42 нафар полициячи яраланган, улардан 26 нафари пойтахт Белградда жароҳат олган.

“Бу дастлабки маълумотлар ва 42 рақам минимал, бир неча киши оғир жароҳат олган. Оператив ҳаракатлар давом этмоқда. Айни пайтда 37 киши қўлга олинган”, — деди республика ички ишлар вазири Ивица Дачич матбуот анжуманида.

Дачич бу сўнгги йилларда полицияга қилинган энг шафқатсиз ҳужумлардан бири эканлигини таъкидлади.

“Ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимларига тош отишган, уларни металл таёқ ва таёқлар билан уришган. Бундан ташқари, намойишчилар полиция ходимларини жароҳатлаш учун пиротехника воситаларидан фойдаланган”, — дейди вазир.

Вазирнинг қўшимча қилишича, полиция “ҳужумни қайтариш учун кимёвий воситалардан” фойдаланиши керак.

“Сербиядаги норозиликлар сурункали характерга эга”, — дейди Россия Фанлар академиясининг Е. М. Примаков номидаги Жаҳон иқтисодиёти ва халқаро муносабатлар институтининг Европа тадқиқотлари маркази катта илмий ходими Владимир Оленченко.

Унинг фикрича, норозиликларнинг янги тўлқини Европа Иттифоқи расмийларининг АҚШ президенти Дональд Трампга Россия етакчиси Владимир Путин билан учрашуви олдидан босим ўтказиш истаги билан боғлиқ.

“Улар [Европа Иттифоқи расмийлари] Сербиянинг [Россияга қарши] санкцияларига қўшилишини истайди. Бу айни дамда Европа Иттифоқи учун айниқса муҳим, чунки АҚШ — Россия саммити арафасида Украина инқирозини яратган ва қўллаб-қувватлаганларнинг барчаси ўзини заиф ҳис қилмоқда. Шу муносабат билан улар саммит олдидан Трампга таъсир ўтказиш учун Европада оммавий норозиликни келтириб чиқаришга ҳаракат қилмоқда”, — дея қўшимча қилади Оленченко.

Унинг сўзларига кўра, ҳозир Сербияда бурилиш даври келмоқда.

“Агар Сербия ҳукумати яқин 72 соат ичида барча фитначиларни ҳибсга олмаса, бу жуда катта оқибатларга олиб келиши мумкин”, — дейди сиёсатшунос ва “Болқон” лойиҳаси асосчиси Олег Бондаренко.

Унинг қўшимча қилишича, республика ҳозир “фуқаролар уруши” арафасида. Шу боис сиёсатшуноснинг фикрича, Сербияда фавқулодда ҳолат жорий этилиши керак.