Иллюстратив фото

Россия президенти Владимир Путин ва АҚШ президенти Дональд Трамп илк телефон мулоқотини ўтказди ва Украина бўйича тинчлик музокараларини расман бошлади.

• Мулоқот узоқ ва «жуда ижобий» бўлди, деди Оқ уй матбуот котиби Керолин Леавитт кейинроқ брифингда.

Дональд Трамп ва Владимир Путин музокара жараёнидан ташқари Яқин Шарқ, энергетика, сунъий интеллект ва долларнинг жаҳон иқтисодиётига таъсирини муҳокама қилишга муваффақ бўлди. Бундан ташқари, суҳбат АҚШ президентининг Яқин Шарқ бўйича махсус вакили Стивен Виткоффнинг махфий ташриф билан Москвага келганидан сўнг дарҳол бўлиб ўтди.

Дональд Трамп ва Владимир Путин ўртасидаги суҳбат тафсилотлари ва мавзулари Украинадаги муносабат, тинчлик музокараларининг келажаги ҳақида бўлгани айтилмоқда.

Путин ва Трамп Украинадаги можарони ҳал қилиш ҳақида нима деди?

Бир ярим соат давом этган суҳбатнинг асосий мавзуларидан бири Украинадаги можарони ҳал қилиш бўлди. Кремль сайтида берилган баёнотга кўра, Дональд Трамп жанговар ҳаракатларни тезда тўхтатиш ва Украина инқирозини тинч йўл билан ҳал этиш тарафдори эканини айтган.

Владимир Путин, шунингдек, можаронинг асл сабабларини бартараф этиш зарурлигини эслатиб ўтди ва ҳамкасбининг тинч музокаралар орқали узоқ муддатли келишувга эришиш мумкинлиги ҳақидаги баёнотига қўшилди. Шу билан бирга, суҳбатдан сўнг Доналд Трамп «Truth Social» ижтимоий тармоғидаги ўз постида ўзи ҳам, Владимир Путин ҳам биринчи навбатда ҳарбий ҳаракатларни тўхтатишни исташини ёзди.

«Биз, шунингдек, тегишли жамоаларимиз дарҳол музокараларни бошлашига келишиб олдик», дея ёзди Дональд Трамп.

У ўзининг Давлат котиби Марко Рубио, Марказий разведка бошқармаси директори Жон Ратклифф, миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчи Майкл Вальс ва махсус вакил Стив Виткоффдан муваффақиятли бўлишига ишонган музокараларни олиб боришни сўради.

Икки президент суҳбатига Киев қандай муносабатда бўлди?

Дональд Трамп, шунингдек, у билан музокараларни муҳокама қилиш учун Владимир Зеленскийга ҳам қўнғироқ қилганини айтди. Суҳбат чоғида Украина президенти таъкидлаганидек, томонлар «тинчликка эришиш имкониятлари ва жамоавий даражада ҳамкорлик қилишга тайёрлик»ни муҳокама қилдилар. У Дональд Трампга биргаликда нима қилишлари мумкинлигига қизиқиш билдиргани учун миннатдорчилик билдирди.

«У [Россия Президенти] Путин каби тинчлик ўрнатишни хоҳлайди. Биз уруш билан боғлиқ кўплаб мавзуларни муҳокама қилдик» — дейди Дональд Трамп.

Бундан ташқари, бугунги учрашувда АҚШ молия вазири Скотт Бессент Владимир Зеленский билан бўлиб ўтган учрашувда унинг мамлакати келажакда Америка кўмаги эвазига Украина билан иқтисодий ҳамкорлик тўғрисида битим тузмоқчи эканини айтди.

«Fox Business» хабарига кўра, Владимир Зеленский таклифни ўрганиб, жума куни АҚШ вице-президенти Жей Ди Вэнс билан учрашганда жавоб бермоқчи.

Путин ва Трамп яна нимани муҳокама қилди?

Сиёсатчилар ўз суҳбатларида Россия — Америка муносабатларининг бугунги аҳволи ва келажагига ҳам тўхталиб ўтдилар.

Дональд Трампнинг сўзларига кўра, улар халқларнинг кучли томонлари ва АҚШ ва Россия бир кун келиб ҳамкорлик қилишдан оладиган катта фойда ҳақида гаплашган.

«Президент Путин ҳатто менинг сайловолди шиоримни ҳам ишлатди: «Соғлом фикр». Иккимиз ҳам унга қаттиқ ишонамиз», — дейди Дональд Трамп.

Кремль ўз баёнотида Владимир Путин ўз ҳамкасбининг Россия ва АҚШ ҳамкорлик қилиш вақти келгани ҳақидаги асосий тезисларидан бирини қўллаб-қувватлаганини, шунингдек, у билан иқтисодий соҳадаги икки томонлама Россия — Америка муносабатларини муҳокама қилганини қайд этди.

Мулоқотда қандай натижаларга эришилди?

Суҳбатдан кейин Кремль сиёсатчилар шахсий алоқаларни давом эттиришга, жумладан, шахсий учрашувлар ташкил этишга келишиб олганини тасдиқлади.

Дональд Трамп ҳам ўз баёнотида «бир-бирларининг мамлакатларига ташриф буюришни ўз ичига олган ҳолда, жуда яқин ҳамкорликда ишлашга» келишиб олганликларини қайд этди.

Трамп Путинга нима учун миннатдорлик билдирди?

Дональд Трамп, шунингдек, Владимир Путинга Украинадаги можарони ҳал қилишга чақирган вақт ва саъй-ҳаракатлари, шунингдек, ўзи «ажойиб одам» деб атаган Марк Фогелни озод қилгани учун миннатдорчилик билдирди.

Кремлнинг қайд этишича, президентлар Россия ва АҚШ фуқароларини алмашиш билан боғлиқ масалаларни муҳокама қилган.

Шу билан бирга, Дональд Трамп Америка томони эришилган барча келишувларни бажаришига ишонтирди. Гап BTC-e криптовалюта биржасининг собиқ раҳбари Александр Винникнинг қамоқдан озод этилиши ҳақида кетмоқда.

Шу йилнинг 11 февраль куни Владимир Путин 2021 йил августида рафиқаси билан Нью-Йоркдан келган Москванинг Шереметево аэропортида ҳибсга олинган ва 14 йилга қаттиқ тартибли колонияга ҳукм қилинган АҚШ фуқароси ва мамлакатнинг Россиядаги элчихонаси собиқ ходими Марк Фогелни афв этди. Ўша куни у махсус элчи Стивен Виткоффнинг самолётида Москвадан учиб кетди.

Суҳбатга дунё қандай муносабатда?

БМТ Бош котиби матбуот котиби ўринбосари Фарҳан Ҳақ журналистларнинг музокаралар ҳақидаги саволларига жавоб берар экан, ташкилот Украинадаги можарони ҳал қилиш бўйича ҳар қандай саъй-ҳаракатларни олқишлашини айтди. Шунингдек, у телефон мулоқоти ижобий ҳолат эканини қўшимча қилди.

Германия ташқи ишлар вазири Анналена Бербок ўз баёнотида Украинадаги можарони ҳал қилиш бўйича музокаралар столида Россиянинг ҳам иштирок этишини муҳим деб билишини таъкидлади. Ғарб, унинг фикрича, Россия билан Украина инқирозини ҳал қилишни муҳокама қилишни бошлаш учун «олдиндан қадам ташлаши керак эди».

Россия Хавфсизлик кенгаши раиси ўринбосари Дмитрий Медведев Россия ва АҚШ президентлари Владимир Путин ва Дональд Трамп ўртасидаги суҳбатни дунё учун муҳим деб айтди.

Унинг сўзларига кўра, Трамп ва Путин ўртасидаги суҳбат муҳим, чунки икки давлат ўртасидаги муносабатларнинг бузилиши дунёни қиёмат ёқасига қўйганди.

“Россия ва АҚШ президентлари ўртасидаги суҳбат бўлиб ўтди. Бу ўз-ўзидан жуда муҳим. АҚШнинг аввалги маъмурияти Россияни жазолаш ва камситиш ниятида барча юқори даражадаги алоқаларни чеклаб қўйганди. Натижа шундай бўлдики, дунё қиёмат ёқасига келиб қолди”, — деди Медведев.

Аввалроқ Россия Федерацияси Жамоатчилик палатасининг суверенитет масалалари бўйича комиссияси раиси, янги ҳудудлар интеграцияси бўйича мувофиқлаштирувчи кенгаш ҳамраиси Владимир Рогов АҚШ президенти Дональд Трампнинг аввало россиялик ҳамкасби Владимир Путинга, сўнгра Украина президенти Владимир Зеленскийга қўнғироқ қилиши рамзий маънога эга эканлигини маълум қилганди.

Россия ва АҚШ президентлари Владимир Путин ва Дональд Трамп ўртасидаги суҳбатни ўтказиш, сўнг унинг мазмунини оммага эълон қилишдан мақсад Владимир Зеленскийни можарога барҳам беришда иштирок этувчилар рўйхатидан чиқариб ташлаш эди.

Бу фикрларни Япония Ташқи ишлар вазирлигининг собиқ юқори мартабали дипломати ва таҳлилчиси Масару Сато айтиб ўтди.

Экспертнинг қайд этишича, Россия президенти Зеленскийни қонуний ва музокараларда шерик бўлишга қодир деб ҳисобламайди. Бу позиция Трампга ҳам маълум.

«14 февралда Германияда бошланадиган Мюнхен хавфсизлик конференциясида Зеленский ва АҚШ вице-президенти Жей Ди Вэнс ўртасидаги учрашув режалаштирилган. Зеленский ва Вэнс учрашуви бўлиб ўтгандан сўнг, Зеленскийнинг у ерда билдирилган позицияси кейинги музокараларга шундай таъсир қиладики, буни эътибордан четда қолдириб бўлмайди», дейди Сато.