Illyustrativ foto

Rossiya prezidenti Vladimir Putin va AQSH prezidenti Donald Tramp ilk telefon muloqotini oʻtkazdi va Ukraina boʻyicha tinchlik muzokaralarini rasman boshladi.

• Muloqot uzoq va “juda ijobiy” boʻldi, dedi Oq uy matbuot kotibi Kerolin Leavitt keyinroq brifingda.

Donald Tramp va Vladimir Putin muzokara jarayonidan tashqari Yaqin Sharq, energetika, sunʼiy intellekt va dollarning jahon iqtisodiyotiga taʼsirini muhokama qilishga muvaffaq boʻldi. Bundan tashqari, suhbat AQSH prezidentining Yaqin Sharq boʻyicha maxsus vakili Stiven Vitkoffning maxfiy tashrif bilan Moskvaga kelganidan soʻng darhol boʻlib oʻtdi.

Donald Tramp va Vladimir Putin oʻrtasidagi suhbat tafsilotlari va mavzulari Ukrainadagi munosabat, tinchlik muzokaralarining kelajagi haqida boʻlgani aytilmoqda.

Putin va Tramp Ukrainadagi mojaroni hal qilish haqida nima dedi?

Bir yarim soat davom etgan suhbatning asosiy mavzularidan biri Ukrainadagi mojaroni hal qilish boʻldi. Kreml saytida berilgan bayonotga koʻra, Donald Tramp jangovar harakatlarni tezda toʻxtatish va Ukraina inqirozini tinch yoʻl bilan hal etish tarafdori ekanini aytgan.

Vladimir Putin, shuningdek, mojaroning asl sabablarini bartaraf etish zarurligini eslatib oʻtdi va hamkasbining tinch muzokaralar orqali uzoq muddatli kelishuvga erishish mumkinligi haqidagi bayonotiga qoʻshildi. Shu bilan birga, suhbatdan soʻng Donald Tramp “Truth Social” ijtimoiy tarmogʻidagi oʻz postida oʻzi ham, Vladimir Putin ham birinchi navbatda harbiy harakatlarni toʻxtatishni istashini yozdi.

“Biz, shuningdek, tegishli jamoalarimiz darhol muzokaralarni boshlashiga kelishib oldik”, deya yozdi Donald Tramp.

U oʻzining Davlat kotibi Marko Rubio, Markaziy razvedka boshqarmasi direktori Jon Ratkliff, milliy xavfsizlik boʻyicha maslahatchi Maykl Vals va maxsus vakil Stiv Vitkoffdan muvaffaqiyatli boʻlishiga ishongan muzokaralarni olib borishni soʻradi.

Ikki prezident suhbatiga Kiyev qanday munosabatda boʻldi?

Donald Tramp, shuningdek, u bilan muzokaralarni muhokama qilish uchun Vladimir Zelenskiyga ham qoʻngʻiroq qilganini aytdi. Suhbat chogʻida Ukraina prezidenti taʼkidlaganidek, tomonlar “tinchlikka erishish imkoniyatlari va jamoaviy darajada hamkorlik qilishga tayyorlik”ni muhokama qildilar. U Donald Trampga birgalikda nima qilishlari mumkinligiga qiziqish bildirgani uchun minnatdorchilik bildirdi.

“U [Rossiya Prezidenti] Putin kabi tinchlik oʻrnatishni xohlaydi. Biz urush bilan bogʻliq koʻplab mavzularni muhokama qildik” — deydi Donald Tramp.

Bundan tashqari, bugungi uchrashuvda AQSH moliya vaziri Skott Bessent Vladimir Zelenskiy bilan boʻlib oʻtgan uchrashuvda uning mamlakati kelajakda Amerika koʻmagi evaziga Ukraina bilan iqtisodiy hamkorlik toʻgʻrisida bitim tuzmoqchi ekanini aytdi.

“Fox Business” xabariga koʻra, Vladimir Zelenskiy taklifni oʻrganib, juma kuni AQSH vitse-prezidenti Jey Di Vens bilan uchrashganda javob bermoqchi.

Putin va Tramp yana nimani muhokama qildi?

Siyosatchilar oʻz suhbatlarida Rossiya — Amerika munosabatlarining bugungi ahvoli va kelajagiga ham toʻxtalib oʻtdilar.

Donald Trampning soʻzlariga koʻra, ular xalqlarning kuchli tomonlari va AQSH va Rossiya bir kun kelib hamkorlik qilishdan oladigan katta foyda haqida gaplashgan.

“Prezident Putin hatto mening saylovoldi shiorimni ham ishlatdi: «Sogʻlom fikr”. Ikkimiz ham unga qattiq ishonamiz», — deydi Donald Tramp.

Kreml oʻz bayonotida Vladimir Putin oʻz hamkasbining Rossiya va AQSH hamkorlik qilish vaqti kelgani haqidagi asosiy tezislaridan birini qoʻllab-quvvatlaganini, shuningdek, u bilan iqtisodiy sohadagi ikki tomonlama Rossiya — Amerika munosabatlarini muhokama qilganini qayd etdi.

Muloqotda qanday natijalarga erishildi?

Suhbatdan keyin Kreml siyosatchilar shaxsiy aloqalarni davom ettirishga, jumladan, shaxsiy uchrashuvlar tashkil etishga kelishib olganini tasdiqladi.

Donald Tramp ham oʻz bayonotida “bir-birlarining mamlakatlariga tashrif buyurishni oʻz ichiga olgan holda, juda yaqin hamkorlikda ishlashga” kelishib olganliklarini qayd etdi.

Tramp Putinga nima uchun minnatdorlik bildirdi?

Donald Tramp, shuningdek, Vladimir Putinga Ukrainadagi mojaroni hal qilishga chaqirgan vaqt va saʼy-harakatlari, shuningdek, oʻzi “ajoyib odam” deb atagan Mark Fogelni ozod qilgani uchun minnatdorchilik bildirdi.

Kremlning qayd etishicha, prezidentlar Rossiya va AQSH fuqarolarini almashish bilan bogʻliq masalalarni muhokama qilgan.

Shu bilan birga, Donald Tramp Amerika tomoni erishilgan barcha kelishuvlarni bajarishiga ishontirdi. Gap BTC-e kriptovalyuta birjasining sobiq rahbari Aleksandr Vinnikning qamoqdan ozod etilishi haqida ketmoqda.

Shu yilning 11-fevral kuni Vladimir Putin 2021-yil avgustida rafiqasi bilan Nyu-Yorkdan kelgan Moskvaning Sheremetevo aeroportida hibsga olingan va 14-yilga qattiq tartibli koloniyaga hukm qilingan AQSH fuqarosi va mamlakatning Rossiyadagi elchixonasi sobiq xodimi Mark Fogelni afv etdi. Oʻsha kuni u maxsus elchi Stiven Vitkoffning samolyotida Moskvadan uchib ketdi.

Suhbatga dunyo qanday munosabatda?

BMT Bosh kotibi matbuot kotibi oʻrinbosari Farhan Haq jurnalistlarning muzokaralar haqidagi savollariga javob berar ekan, tashkilot Ukrainadagi mojaroni hal qilish boʻyicha har qanday saʼy-harakatlarni olqishlashini aytdi. Shuningdek, u telefon muloqoti ijobiy holat ekanini qoʻshimcha qildi.

Germaniya tashqi ishlar vaziri Annalena Berbok oʻz bayonotida Ukrainadagi mojaroni hal qilish boʻyicha muzokaralar stolida Rossiyaning ham ishtirok etishini muhim deb bilishini taʼkidladi. Gʻarb, uning fikricha, Rossiya bilan Ukraina inqirozini hal qilishni muhokama qilishni boshlash uchun “oldindan qadam tashlashi kerak edi”.

Rossiya Xavfsizlik kengashi raisi oʻrinbosari Dmitriy Medvedev Rossiya va AQSH prezidentlari Vladimir Putin va Donald Tramp oʻrtasidagi suhbatni dunyo uchun muhim deb aytdi.

Uning soʻzlariga koʻra, Tramp va Putin oʻrtasidagi suhbat muhim, chunki ikki davlat oʻrtasidagi munosabatlarning buzilishi dunyoni qiyomat yoqasiga qoʻygandi.

“Rossiya va AQSH prezidentlari oʻrtasidagi suhbat boʻlib oʻtdi. Bu oʻz-oʻzidan juda muhim. AQSHning avvalgi maʼmuriyati Rossiyani jazolash va kamsitish niyatida barcha yuqori darajadagi aloqalarni cheklab qoʻygandi. Natija shunday boʻldiki, dunyo qiyomat yoqasiga kelib qoldi”, — dedi Medvedev.

Avvalroq Rossiya Federatsiyasi Jamoatchilik palatasining suverenitet masalalari boʻyicha komissiyasi raisi, yangi hududlar integratsiyasi boʻyicha muvofiqlashtiruvchi kengash hamraisi Vladimir Rogov AQSH prezidenti Donald Trampning avvalo rossiyalik hamkasbi Vladimir Putinga, soʻngra Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiyga qoʻngʻiroq qilishi ramziy maʼnoga ega ekanligini maʼlum qilgandi.

Rossiya va AQSH prezidentlari Vladimir Putin va Donald Tramp oʻrtasidagi suhbatni oʻtkazish, soʻng uning mazmunini ommaga eʼlon qilishdan maqsad Vladimir Zelenskiyni mojaroga barham berishda ishtirok etuvchilar roʻyxatidan chiqarib tashlash edi.

Bu fikrlarni Yaponiya Tashqi ishlar vazirligining sobiq yuqori martabali diplomati va tahlilchisi Masaru Sato aytib oʻtdi.

Ekspertning qayd etishicha, Rossiya prezidenti Zelenskiyni qonuniy va muzokaralarda sherik boʻlishga qodir deb hisoblamaydi. Bu pozitsiya Trampga ham maʼlum.

“14-fevralda Germaniyada boshlanadigan Myunxen xavfsizlik konferensiyasida Zelenskiy va AQSH vitse-prezidenti Jey Di Vens oʻrtasidagi uchrashuv rejalashtirilgan. Zelenskiy va Vens uchrashuvi boʻlib oʻtgandan soʻng, Zelenskiyning u yerda bildirilgan pozitsiyasi keyingi muzokaralarga shunday taʼsir qiladiki, buni eʼtibordan chetda qoldirib boʻlmaydi”, deydi Sato.