Темур ЭШБОЕВ/«Халқ сўзи». Аёл ҳақида ёзишга тўғри келса, улуғловчи бирор янги гап айтиш ниятида ҳар доим тунлар тонгга уланади. Афсуски, барчаси такрор, аллақачон айтилган. Одамзотга забон битибдики, яхши сўзларининг бари оналар пойида. Ишонмасангиз, уч минг ёшли «Авесто»ни қўлга олинг. Муқаддас маъбуданинг фазилатларида она ва оналикнинг барча фазилату хислатлари жамланган. Вафо рамзи, назокат, латофат, нафосат тимсоли, меҳру муҳаббат қўрғони, сабру қаноат соҳиби, Яратганнинг буюк мўъжизаси...

Қизилтепа туманидаги «Валиобод» фермер хўжалигининг раҳбари Раъно Валиева қарийб қирқ беш йилдирки ер билан тиллашади. Аёллик бахтию, меҳнатдан топган саодатининг сирини билиш учун қаҳрамонимиз билан гаплашдик. Опа муддаомизни эшитиб «маҳалламиздаги олтинчи синф ўқувчисининг тўсатдан мазаси қочиб қолди. Туман касалхонасига олиб кетяпман, эрта-индин учрашсак ёки тўғри касалхонага келсангизлар», деди.

Раъно опа билан икки кун ўтиб учрашдик. Табиийки, дастлаб йигитчанинг аҳволини сўрадик.

— Тузук, ўзига келди, — деди фермер боланинг онаси томонга ишора қилиб. — Хўжалигимизнинг меҳнаткаш аъзоси, соддагина аёл, дўхтирлар сарсон қилмасин, деб чидаб туролмадим. Ўғлиям кўз ўнгимизда улғайиб келяпти.

Эл назарида юришнинг масъулияти юксак. Аслида умр деб атаганимизни безашга қодир кунлар, хислатлар ва ниҳоят оддийгина айтганда ҳаёт тарзи кишини бундай эҳтиром поғонасига кўтариши мумкин. Бинобарин бунда касб ёки лавозимнинг аҳамияти йўқ.

— 1976 йили туманимиздаги 27-мактабни тугатдим, — дейди Раъно Валиева. — Ўша пайтлар мактабларда механизатор курслари бўларди. Менга ҳам шу курсни тугаллаганим тўғрисида мутахассислик беришди. 1982 йилгача механизаторлик қилдим. 1987 йил Тошкент қишлоқ хўжалиги институтини тамомлаб, агроном мутахассислиги билан яна Ўртачўлга қайтдим.

Чўлни ўзлаштиришда ўша йиллар дабдабабозлик авжига чиққан. Биров кўчиб келади, биров кўчиб кетади, ерга заррача меҳр йўқ. Ҳосилдорликка эмас, чўлда фалон сўм ўзлаштирилди, деган кўрсаткичларга эътибор қаратиладиган замон эди. Бир сўз билан айтганда, маблағ, сўзсиз-сўроқсиз техника ажратиларди, натижанинг эса тайини йўқ — пахтадан 10, ғалладан 18-20 центнер ҳосил олиниб, бутун туманни ортга тортарди Ўртачўл ўша йиллари. Мустақилликка эришилиб, фермерлик ҳаракати бошлангандан кейин ҳам бу ерларда иш бошлашга кўпчиликнинг юраги дов бермади.

Раъно Валиева Ўртачўлда биринчилардан бўлиб ўз фермер хўжалигига асос солганди. Шу мақсадда 129 гектар ер олиб иш бошлади. Ўша пайтлар йиллик даромадига нари борса, ўн қўлдан ўтган «Москвич» олиб бўларди холос.

— Ўзбекистонимиз тупроғи шундай саховатлики, бундай ерга меҳр берсак, кучимизни аямасак, албатта, у каромат кўрсатади, неъматларини тўкиб сочади, — дейди Р. Валиева. — Пешонангни тери бу ерга ўғит бўлиши керак.

Ўртачўл дастлабки йилларда пахтаю ғалланинг нозини кўтармади, кейинчалик ҳақиқий эгасига тушгач, деҳқончиликдаги уқув, билакдаги кучнинг зарби билан пахта тугул тропик меваларга ҳам кўнгил берди. Шўр ювилди, зовурлар қазилиб, зах қочирилди. Натижада ҳосилдорлик пахтадан 50, ғалладан 65-70 центнерга қадар етказилди.

Бугун фермернинг ўндан ошиқ техника ҳамда улови бор. Даромаду буромад бобида гапирсак, ўзидан ортибдики Ўртачўлдаги мактабни ҳомийликка ҳам олган. Униб-ўсган қишлоғи Тошработга тоза ичимлик суви келтириш, беш километрдан ошиқ кўчага асфальт ётқизиш, маҳалла биносини тўлиқ таъмирлашга бош-қош.

Раъно опа Навоий вилоятида аёллардан биринчи бўлиб кўксига сенаторлик нишонини таққан. Ваколати аллақачон тугаган бўлсада элнинг ишончи туфайли ҳаловатдан кечиб, кўпнинг ташвишини баҳам кўради. Мақоламиз аввалидаги ҳолат шулардан бири. Одатда аёл шундай яшайди. Оналик меҳри кўксига сиғмайди. Шундан ҳаловат топади.

Кези келганда, таъкидлаш жоиз, мамлакатимизда деҳқон меҳнатига кўрсатилган рағбат, фермерлик ҳаракатининг ҳар томонлама қўллаб-қувватланиши оддий инсонларнинг интилишларини юзага чиқариб, жамиятда ўз ўрни, мавқейига эга бўлишига хизмат қилди. Уларнинг фаол фуқаролик позицияси эса юрт маъмурчилиги, эл фаровонлигида ўз аксини топиб бормоқда.

Раъно Валиеванинг кўп йиллик меҳнати муносиб баҳоланиб, мамлакатимизнинг «Эл-юрт ҳурмати» ордени билан тақдирланди. Интилганга толе ёр, дейди халқимиз. Зеро, интилиш замирида матонат, сабр-қаноат ва фидойилик каби тушунчалар ҳам мужассамки, бундай хислат соҳибларига бахт ҳам пешвоз чиқади.