Кипрнинг НАТОга аъзо бўлиш истаги: Туркиянинг манфаатлари қандай?

11:26 29 Ноябрь 2024 Дунё
411 0

Кипр Республикаси НАТОга аъзо бўлиш истагини тасдиқлади. Республика президенти Никос Христодулидиснинг сўзларига кўра, бу борада Вашингтон билан музокаралар олиб борилмоқда. Президент 28 ноябрдаги баёнотида Туркиянинг қаршилик билдириши сабабли Кипр НАТОга қўшила олмаётганини танқид қилди. Унинг таъкидлашича, НАТОга аъзо бўлиш мамлакат мудофаа салоҳиятини кучайтириш учун муҳим қадам бўлади. Бу ҳақда DW нашри хабар берган.

Христодулидиснинг сўзларига кўра, Кипр АҚШ билан НАТОга қўшилишнинг уч хил даражасини муҳокама қиляпти. Бундан ташқари, республика Европа Иттифоқининг мудофаа дастурларида фаол иштирок этишни режалаштирган. Унинг фикрича, Кипрнинг геостратегик жойлашуви НАТО учун катта аҳамиятга эга. Хусусан, мамлакатдаги ҳарбий-денгиз ва ҳарбий-ҳаво базаларини модернизация қилиш бўйича қарорлар қабул қилинган.

Кипрнинг НАТОга аъзо бўлиш истаги Туркия манфаатларига зид келиши мумкин. Туркия Кипр оролининг жанубида Республика Киприни, шимолий қисмда эса Туркия Республикаси томонидан тан олинган Турк Киприни қўллаб-қувватлайди. НАТО қоидаларига кўра, ҳудудий можароларни ҳал қилмасдан туриб, мамлакатлар альянсга қўшила олмайди. Шунинг учун Кипрнинг НАТОга қўшилиши учун Кипр можаросини ҳал этиш зарур бўлади.

Анқара Кипрнинг НАТОга қўшилишидан хавотир билдириши деярли аниқ. Туркия учун Кипрнинг ҳарбий салоҳиятини ошириш ва НАТО билан яқинлашиши оролдаги геосиёсий мувозанатни ўзгартириши мумкин. Бу, ўз навбатида, Туркия-Кипр можаросининг янада чигаллашишига олиб келади. Туркия НАТОнинг муҳим аъзоси сифатида бу жараёнга таъсир кўрсатиш имконига эга.

Кипр учун НАТОга аъзо бўлиш мамлакат мудофаа қобилиятини кучайтириш ва халқаро савдо йўлакларини ҳимоя қилишда муҳим омил ҳисобланади. НАТО учун эса Кипрнинг геостратегик жойлашуви альянснинг Шарқий Ўрта Ер денгизидаги таъсирини кенгайтириш имконини беради. Кипрнинг НАТОга кириши Европанинг хавфсизлик инфратузилмасини кучайтириши мумкин. Шунга қарамасдан, юқорида айтилганидек, бу жараёнда Туркия билан боғлиқ муаммолар ҳал қилиниши лозим.

Кипрнинг НАТОга аъзо бўлишидаги асосий тўсиқ Кипр можароси ва Туркия билан муносабатлардир. Оролдаги икки давлатнинг бирлашуви ёки сиёсий келишуви амалдаги жараёнларни тезлаштириши мумкин. Шундай бўлса-да, бу жараёнда Туркиянинг таъсиридан ташқари, НАТО давлатларининг бир овоздан қўллаб-қувватлаши ҳам талаб этилади. Шу сабабли, Кипрнинг НАТОга қўшилиши узоқ муддатли жараён бўлиб, кўп босқичли музокараларни талаб этади.

Кипрнинг НАТОга аъзо бўлиш истаги Европа хавфсизлиги ва Шарқий Ўрта Ер денгизи минтақасидаги геосиёсий тенгликка таъсир кўрсатиши мумкин. Туркиянинг мавқейи ва НАТОнинг қоидалари бу жараёнда ҳал қилувчи рол ўйнайди. Музокараларнинг муваффақиятли бўлиши учун Кипр ва Туркия ўртасидаги муносабатларни яхшилаш зарур. Бу жараён яқин йилларда халқаро сиёсатнинг муҳим масалаларидан бирига айланиши кутилмоқда.

Тавсия этамиз

Изоҳлар

Ҳозирча ҳеч ким фикр билдирмаган. Балки Сиз биринчилардан бўларсиз?