Kipr Respublikasi NATOga aʼzo boʻlish istagini tasdiqladi. Respublika prezidenti Nikos Xristodulidisning soʻzlariga koʻra, bu borada Vashington bilan muzokaralar olib borilmoqda. Prezident 28-noyabrdagi bayonotida Turkiyaning qarshilik bildirishi sababli Kipr NATOga qoʻshila olmayotganini tanqid qildi. Uning taʼkidlashicha, NATOga aʼzo boʻlish mamlakat mudofaa salohiyatini kuchaytirish uchun muhim qadam boʻladi. Bu haqda DW nashri xabar bergan.

Xristodulidisning soʻzlariga koʻra, Kipr AQSH bilan NATOga qoʻshilishning uch xil darajasini muhokama qilyapti. Bundan tashqari, respublika Yevropa Ittifoqining mudofaa dasturlarida faol ishtirok etishni rejalashtirgan. Uning fikricha, Kiprning geostrategik joylashuvi NATO uchun katta ahamiyatga ega. Xususan, mamlakatdagi harbiy-dengiz va harbiy-havo bazalarini modernizatsiya qilish boʻyicha qarorlar qabul qilingan.

Kiprning NATOga aʼzo boʻlish istagi Turkiya manfaatlariga zid kelishi mumkin. Turkiya Kipr orolining janubida Respublika Kiprini, shimoliy qismda esa Turkiya Respublikasi tomonidan tan olingan Turk Kiprini qoʻllab-quvvatlaydi. NATO qoidalariga koʻra, hududiy mojarolarni hal qilmasdan turib, mamlakatlar alyansga qoʻshila olmaydi. Shuning uchun Kiprning NATOga qoʻshilishi uchun Kipr mojarosini hal etish zarur boʻladi.

Anqara Kiprning NATOga qoʻshilishidan xavotir bildirishi deyarli aniq. Turkiya uchun Kiprning harbiy salohiyatini oshirish va NATO bilan yaqinlashishi oroldagi geosiyosiy muvozanatni oʻzgartirishi mumkin. Bu, oʻz navbatida, Turkiya-Kipr mojarosining yanada chigallashishiga olib keladi. Turkiya NATOning muhim aʼzosi sifatida bu jarayonga taʼsir koʻrsatish imkoniga ega.

Kipr uchun NATOga aʼzo boʻlish mamlakat mudofaa qobiliyatini kuchaytirish va xalqaro savdo yoʻlaklarini himoya qilishda muhim omil hisoblanadi. NATO uchun esa Kiprning geostrategik joylashuvi alyansning Sharqiy Oʻrta Yer dengizidagi taʼsirini kengaytirish imkonini beradi. Kiprning NATOga kirishi Yevropaning xavfsizlik infratuzilmasini kuchaytirishi mumkin. Shunga qaramasdan, yuqorida aytilganidek, bu jarayonda Turkiya bilan bogʻliq muammolar hal qilinishi lozim.

Kiprning NATOga aʼzo boʻlishidagi asosiy toʻsiq Kipr mojarosi va Turkiya bilan munosabatlardir. Oroldagi ikki davlatning birlashuvi yoki siyosiy kelishuvi amaldagi jarayonlarni tezlashtirishi mumkin. Shunday boʻlsa-da, bu jarayonda Turkiyaning taʼsiridan tashqari, NATO davlatlarining bir ovozdan qoʻllab-quvvatlashi ham talab etiladi. Shu sababli, Kiprning NATOga qoʻshilishi uzoq muddatli jarayon boʻlib, koʻp bosqichli muzokaralarni talab etadi.

Kiprning NATOga aʼzo boʻlish istagi Yevropa xavfsizligi va Sharqiy Oʻrta Yer dengizi mintaqasidagi geosiyosiy tenglikka taʼsir koʻrsatishi mumkin. Turkiyaning mavqeyi va NATOning qoidalari bu jarayonda hal qiluvchi rol oʻynaydi. Muzokaralarning muvaffaqiyatli boʻlishi uchun Kipr va Turkiya oʻrtasidagi munosabatlarni yaxshilash zarur. Bu jarayon yaqin yillarda xalqaro siyosatning muhim masalalaridan biriga aylanishi kutilmoqda.