Фото: AFP

АҚШ президенти Жо Байден Исроил ва “Ҳизбуллоҳ” ўртасида ўт очишни тўхтатиш тўғрисидаги келишув ҳарбий ҳаракатларни доимий тўхтатиш учун мўлжалланганлигини айтди.

Ушбу сулҳ битими Байден можарога чек қўйиш таклифига эришилганидан бир неча соат ўтиб кучга кирди ва минглаб одамларнинг ўлимига сабаб бўлган деярли 14 ойлик жангларни тўхтатишга ваъда берди.

«Ливан-Исроил чегарасидаги жанглар тугайди. Бу жанговар ҳаракатларни бутунлай тўхтатиш учун мўлжалланган. Иккала томоннинг тинч аҳолиси тез орада ўз уйларига хавфсиз тарзда қайтиб, уйлари, мактаблари, фермер хўжаликлари, бизнеслари ва ҳаётларини тиклашни бошлайдилар», — деди Байден сешанба куни кечқурун келишувни эълон қилиш жараёнида.

Ливан парламенти спикери Набиҳ Берри “Ҳизбуллоҳ” номидан келишув музокараларида иштирок этмоқда. Ливан муваққат бош вазири Нажиб Микати Байденга “Ҳизбуллоҳ” ва Исроил ўртасидаги жанговар ҳаракатларни тугатиш бўйича келишувни олқишлаган. Исроил Бош вазири Бинямин Нетаньяҳу АҚШ президентига унинг ҳукумати сулҳни маъқуллаганини ва Исроил уни амалга оширишда ўз ҳаракат эркинлигини сақлаб қолишини тушунтирган.

Ўт очишни тўхтатиш келишуви доирасида Исроил кейинги 60 кун ичида ўз кучларини Ливан жанубидан аста-секин олиб чиқиб кетади ва Ливан армияси ҳамда давлат хавфсизлик кучлари ҳудудга жойлаштирилади.

АҚШ ва Франция раҳбарлари келишувнинг тўлиқ бажарилишини таъминлаш учун ҳаракат қилишини маълум қилди. Шунингдек, минтақадаги барқарорлик ва фаровонликни ошириш учун Ливан Қуролли Кучлари салоҳиятини ошириш ҳамда бутун Ливанда иқтисодий ривожланиш бўйича халқаро саъй-ҳаракатларга раҳбарлик қилиш ва қўллаб-қувватлаш мажбуриятини олди.

Ливан Ғазодаги фаластинликлар билан бирдамлик учун 2023 йил 8 октябрда Исроилга зарба беришни бошлаб, трансчегаравий ҳужумлар бир неча ой давом этди. Ўтган ой бошида Исроил жанубий Ливанга бостириб кирган эди. Жанглар бошланганидан бери камида 3768 ливанлик ҳалок бўлиб, 15699 нафари яраланди.

Давом этаётган жанг

Кутилаётган ўт очишни тўхтатишдан олдин Исроилнинг Ливанни бомбардимон қилишлари сешанба куни ҳам давом этди. Исроил ҳарбий самолётлари Байрутнинг жанубий чеккаларига зарба берди. Байден яқин орада ўт очишни тўхтатишга қарор қилганини айтганидан сўнг бир неча дақиқада Исроил ҳужумлари давом этган.

“Байден нутқини тугатгандан сўнг беш дақиқа ёки ундан кўпроқ вақт ўтгач, Байрутда кучли портлашлар эшитилди. Исроил шимолида яна сиреналар янгради”, — дея хабар берди “Al Jazeera” журналисти.

Аввалроқ Исроил ҳарбийлари атиги 120 сония ичида шаҳардаги 20 та нишонга битта зарба берилганини айтган эди.

Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлигига таяниб, Миллий ахборот агентлигининг хабар беришича, Исроилнинг Байрутдаги кўчирилганлар яшайдиган бинога уюштирган ҳужуми оқибатида етти киши ҳалок бўлди ва 37 киши яраланган. Аввалроқ, Ливан Соғлиқни сақлаш вазирлиги Исроилнинг душанба куни уюштирган ҳужумларида мамлакат жанубида камида 31 киши ҳалок бўлганини маълум қилганди.

Оқ уйдан хабар берган “Al Jazeera” журналисти Байден сешанба куни Ғазодаги ўт очишни тўхтатиш ҳақида гапирмаган. Шунга қарамай, мурожаат давомида Байден ҳокимиятдаги сўнгги кунларида Туркия, Миср, Қатар, Исроил ва бошқалар билан Ғазода ўт очишни тўхтатишга эришиш учун яна бир бор ҳаракат қилишга ваъда берган.