2025 йил 24 ноябрдан 5 декабргача Самарқанд шаҳрида Йўқолиб кетиш хавфи остида турган ёввойи фауна ва флора турларининг халқаро савдоси тўғрисидаги конвенция (CITES) Томонлар конференциясининг 20 йиғилиши (COP20) бўлиб ўтмоқда.

Мазкур нуфузли халқаро анжуман ҳукуматлар, халқаро ташкилотлар ва етакчи олимларни ёввойи табиатни муҳофаза қилиш ва экотизимларни барқарор бошқариш йўналишидаги глобал саъй-ҳаракатларни кучайтириш учун бирлаштирмоқда. БМТнинг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти (FAO) ушбу жараёнда фаол иштирок этиб, Ўзбекистоннинг табиатни тиклаш, ер ресурсларини барқарор бошқариш ва биологик хилма-хилликни муҳофаза қилиш бўйича инновацион ёндашувларини тақдим қилмоқда.

24 ноябрь куни Ўзбекистон — COP20 мезбони сифатида — FAO, IUCN, ICARDA ва Ўрмон, биохилмахиллик ва экотуризм сиёсатини юритиш департаменти ҳамкорлигида, Экология ва иқлим ўзгариши Миллий қўмита кўмагида юқори даражадаги ёндош тадбирни ташкил этди. Тадбир “Экотизимларни тиклаш ва табиатга асосланган ечимларни жорий этиш орқали инсон-ёввойи ҳайвонот можароларини ва йўқолиб кетиш хавфи остидаги турлар савдоси хавфини бартараф этиш” мавзусига бағишланди.

Озиқ-овқат тизимларининг ердан фойдаланиш ва қайта тиклашга таъсирини баҳолаш (FOLUR) дастури доирасида Ўзбекистон кенг кўламли табиатга асосланган ечимларни (NbS) кичик сув йиғиш тизимлари, яйловларни рекултивация қилиш, деградацияга учраган ерларни тиклаш, ҳамжамиятга асосланган можароларни юмшатиш усулларини жорий этмоқда. Бу чоралар қор барси, Бухоро буғуси, сайғоқ ҳамда муҳим доривор ўсимликлар каби CITES рўйхатидаги турлар учун босимни камайтиришга хизмат қилмоқда.

Ўзбекистоннинг кескин континентал иқлими, сув танқислиги, ер деградацияси ва мавсумий фарқлар фонида бундай ечимлар экологик барқарорлик учун алоҳида аҳамиятга эга. Қишлоқ хўжалиги майдонлари дунё қуруқлигининг 40 фоизини ташкил этгани боис, уларни тиклаш ва экологик хизматларини кучайтириш ҳал қилувчи омил бўлиб қолмоқда.

Тадбир давомида Қорақалпоғистон, Қашқадарё ва Хоразм вилоятларидаги амалий ҳолатлар — сув йиғиш технологиялари, ландшафт тиклаш тажрибалари ва можароларни камайтириш бўйича ечимлар тақдим этилди. Мазкур ишланмалар FOLUR, IUCN ва ICARDA экспертлари ҳамкорлигида ишлаб чиқилган.

«Ўзбекистон табиатга асосланган ечимларнинг амалий ва кенгайтиришга яроқли бўлиб, заиф турларни муҳофаза қилиш ва ландшафтларимизнинг барқарорлигини оширишда асосий восита эканини кўрсатмоқда. Миллий институтлар ва халқаро ташкилотлар билан мустаҳкам ҳамкорлигимиз илмий асосланган тиклаш ишларини узоқ муддатли экологик ва иқтисодий фойдага айлантирмоқда», — дейди FAOнинг Ўзбекистондаги вакили ўринбосари Шерзод Умаров.

Тадбир Ўзбекистоннинг экологик етакчилигини, амалга оширилаётган ислоҳотларни ва барқарор ер бошқаруви бўйича янги ҳамкорлик ташаббусларини илгари сурди. Қўллаб-қувватловчи материалларга FOLUR Компонент 3 натижалари, IUCN ROAM баҳолари, биологик хилма-хиллик бўйича методик қўлланмалар ва NbS пакетлари киради.