Фото: Reuters

АҚШ президенти Дональд Трамп душанба куни бўлиб ўтган брифингда Владимир Путин билан 15 август куни Аляскада бўлиб ўтиши режалаштирилган музокаралардан умидлари ҳақида гапирди. Шу ўринда у Украинадаги можарога чек қўйиш ниятида эканлигини маълум қилди ва Владимир Зеленский позициясидан норозилигини билдирди. Шунингдек, у Киев ва Москва ўртасида ҳудудлар алмашиш имкониятини ҳам истисно этмади.

Бўлажак саммит Трамп ва Путиннинг олти йил ичида биринчи шахсий учрашуви ҳисобланади ва АҚШ ҳудудида – Аляскада бўлиб ўтади. Охирги марта улар 2019 йилда G20 саммити доирасида Осакада учрашган эди.

АҚШ президенти бўлажак саммитни “синов” деб атади, бироқ у Россия раҳбари билан конструктив суҳбатни кутишини таъкидлади.

“Эҳтимол, дастлабки икки дақиқа ичида мен келишувга эриша оламизми ёки йўқлигини аниқ билиб оламан”, – деди Трамп Оқ уйда журналистларга ва ҳар икки томон учун ҳам энг яхши келишувга интилаётганини қўшимча қилди.

Америка президенти Владимир Путиннинг АҚШга ташрифи рамзийлигини таъкидлаб, буни “ҳурмат ишораси” деб атади.

“Россия президенти бизнинг мамлакатимизга келиши жуда ҳурматли, биз унинг мамлакатига ёки учинчи жойга бормаймиз” – деди Оқ уй раҳбари.

Трамп учрашувдан кўзланган асосий мақсад – Путинни Украинада ўт очишни тўхтатишга рози бўлишга ишонтиришни айтиб ўтди: “Мен унга айтаман: Сиз бу урушни тўхтатиш керак”.

АҚШ президенти вазиятни назорат қилиб, можаронинг глобал тўқнашувга айланиб кетишининг олдини олишга қодир эканига ишонади. Шу билан бирга, у учрашув “яхши” ёки “ёмон” билан якунланиши мумкинлигини ҳам тан олди.

Зеленский саммитда иштирок этмайди
Трамп Украина президенти Владимир Зеленский музокараларга таклиф қилинмаганини айтди.

“У уч ярим йил ичида жуда кўп учрашувлар ўтказди, аммо улар ҳеч нарсага олиб келмади” – деди АҚШ президенти.

Унинг қўшимча қилишича, Путин билан суҳбатдан сўнг дарҳол Зеленский ва Европа етакчилари билан боғланиб, келишувнинг мумкин бўлган параметрларини муҳокама қилишни режалаштирмоқда.

“Мен Зеленскийнинг ҳаракатларига қўшилмайман, чунки, менинг фикримча, бу можаро ҳеч қачон бўлмаслиги керак эди”, – дейди Трамп.

АҚШ етакчиси, айниқса, Зеленскийнинг ҳудудий масалалар бўйича позициясидан норози. У Украина президентининг ҳудудлар алмашинуви учун конституциявий тасдиқлаш зарурлиги ҳақидаги баёнотидан “хавотирда”.

Трамп Путин билан музокараларда фронт чизиғини ўзгартириш масаласи муҳокама қилинишини тасдиқлади.

“Украина манфаати учун ер алмашинуви бўлади. Лекин иккала томон учун ҳам ёмон нарсалар бўлади”, – дейди у.

Трампнинг сўзларига кўра, Қўшма Штатлар айрим ҳудудларни Украинага қайтаришга эришмоқчи, бироқ чегаралардаги ҳар қандай ўзгаришлар ўзаро манфаатли бўлиши керак.

Трамп кейинги қадам Путин ва Зеленский ўртасидаги тўғридан-тўғри мулоқот бўлиши кераклигини қўшимча қилди.

“Мен улар ўртасида музокараларни ташкил қилмоқчиман – менинг иштироким билан ёки иштирокимсиз. Балки келишувга эришилмаса, кейин ҳаракат қилишни тўхтатаман”, деб тан олди Трамп ва Путин билан учрашув самарасиз якунланиши мумкинлигини тан олди.

“Балки мен чиқаман, омад тилайман ва бу ишнинг охири бўлади”, – дейди Оқ уй раҳбари.

Саммитга тайёргарлик
Трамп Аляскадаги учрашув ҳақида 8 август куни, унинг махсус вакили Стив Уиткофф Кремлга ташриф буюрган куннинг эртасига эълон қилди. Россия президенти ёрдамчиси Юрий Ушаковнинг сўзларига кўра, томонлар учрашувнинг “амалий ва сиёсий параметрларини” ишлаб чиқмоқда ва бу жараён осон кечмайди.

Учрашувнинг аниқ жойи ҳозирча эълон қилинмаган, бироқ саммит куни АҚШ Федерал авиация маъмурияти “ВИП ҳаракати” протокол доирасида 15 августдан 16 август эрталабгача 48 км радиусда ва 5,5 км баландликда ҳаво ҳудудини ёпиши маълум бўлди.