Foto: Reuters

AQSH prezidenti Donald Tramp dushanba kuni boʻlib oʻtgan brifingda Vladimir Putin bilan 15-avgust kuni Alyaskada boʻlib oʻtishi rejalashtirilgan muzokaralardan umidlari haqida gapirdi. Shu oʻrinda u Ukrainadagi mojaroga chek qoʻyish niyatida ekanligini maʼlum qildi va Vladimir Zelenskiy pozitsiyasidan noroziligini bildirdi. Shuningdek, u Kiyev va Moskva oʻrtasida hududlar almashish imkoniyatini ham istisno etmadi.

Boʻlajak sammit Tramp va Putinning olti yil ichida birinchi shaxsiy uchrashuvi hisoblanadi va AQSH hududida – Alyaskada boʻlib oʻtadi. Oxirgi marta ular 2019-yilda G20 sammiti doirasida Osakada uchrashgan edi.

AQSH prezidenti boʻlajak sammitni “sinov” deb atadi, biroq u Rossiya rahbari bilan konstruktiv suhbatni kutishini taʼkidladi.

“Ehtimol, dastlabki ikki daqiqa ichida men kelishuvga erisha olamizmi yoki yoʻqligini aniq bilib olaman”, – dedi Tramp Oq uyda jurnalistlarga va har ikki tomon uchun ham eng yaxshi kelishuvga intilayotganini qoʻshimcha qildi.

Amerika prezidenti Vladimir Putinning AQSHga tashrifi ramziyligini taʼkidlab, buni “hurmat ishorasi” deb atadi.

“Rossiya prezidenti bizning mamlakatimizga kelishi juda hurmatli, biz uning mamlakatiga yoki uchinchi joyga bormaymiz” – dedi Oq uy rahbari.

Tramp uchrashuvdan koʻzlangan asosiy maqsad – Putinni Ukrainada oʻt ochishni toʻxtatishga rozi boʻlishga ishontirishni aytib oʻtdi: “Men unga aytaman: Siz bu urushni toʻxtatish kerak”.

AQSH prezidenti vaziyatni nazorat qilib, mojaroning global toʻqnashuvga aylanib ketishining oldini olishga qodir ekaniga ishonadi. Shu bilan birga, u uchrashuv “yaxshi” yoki “yomon” bilan yakunlanishi mumkinligini ham tan oldi.

Zelenskiy sammitda ishtirok etmaydi
Tramp Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy muzokaralarga taklif qilinmaganini aytdi.

“U uch yarim yil ichida juda koʻp uchrashuvlar oʻtkazdi, ammo ular hech narsaga olib kelmadi” – dedi AQSH prezidenti.

Uning qoʻshimcha qilishicha, Putin bilan suhbatdan soʻng darhol Zelenskiy va Yevropa yetakchilari bilan bogʻlanib, kelishuvning mumkin boʻlgan parametrlarini muhokama qilishni rejalashtirmoqda.

“Men Zelenskiyning harakatlariga qoʻshilmayman, chunki, mening fikrimcha, bu mojaro hech qachon boʻlmasligi kerak edi”, – deydi Tramp.

AQSH yetakchisi, ayniqsa, Zelenskiyning hududiy masalalar boʻyicha pozitsiyasidan norozi. U Ukraina prezidentining hududlar almashinuvi uchun konstitutsiyaviy tasdiqlash zarurligi haqidagi bayonotidan “xavotirda”.

Tramp Putin bilan muzokaralarda front chizigʻini oʻzgartirish masalasi muhokama qilinishini tasdiqladi.

“Ukraina manfaati uchun yer almashinuvi boʻladi. Lekin ikkala tomon uchun ham yomon narsalar boʻladi”, – deydi u.

Trampning soʻzlariga koʻra, Qoʻshma Shtatlar ayrim hududlarni Ukrainaga qaytarishga erishmoqchi, biroq chegaralardagi har qanday oʻzgarishlar oʻzaro manfaatli boʻlishi kerak.

Tramp keyingi qadam Putin va Zelenskiy oʻrtasidagi toʻgʻridan-toʻgʻri muloqot boʻlishi kerakligini qoʻshimcha qildi.

“Men ular oʻrtasida muzokaralarni tashkil qilmoqchiman – mening ishtirokim bilan yoki ishtirokimsiz. Balki kelishuvga erishilmasa, keyin harakat qilishni toʻxtataman”, deb tan oldi Tramp va Putin bilan uchrashuv samarasiz yakunlanishi mumkinligini tan oldi.

“Balki men chiqaman, omad tilayman va bu ishning oxiri boʻladi”, – deydi Oq uy rahbari.

Sammitga tayyorgarlik
Tramp Alyaskadagi uchrashuv haqida 8-avgust kuni, uning maxsus vakili Stiv Uitkoff Kremlga tashrif buyurgan kunning ertasiga eʼlon qildi. Rossiya prezidenti yordamchisi Yuriy Ushakovning soʻzlariga koʻra, tomonlar uchrashuvning “amaliy va siyosiy parametrlarini” ishlab chiqmoqda va bu jarayon oson kechmaydi.

Uchrashuvning aniq joyi hozircha eʼlon qilinmagan, biroq sammit kuni AQSH Federal aviatsiya maʼmuriyati “VIP harakati” protokol doirasida 15-avgustdan 16-avgust ertalabgacha 48 km radiusda va 5,5 km balandlikda havo hududini yopishi maʼlum boʻldi.