Фото: Reuters

Лос-Анжелесда АҚШ Иммиграция ва божхона назорати ходимларининг рейдлари ортидан учинчи кундирки норозилик намойишлари давом этмоқда. Ўтган ҳафта давомида ушбу идора ходимлари шаҳарда 118 нафар муҳожир қўлга олинганди. Шу сабабли 6 июнь куни Лос-Анжелес ва унга яқин жойлашган Парамаунт ҳамда Комптон шаҳарлари аҳолиси кўчаларга чиқди. Аввалига намойишлар тинч ўтди. Аммо АҚШ президенти Дональд Трамп шаҳарга Миллий гвардияни олиб киришга қарор қилгача, тартибсизликлар ва Калифорния губернатори Гэвин Ньюсом билан можаро юзага келди.

Лос-Анжелес полицияси АҚШ Миллий гвардияси олиб келинганидан кейин тартибсизликлар бўлиб ўтган ҳудудларда талончилик ҳолатлари ҳақида хабар берди.

«Тадбиркорлар 6-кўча ва Бродвейдаги дўконлар талон-тарож қилингани ҳақида хабар беришмоқда. Офицерлар воқеа жойига тергов ўтказиш учун йўл олишмоқда», — дейилади полиция баёнотида.

Лос-Анжелесдаги тартибсизликлар кеча АҚШ президенти Дональд Трамп Калифорния губернатори Гэвин Ньюсомнинг чақириқларига қарамай, намойишларни тарқатиш учун шаҳарга Миллий гвардиянинг 2000 аскарини юборишга қарор қилганидан кейин бошланди. Намойишлар АҚШ Иммиграция ва божхона назорати ҳаракатларига қаратилган эди.

«Американинг энг йирик шаҳарларидан бирининг марказида бетартиблик ва қонунсизлик ҳукм сурди, чунки авваллари асосан тинч тарзда ўтган намойишлар жирканч тус олди. Дональд Трампнинг танқидчилари президентнинг штат губернаторининг хоҳишига қарши Миллий гвардия қўшинларини жойлаштириш ҳақидаги ғайриоддий қарорини тарангликни кучайтириб, ҳиссиётлар бўронига сабаб бўлганини айтишди», — деб хабар берди «Sky News».

Ҳаммаси нимадан бошланди

Ўтган ҳафта Иммиграция ва божхона назорати ходимлари иммиграция қонунларини бузганликда гумон қилиб, 118 кишини ҳибсга олди. АҚШ Ички ишлар вазирлиги маълумотларига кўра, улар орасида жиноий гуруҳнинг беш аъзоси, шунингдек, гиёҳванд моддалар савдоси, зўравонлик, болаларга зўравонлик, оиладаги зўравонлик, талончилик ва ноқонуний иммиграция учун жиноий жавобгарликка эга бўлган шахслар бор.

Шундан сўнг, 6 июнь куни Лос-Анжелес ва унга яқин жойлашган Парамаунт ва Комптон шаҳарлари аҳолиси иммиграция ва божхона назорати органларининг ҳаракатларига норозилик билдириш учун кўчаларга чиқди. Баъзи тартибсизликлар бўлди — намойишчилар машиналарга ўт қўйишди, полицияга пиротехника ва тошлар улоқтиришди, бинолар деворларига «Иммиграция ва божхона назорати бу ерда ёқмайди» деган ёзувни пуркашди ва йўлларни тўсиб қўйишди. Бироқ, «The Washington Post» ёзганидек, акциянинг энг радикал иштирокчилари Лос-Анжелес шаҳар чегарасидан ташқарида тўпланган.

Шаҳар полиция бошқармасининг айтишича, намойишлар асосан тинч ўтган. Штат губернатори Гэвин Ньюсом ҳам маҳаллий ҳокимиятлар вазиятни назорат остига олганини таъкидлади.

Шу билан бирга, Лос-Анжелес округи Шериф департаменти 7 июнь куни кечқурун Парамоунт шаҳрида полиция ходимларига ҳужум қилган икки кишини ҳибсга олганини, шундан сўнг бир неча шерифнинг ўринбосарлари норозилик намойишлари, жумладан, Молотов коктейли туфайли енгил жароҳатлар олгани ҳақида хабар берди. 7 ва 8 июнь кунлари ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимлари ҳам намойишчиларни тарқатиш учун кўздан ёш оқизувчи газ ва гранаталардан фойдаланишга мажбур бўлди.

Иммиграция ва божхона назорати, ўз навбатида, намойишчиларни «Лос-Анжелес атрофида солиқ тўловчилар мулкини йўқ қилишда» айблади.

Ҳокимият ўртасидаги келишмовчиликлар

Лос-Анжелес полиция департаменти охир-оқибат иммиграция рейдлари олдидан федерал ҳокимият органлари билан мувофиқлаша олмаганини ва «мумкин бўлган фуқаролик тартибсизликларини олдиндан режалаштира олмаганини» тан олди.

Оқ уй аппарати раҳбари ўринбосари Стивен Миллер норозилик намойишларини «қонунга қарши қўзғолон» деб атади ва Лож-с-Анжелес полицияси раҳбари Жим Макдоннелни депортацияни амалга оширишда федерал идоралар билан ҳамкорлик қилишдан бош тортгани учун танқид қилиб, «қонунбузарлар томонида» эканини айтди.

Намойишларнинг иккинчи кунидан сўнг Трамп шаҳарга Миллий гвардия қўшинларини киритишни буюрди, шу тариқа 1965 йилдан бери биринчи марта Оқ уй раҳбари штат губернатори билан келишмай бундай қадам ташлади.

АҚШ мудофаа вазири Пит Хегсет нотинчликлар давом этса, денгиз пиёдалари ҳам Миллий гвардияга ёрдам бериш учун юборилиши мумкинлигини айтди.

АҚШ президентининг қарори Калифорния губернатори томонидан танқид қилинди ва у бу «мақсадли гижгижлаш» эканлигини ва маҳаллий полицияни кучайтириш учун кучга эҳтиёж йўқлигини айтди. Ньюсом шунингдек, намойишчиларни «ҳеч қачон зўравонликка мурожаат қилмаслик»ка чақирди.

«Федерал ҳукумат Калифорния Миллий гвардияси устидан назорат ўрнатмоқда ва Лос-Анжелесга 2000 нафар аскар юбормоқда — бу ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимлари камлиги учун эмас, балки улар шоу кўрсатишни хоҳлаётгани учун», — деди штат губернатори.

Шаҳар мэри Карен Басс ҳам Лос-Анжелес аҳолиси «даҳшатга тушганини» айтиб, қўшинларни зудлик билан олиб чиқишни талаб қилди.

Трамп, ўз навбатида, хавфсизлик кучлари тартибсизликларни бостиришга муваффақ бўлганини айтди ва Миллий гвардияга яхши бажарилган иш учун миннатдорчилик билдирди.

«Икки кунлик зўравонлик, тўқнашув ва тартибсизликлардан сўнг Лос-Анжелесдаги Миллий гвардиянинг ажойиб иши... Қўзғатувчилар томонидан уюштирилган ва кўпинча бузғунчилар томонидан тўланадиган бу радикал чап қанот норозиликларига тоқат қилиб бўлмайди», — деди АҚШ президенти.

У, шунингдек, Калифорния губернатори ва Лос-Анжелес мерини танқид қилиб, уларни «даҳшатли иши» учун кечирим сўрашга чақирди. Бундан ташқари, Оқ уй раҳбарининг қайд этишича, агар улар «қонун ва тартиб йўлига тўсқинлик қилсалар», уларга нисбатан айблов қўйилади.

«Зўравонликни қўзғатиш ва провокация қилиш, оммавий тартибсизликлар яратиш, шаҳарларни ҳарбийлаштириш, мухолифларни ҳибсга олиш. Бу президентнинг эмас, диктаторнинг ҳаракатлари”, деди Калифорния губернатори жавобан.

Полиция бунга дош беролмайди

Намойишларнинг учинчи куни, 8 июнь куни кечқурун Лос-Анжелесга Миллий гвардиянинг 300 га яқин жангчиси етиб борган эди. Шу билан шаҳарда вазият ёмонлашди. Лос-Анжелес полицияси раҳбари Жим Макдоннелнинг айтишича, ҳуқуқ-тартибот ходимлари уч кунлик намойишлар давомида 56 кишини ҳибсга олган. У, шунингдек, намойишлар назоратдан чиқиб кетганини тан олди.

Ньюсом, ўз навбатида, бунинг учун Трампни айблаб, вазият кескинлашувига асоссиз равишда Миллий гвардияни жойлаштиришга қарор қилган АҚШ президентининг ҳаракатлари сабаб бўлганини айтди.

Шу билан бирга, «Sky News» телеканали 8 июнга ўтар кечаси кўплаб намойишчилар тарқалиб кетганини хабар қилди. Бунга, жумладан, Лос-Анжелес полицияси йиғилишни ноқонуний деб эълон қилгани ҳам ёрдам берди. Қолганлар полиция билан тўқнашувда давом этишди.