Oʻtgan hafta Xitoy yangi okruglar tashkil etilishini eʼlon qilganida Nyu-Dehli tomonidan federal ravishda boshqariladigan Ladaxning bir qismi sifatida daʼvo qiladigan yer uchastkalarini oʻz ichiga olgan chegaralarni belgilab qoʻydi.

Hindiston darhol ommaviy norozilik bilan javob berdi. Mamlakat Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibining aytishicha, Nyu-Dehli Hindiston hududining Xitoy tomonidan bosib olinishini noqonuniy hisoblab, hech qachon qabul qilmaydi. Uning soʻzlariga koʻra, Pekinning bayonoti mamlakatning hududiy daʼvolariga qonuniylik bermaydi.

Osiyo gigantlari oʻrtasidagi soʻnggi kelishmovchiliklar oktyabr oyidagi ikki mamlakat oʻrtasidagi chegara masalalaridan soʻng yana keskinlashdi. Avval Hindiston nazorati ostida boʻlgan, ammo Xitoy 2020-yildan beri egallab olgan yerlarning kelajagi haqidagi savollar ham javobsiz qolmoqda. Tahlilchilarga koʻra, endi Hindiston – Xitoy munosabatlari yana bir katta sinovga duch kelishi mumkin.

Birinchi muddatda Xitoy bilan savdo urushini boshlagan Tramp Pekindan import qilinadigan mahsulotlarga 100 foizlik bojlar joriy etish bilan tahdid qildi. Shunga qaramasdan, Tramp Hindiston bosh vaziri Narendra Modini yaxshi inson deya tariflar ekan, Hindistonga ham tariflar “vaʼda qilgan”.

20-yanvarda Oq uyga keladigan Tramp oʻzining yaqin ittifoqdoshi Ilon Maskning biznes manfaatlariga taalluqli boʻlgan Xitoyga nisbatan biroz yumshoq siyosat olib boradigan koʻrinadi. Bularning barchasi Hindistonning strategik hamjamiyatining ayrim qismlarida tashvish uygʻotmoqda. Hindistonning sobiq diplomati Jayant Prasadning aytishicha, Tramp dushmanlariga xushomad qilish va doʻstlarini bezovta qilishga moyildir.

Noyabr oyidagi gʻalabadan keyin Tramp bir paytlar taqiqlamoqchi boʻlgan Xitoyga tegishli “Tik-tok” ilovasini “qutqarish”ga vaʼda bergan va Xitoy raisi Si Szinpinni qasamyod marosimiga taklif qilgan, biroq Pekin taklifni qabul qilmagan.

Hindiston, oʻz navbatida, Trampning Xitoyga munosabati bilan bogʻliq noaniqlikni yengishga harakat qilmoqda. Modi 2025-yilda AQSH, Hindiston, Yaponiya va Avstraliyani oʻz ichiga olgan Quad guruhi rahbarlari oʻrtasidagi uchrashuvni oʻtkazishi kutilmoqda. Buning uchun Nyu-Dehli Trampning Hindistonga borishini xohlaydi. Shu bilan birga, Xitoy bu yil Shanxay Hamkorlik Tashkilotining sammitiga mezbonlik qiladi, Modi u yerga borishi shart.

2020-yilning may oyida Ladaxning Galvan shahrida Hind va Xitoy qoʻshinlari oʻrtasidagi toʻqnashuvlarda kamida 20 nafar hind askari halok boʻlganidan soʻng, Nyu-Dehli Xitoy ilovalarini buzib, “TikTok” ni taqiqladi. Hindiston milliy xavfsizlik xavotirlarini keltirib, Xitoy sarmoyalari va mamlakatdagi infratuzilma loyihalarini tekshirishni kuchaytirdi.