Arxiv surat

Iqlim oʻzgarishi va haroratning koʻtarilishi Aedes aegypti chivinlari koʻpayishiga olib keladi va buning natijasida 2080-yilga kelib bir milliardga yaqin odamning Denge isitmasi*ni yuqtirib olishi mumkin.

Bu haqda Birlashgan Millatlar Tashkilotining iqlim oʻzgarishi boʻyicha hukumatlararo kengashining soʻnggi hisobotida aytilgan.

Mushaklar va boʻgʻimlarda ogʻriq, qayd qilish, toshmalar hamda tana haroratini koʻtarilishi olib keladigan Denge isitmasi bilan kasallanish keyingi yillarda oʻsib bormoqda, deydi mutaxassislar.

Xususan, Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti 2000-yilda 504 ming holatni qayd etgan boʻlsa, 2019-yilda bu raqam 5,2 milliontani tashkil etdi. Raqamlarning unchalik keskin oʻsib ketmaganiga diagnostikaning yaxshilanishi bilan ham bogʻliq. Ammo buning Aedes aegypti chivinlarining insektitsidlarga chidamliligi ham ortib bormoqda.

*Denge isitmasi (DEN-gee deb talaffuz qilinadi) — virusli kasallikdir. U asosan dunyoning tropik va subtropik hududlarida chivinlar orqali yuqadi. Denge isitmasi grippga oʻxshash jiddiy kasallikni keltirib chiqaradi. Gripp yoki bezgak kabi boshqa kasalliklar kabi koʻrinishi mumkin. Kasallik odatda 3 dan 7 kungacha davom etadi. Uning ogʻir holatlari dang gemorragik isitmasi (DHF) yoki dang shok sindromiga (DSS) olib keladi. Ushbu asoratlar, ayniqsa, yosh bolalar va oʻspirinlar uchun xavflidir. Robert Kox institutining maʼlumotlariga koʻra DHF va DSS oʻlim darajasi 6 dan 30 foizgachani tashkil etadi.