Iqlim oʻzgarishiga qarshi kurash iqtisodiy barqarorlikka olib keladi – Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti

14:43 27 Mart 2025 Ilm-fan
239 0

Iqlim oʻzgarishiga qarshi qatʼiy kurash olib borish mamlakatlar iqtisodiyoti oʻsishiga xizmat qiladi. Bu haqda Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (OECD) hamda BMT Taraqqiyot dasturi (UNDP) hamkorligida tayyorlangan hisobotda aytiladi.

Tadqiqotga koʻra, issiqxona gazlari chiqindisini keskin kamaytirish boʻyicha aniq maqsadlar qoʻyish va ularni amalga oshirish orqali 2040-yilga borib jahon YAIM 0,23 foizga oʻsishi mumkin. Agar ushbu harakatlar iqtisodiy falokatlarning oldini olish foydasi bilan hisoblansa, 2050-yildagi foyda bundan ham yuqori boʻladi.

Hisobotda qayd etilishicha, 2050-yilga kelib rivojlangan mamlakatlarda kishi boshiga YAIM 60 foizga oshadi. Quyi daromadli mamlakatlarda esa bu oʻsish 124 foizga yetishi mumkin. Qisqa muddatda ham ayniqsa rivojlanayotgan mamlakatlar uchun ijobiy natijalar boʻlishi mumkin. Masalan, agar hukumatlar hoziryoq chiqindilarni qisqartirishga sarmoya kiritsa, oʻn yil ichida 175 million kishi qashshoqlikdan chiqishi mumkin.

Agar iqlim inqirozi cheklanmasa, bu asrda jahon YAIMning uchdan biri yoʻqolishi mumkin. BMTning rivojlanish dasturi rahbari Achim Shtayner Berlindagi anjumanda shunday dedi: “Moʻtadil YAIM oʻsishiga erishilayotgani haqidagi dalillar – biz iqlim oʻzgarishiga investitsiya kiritsak, iqtisodiy regressiya emas, oʻsish kuzatiladi”. Bu fikrni BMTning iqlim masalalari boʻyicha rahbari Saymon Still ham qoʻllab-quvvatladi. Uning taʼkidlashicha, Yevropada kuchli iqlim choralari koʻrilmasa, 2050-yilgacha har yili 2,3 foizga YAIM qisqarishi mumkin.

Bu koʻrsatkichlar kichik koʻrinishi mumkin, lekin ular doimiy ravishda takrorlanadi. Masalan, 2008–2009-yildagi moliyaviy inqiroz Yevroittifoq YAIMini 5,5 foizga kamaytirgan, lekin bir necha yilda tuzalish boshlangan. Ammo iqlim inqirozi sabab boʻladigan iqtisodiy tanazzul har yili davom etadi va bu Yevropaning iqtisodiy infratiuzilmasini barbod qilishi mumkin.

Stillning taʼkidlashicha, iqlim inqirozi milliy xavfsizlik inqiroziga aylangan va har bir mamlakat hukumati bunga birinchi darajali masala sifatida yondashishi kerak. Tanqidchilar “netto nol” maqsadlari iqtisodiy oʻsishni sekinlashtiradi, deb hisoblashadi. Ammo hisobotga koʻra, barqaror energiya manbalariga sarmoyalar nisbatan arzon va iqtisodiy foydasi katta. Masalan, Buyuk Britaniyada ushbu jarayon yillik YAIMning atigi 0,2 foizini talab qiladi.

Xalqaro qayta tiklanuvchi energiya agentligi (IRENA) maʼlumotiga koʻra, 2023-yilda qayta tiklanuvchi energiya salohiyati 15 foizga oshgan. Bu oʻsishning qariyb 2/3 qismi Xitoy hissasiga toʻgʻri keladi. Agentlik rahbari Franchesko La Kamera taʼkidlaganidek, qayta tiklanuvchi energiyalar iqtisodiy jihatdan manfaatli va tez joriy etiladigan manbalarga aylangan.

Biroq uglevodorod manbalari ham hanuzda sarmoya jalb etmoqda. 2023-yilda dunyo boʻyicha toza energiya sohasida 1,5 millionga yaqin yangi ish oʻrni yaratilgan boʻlsa-da, shu yilning oʻzidayoq iskanafiy yoqilgʻi sanoatida ham 1 millionga yaqin yangi ish oʻrni paydo boʻlgan. Bu esa oʻtish jarayonida ikki tomonlama kurashni talab qilishini anglatadi.

Tavsiya etamiz

Izohlar

Hozircha hech kim fikr bildirmagan. Balki Siz birinchilardan bo'larsiz?

Ko‘p o‘qilganlar

Yangiliklar taqvimi

«Aprel 2025»
DuSeChoPaJuShaYa
31123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
2829301234
567891011

Кластер

hidden