Mutaraqqiy Yevropaning noziktaʼb ziyolilari bugun kimlarning asarlarini oʻqishni tavsiya etmoqda?

Qarorgohi Buyuk Britaniya poytaxti Londonda joylashgan inglizzabon salvertjournal.com internet jurnalida oʻziga xos reyting — Markaziy va Sharqiy Yevropa, Rossiya hamda Markaziy Osiyo adiblarining yuzta asari roʻyxati eʼlon qilindi.

Mazkur jurnal — Yangi Sharq deb atalgan ushbu keng makonning madaniyati, adabiyoti, innovatsiyalari, fotosanʼati, turizm salohiyatiga bagʻishlangan jahondagi yetakchi nashr. U yirik ilmiy tahlil markazi sifatida mintaqaning boy ijodiy imkoniyatlarini keng va chuqur oʻrganish maqsadida dunyoning yetakchi xalqaro kompaniyalari hamda universitetlari bilan hamkorlikda ish olib boradi.

Quvonarlisi, kitoblarini mutaraqqiy Yevropaning noziktaʼb ziyolilari kamoli ixlos bilan mutolaa qilayotgan va boshqalarga ham oʻqishni astoydil maslahat berayotgan Lev Tolstoy, Fyodor Dostoyevskiy, Nikolay Gogol, Ivan Bunin, Uilyam Saroyan, Isaak Babel, Chingiz Aytmatov, Ivo Andrich, Aleksandr Soljenitsin, Vladimir Nabokov, Mixail Bulgakov, Yuriy Ritxeu, Sergey Dovlatov, Svetlana Aleksiyevich kabi soʻz sanʼatkorlari safida zabardast adibimiz Erkin Aʼzam ham bor.

Oʻzbekiston xalq yozuvchisi Erkin Aʼzamning “Heirs to the Great Sinner Sheikh Sanʼon” («Buyuk osiy Shayx Sanʼon vorislari») degan umumiy nom bilan Buyuk Britaniyada 2017-yili chop etilgan roman, qissa va hikoyalar jamlangan ushbu salmoqli toʻplamini Shekspir tiliga taniqli mutarjimlar Aʼzam Obid va Karol Yermakova oʻgirgan.

Kitob taqdimoti oʻz vaqtida YUNESKO shafeligida dunyoning yirik madaniyat markazlari — Parij, Vashington, London shaharlarida atoqli yozuvchilar, adabiyotshunoslar, diplomatlar, madaniyat va siyosat arboblari ishtirokida oʻtkazilgan hamda yuksak bahoga sazovor boʻlgan edi. “Heirs to the Great Sinner Sheikh Sanʼon” jahonga mashhur onlayn kitob doʻkoni — amazon.com tarmogʻida sotuvga chiqarilgach, toʻplamning xalqaro bozordagi xaridori koʻpayib, qoʻlma-qoʻl boʻldi. Sinchkov munaqqidlar kitobning nafaqat ingliz, balki fransuz tilidagi tarjimasini ham tahlil va tafakkur chig'irig'idan oʻtkazib, katta baho berishdi.

«Erkin Aʼzam — hozirgi zamon oʻzbek adabiyotining yirik vakillaridan biri, — deyiladi salvertjournal.com jurnalida chop etilgan tahliliy maqolada. — Ayni chogʻda u xalqaro kinofestivallarda nufuzli sovrinlarni qoʻlga kiritgan filmlarning ssenariy muallifi, pyesalari Oʻzbekiston teatrlarida sahnalashtirilgan dramaturg hamdir. «Buyuk osiy Shayx Sanʼon vorislari»ni oʻqib, adib ijodining koʻplab yangi qirralarini inkishof etasiz. Kitobdan joy olgan “Shovqin” romani 1990-yillarning avvalida Moskvaga davolanish uchun borgan oʻzbek kinodramaturgi boshidan kechirgan ajoyib voqealarga bagʻishlangan. Og'ir tumovdan qolgan asorat — adib qulogʻida paydo boʻlgan shovqin uning tinka-madorini quritadi. Asarda bu dard qulayotgan sovet imperiyasining timsoliga aylanadi. Dunyo ostin-ustun, ne-ne taqdirlar, oilalar kunpayakun boʻlib ketadi. Ana shunday dolgʻali, mubham va mushkul zamonda adib soʻfiylar shayxi Sanʼon haqidagi rivoyatni sahnaga olib chiqadi. Tarso qizga koʻngil qoʻygan keksa pir butun borligʻidan, hatto dinidan ham voz kechadi. Oʻtmish va zamon, haqiqat va afsona, saltanat va inson — barcha-barchasi romandagi Shovqinga sanʼatkorona ruhda singdirib yuborilgan».

Ilk eʼlon qilingan kezlarda “Shovqin” romani hozirgi oʻzbek adabiyotida yangicha tasvir uslubi bilan shov-shuvga sabab boʻladi, deb dadil fikr bildirgan munaqqidlar haq boʻlib chiqdi. Erkin Aʼzamga xos obrazli vositalar — til, tasvir, ramziylik, majoziylik, mistika, xayol, maktub, kinoya, yumor, nozik psixologizmning koʻplab usullari yuksak mahorat bilan qoʻllanganki, barchasi roman badiiyligiga mukammallik bagʻishlagan. Asar noziktaʼb, yuksak saviyali kitobxonlarni, ayniqsa, oʻziga rom etadi. Bunga uning Yevropada ham shuhrat qozongani yorqin dalildir.

Qulman OCHIL.