Иллюстратив фото

Туркия иқтисодий қийинчиликлар ва мухолифатга қарши суд жараёнлари фонида кутилмаган пайтда муддатидан олдин президентлик сайловларини эълон қилиши мумкин. Аммо ҳозирги ҳукумат 2027 йил охирида сайловларни ўтказишга интилмоқда. Бу фикрларни Туркиянинг “Т24” газетаси шарҳловчиси Мурат Сабунчу айтиб ўтди.

“Türkiye” газетаси Туркия президенти Режеп Таййип Эрдоғанга янги конституция лойиҳаси бўйича таклифлар тақдим этилишини хабар қилди. Эрдоған бир неча бор Туркиянинг мамлакатни янада ривожлантириш учун пойдевор бўлиб хизмат қилиши учун янги конституцияга эҳтиёж борлигини таъкидлаган. Лойиҳа устида ишлар давом этмоқда. Шу билан бирга, мухолифатдаги “Cumhuriyet” газетаси ҳукмрон “Адолат ва тараққиёт” (AK Parti) партияси мамлакатнинг янги конституцияси муваффақиятли қабул қилинса, муддатидан олдин президентлик сайловларини ўтказиш имкониятини кўриб чиқаётганини таъкидлади.

“Ҳукумат 2027 йил охирида ўтказишни истаган сайловларга қадар бўлган икки қийин йил ҳозирги вазиятни сақлаб қоладими ёки янги сценарийга йўл очадими, номаълум. Бироқ, иқтисодий йўқотишлардан халос бўлиш кўп йилларни олади ва узоқ муддатли қамоқ жазолари ва янги суд жараёнлари тобора қизғин жамоатчилик муҳокамасининг мавзусига айланади, ҳукуматга ҳар куни босим кучаяди. Менимча, эрта сайловларга эшик энг кутилмаган пайтда очилиши мумкин”, — дейди Мурат Сабунчу.

Энг йирик мухолифатдаги “Республика халқ” партияси етакчиси Ўзғур Ўзел ҳукуматни мунтазам равишда муддатидан олдин сайловлар ўтказишга чақиради.

Ушбу чақириқларга изоҳ берар экан, Эрдоған сайловлар 2028 йилда бўлиб ўтишини ва “бошқа кун тартиби йўқлигини” айтди.

Бунга жавобан Ўзел ҳозирги давлат раҳбари 2028 йилда яна номзодини қўя олмаслигини таъкидлади ва шунинг учун муддатидан олдин сайловлар ўтказишни таклиф қилди.

Президентнинг катта маслаҳатчиси ва Ҳуқуқий сиёсат бўйича Президент кенгаши раисининг ўринбосари Меҳмет Учум ҳам Туркияда 2027 йилнинг охирги чорагида ёки 2028 йил бошида парламентнинг розилиги билан муддатидан олдин президентлик сайловларини ўтказиш имкониятини кўтарган эди.

Адлия вазири Йилмаз Тунч илгари агар парламент муддатидан олдин сайловлар ўтказишга қарор қилса, Эрдоған учинчи муддатга номзодини қўйиши мумкинлигини айтган эди. Бунинг учун парламент аъзоларидан 360 та овоз керак. Ҳозирда энг йирик мухолифат партияси “Республика халқ” партияси 127 ўринга эга, “Адолат ва тараққиёт” ва “Миллий ҳаракат” партияларининг ҳукмрон иттифоқи эса 315 ўринга эга.

2017 йилда Туркия референдумдан сўнг президентлик бошқарув шаклига ўтди. Амалдаги конституцияга кўра, давлат раҳбари кетма-кет икки муддатдан ортиқ хизмат қила олмайди.

2023 йил май ойида Эрдоған иккинчи беш йиллик муддатга қайта сайланди. Кейин мухолифат бу аслида учинчи муддат эканлигини даъво қилди, чунки Эрдоған мамлакатда ҳали парламент тизими мавжуд бўлган 2014 йилдан 2018 йилгача президентлик лавозимини эгаллаган.