Яратганга шукроналар бўлсинким, пандемия туфайли жорий этилган чекловлар туфайли ёпилган масжидлар қайта очилди. Аллоҳнинг зикри янграётган байтуллоҳлар шаҳару қишлоқлар ўзаро қайта илм-маърифат нурини таратмоқда. Азон чақириғи янграши билан масжидлар сари ибодатга ошиқаётганларнинг чеҳрасида бутун оламлар Роббисига қайта юзланиш имкони берилганидан мамнунлик ифодаси сезилади.

Бир тарафдан жамиятимиздаги диний эркинликлар шукуҳи, иккинчи тарафдан жонажон Ватанимизнинг мустақиллик куни байрами шодиёналари яқинлашаётган лаҳзаларда ҳижрий янги — 1442 йил кириб келди.

Ҳижрий-қамарий йил Муҳаррам ойи билан бошланади. Унинг фазилати беқиёс эканлиги тарихий манбаларда кўп такрорланган. Улардан бири Аллоҳ субҳонаҳу ва таъоло Ражаб ҳамда кетма-кет келувчи Зулқаъда, Зулҳижжа, Муҳаррам ойларида уруш қилиш ҳаром эканлигини ўз каломида баён қилган. Бу таъкидда инсонлар учун катта манфаатлар мужассам. Сабаби, Ислом дини жорий этилган дастлабки йилларда мўминлар Ҳаж ибодати учун турли юртлардан Зулқаъда ойида Макка шаҳри томон отланишарди. Зулҳижжада Ҳаж қилишиб, Муҳаррам ойида ортга қайтишарди. Ражаб ойида эса мўминлар Умра ибодатини бажаришган. Шу боис, кишиларни ибодатдан чалғитмаслик, қабилалар ўртасида тинч-тотувликни сақлаб туриш, ҳожиларни Маккага ундан ўз ватанларига хотиржам етиб олишларини таъминлаш учун ҳам бу ойларда уруш ҳаром қилинди.

Муҳаррам ойининг яна бир фазилати унинг «Ашуро куни» деб аталувчи 10-кунига яширингандир. Бу кунда кишилар бир-бирига яхшилик қилиши, муҳтожларга ёрдам кўрсатиши, ёмонлик ва бахилликлардан тийилиши, қариндошларга меҳр-мурувватли бўлиши шу куннинг фазилати саналади. Чунки Ашуро кунида Аллоҳ субҳонаҳу ва таъоло Бану Исроил қавмини душманларидан қутқарди. Мусо алайҳиссалом Роббисининг бу ёрдами шукронаси учун Ашуро рўзасини тутди. Бу ҳақида буюк ватандошимиз муҳаддислар султони Имом ал-Бухорий Оиша разияллоҳу анҳодан бундай ривоят қиладилар:

«Қурайш Ашуро куни рўзасини жоҳилият даврида тутар эди. Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам ҳам унинг рўзасини тутар эдилар. Мадинага келганларида ҳам унинг рўзасини тутдилар ва тутишга буюрдилар. Рамазон фарз қилингач, Ашуро кунини тарк қилдилар. Ким хоҳласа, унинг рўзасини тутар, ким хоҳласа, тарк қилар эди».

Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан келтирилган иккинчи бир ҳадисда эса бундай дейилади:

“Набий саллоллоҳу алайҳи ва саллам Мадинага келиб, яҳудийларнинг Ашуро куни рўзасини тутаётганларини кўрдилар. “Бу нима?”-дедилар. «Бу солиҳ кундир. Бу Аллоҳ Бану Исроилни душманларидан қутқарган кун. Шу боис Мусо унинг рўзасини тутган»,-дейишди. У зот: «Мен Мусога сизлардан кўра ҳақлироқман»,-дедилар ҳамда унинг рўзасини тутдилар ва тутишга буюрдилар”.

Имом ал-Бухорий келтирган бошқа бир қатор ҳадисларда ҳам севимли пайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи ва саллам бу кунни доимо эъзозлаганликлари баён қилинади. Биз муқаддас суннатнинг ана шу жиҳатига аҳамият қаратамиз. Ашуро кунини ортиқча илоҳийлаштириш, мажбурий рўза тутиш ёки туттиришлик муқаддас суннатга хилофдир.

Имконияти бор, очликни саломатлиги кўтарувчи кишиларгина Муҳаррам ойининг 10-куни (29 август) нафл рўза тутишлиги хайрли амалдир. Хоҳловчилар эса 9-10- ёки 10-11- кунлари рўзадор бўлишгани янада савоблироқдир.

Маънавий дунёмизни бойитишга хизмат қилувчи, нафсимизни тийиб юришга ундовчи Ашуро кунининг фазилати шудир. Яна ҳам Аллоҳ ва Унинг пайғамбари билгувчироқдир.

Яхшиликнинг мукофоти фақат яхшилик эканлигини унутмайлик.

Шодиёр МУТАҲАРОВ,
Ўзбекистон халқаро ислом академияси
мустақил тадқиқотчиси.