Фото: AP

Уч йиллик ҳарбий ҳаракатларда Украинада 1,7 миллион киши ҳалок бўлган ва бедарак йўқолган. Буни Украина Қуролли Кучлари Бош штаби маълумотлар базасини логистика бўлими бошлиғининг компьютери орқали бузишга муваффақ бўлган россиялик ва украиналик хакерлар аниқлади. Маълум бўлишича, биргина 2025 йилнинг ўзида рекорд даражадаги 621 минг аскар жангларда ҳалок бўлган ва бедарак йўқолган. Бундай маълумотлар расмий маълумотлардан кескин фарқ қилади: апрель ойида Украина президенти Владимир Зеленский Киевнинг йўқотишларини 100 минг аскарга баҳолаган эди.

Украина Россия билан ҳарбий можаро пайтида 1,7 миллион кишини йўқотди — гап бу ерда ҳалок бўлганлар ва бедарак йўқолганлар ҳақида кетяпти. Бу ҳақда Украина Қуролли Кучлари Бош штаби маълумотларига таяниб, Телеграмдаги “Mash” канали хабар берди.

“Агар биз Украина Қуролли Кучларининг рақамли картотекасига ишонадиган бўлсак, Иккинчи ҳарбий округнинг уч йил ичида Украина армияси 1,721,000 кишини йўқотди ва бедарак йўқолди. 2022 йилда 118,5 минг, 2023 йилда 405,4 минг, 2024 йилда 595 минг киши, 2025 йилда эса 595 минг киши ҳалок бўлган ва бедарак йўқолган”, — дейилади хабарда.

Маълумотлар базасидаги барча файлларда шахсий маълумотлар, ўлим ва йўқолган ҳолатлар ва жойнинг тавсифи, яқин қариндошларнинг алоқалари, шунингдек фотосуратлар мавжуд.

Маълумотлар шахсий компьютерлар ва Украина Бош штаби ходимларининг маҳаллий тармоғини мураккаб бузиш натижасида Killnet, Palach Pro, User Sec, Beregini хакерлик гуруҳлари қўлига тушди. Хакерларнинг фикрича, бу фақат Украина ҳудудида ишловчи «Nyuans» вируси ёрдамида амалга оширилди. У жабрланувчининг қурилмасига зарар етказади, маълумотларни юклаб олади ва уни қайта тиклаш имкониятисиз блоклайди.

“Ҳозир уларда йўқотишлар тўғрисидаги терабайт маълумотлар, Махсус операциялар кучлари қўмондонлиги ва Бош разведка бошқармасининг шахсий маълумотлари, Украина Қуролли кучларини қурол билан таъминловчи барча мамлакатлар рўйхати ва 2022 йилдан 2025 йилгача узатилган барча қуроллар рўйхати мавжуд”, — дейилади “Mash” хабарида.

Россиянинг Killnet гуруҳи маълумотлар базаси хакерлик ҳужумига учраганини “РИА Новости” агентлигига тасдиқлади. Хакерлар вакилининг сўзларига кўра, бу логистика бўлими бошлиғининг ишчи компьютери орқали амалга оширилган.

2025 йил февралида Зеленский жанглар бошланганидан бери Украина Қуролли Кучлари 45 минг нафар украиналик ҳарбийни йўқотганини, яна 390 минг нафари яраланганини, минглаб жангчилар бедарак йўқолган ёки асирга олинганини айтганди. Шу билан бирга, апрель ойида “CBS News” телеканалига берган интервьюсида Украина раҳбари йўқотишларни 100 мингга яқин аскар ҳалок бўлган деб ҳисоблаган эди.

Ғарбнинг ҳисоб-китоби қандай?

Шу билан бирга, «сизиб чиққан» разведка ҳисоботлари, расмийлар баёнотлари ва очиқ манбаларни ўрганган “The Economist” 2024 йил ноябрь ойида 500 минг киши ҳалок бўлгани ва яралангани ҳақида хабар берди.

“Ҳозиргача камида 60-100 минг украиналик аскар ҳалок бўлган деб тахмин қилинмоқда. Яна 400 минг нафари жуда оғир яраланган бўлиши мумкин”, деб ёзади нашр ва UAlosses веб-сайтидан олинган маълумотларга кўра, ўша пайтдан бери камида 60 минг украиналик аскар ҳалок бўлганини кўрсатади.

Журналнинг таъкидлашича, Киевнинг ҳақиқий йўқотишларини айтиш қийин, чунки унинг иттифоқчилари «ҳисоб-китоб қилишни истамайдилар».

АҚШ президенти Дональд Трамп 2025 йил бошида Украина 700 минг кишини йўқотганини айтганди.

“Биз сунъий йўлдош орқали жанг майдонида жасадлар ва тана қисмларини кўрмоқдамиз. Зеленский ёмон иш қиляпти, унинг одамлари бекорга ўлмоқда”, — деганди ўшанда Оқ уй раҳбари.

Россия баҳоси қандай?

2025 йил февраль ойида Россия Украина Қуролли Кучларининг йўқотишларини 1 миллион кишига баҳолаганди. Бу ҳақда ТАСС агентлиги Россия Мудофаа вазирлиги маълумотларига таяниб хабар тарқатганди.

“Россия Мудофаа вазирлиги маълумотларига кўра, 2022 йилда Украина Қуролли Кучларининг йўқотишлари 118,5 минг кишини, 2023 йилда 405,4 минг ҳарбий хизматчини ташкил этди. 2024 йилда Россия ҳарбий департаменти ҳисоботларда, якуний ҳайъат материалларида ва Россия Қуролли Кучлари Бош бошқармаси бошлиғи брифингида эълон қилинган маълумотларга кўра, Украина 595 мингдан ортиқ одамни йўқотди ва ярадор бўлди. Бу махсус операциянинг дастлабки икки йилидаги умумий йўқотишлардан ошиб кетди”, — дейилади хабарда.

Шу йилнинг июнь ойида Украина некрологларини санаб ўтаётган ҳарбий блогер ва Телеграмдаги “Whisper of Front” канали муаллифи Руслан Татаринов ҳам Киев камида 624 минг аскарини йўқотгани ҳақида хабар берган эди. Бундан ташқари, бу рақамга жасадлари Россия томонидан Украинага топширилган аскарлар кирмайди.

“624 минг — 2022 йилнинг июнидан 2025 йилнинг июнигача бутун Украина бўйлаб эълон қилинган некрологлар сони. Ҳисоблаш 2025 йилнинг 25 июнида амалга оширилган. Некрологсиз яна қанчаси борлиги номаълум”, — дейди Татаринов.

Россиянинг йўқотишлари қанча?

Москва 2022 йил сентябрь ойида Россия Қуролли Кучлари аскарлари ўртасидаги амалиётда йўқотишларни расман эълон қилганди. Ўшанда Россия Мудофаа вазирлиги 5937 нафар аскар ҳалок бўлганини маълум қилган эди.

Шу билан бирга, 2024 йил июнь ойида Россия Президенти Владимир Путин Россия Федерацияси ва Украинанинг тикланмайдиган йўқотишлари тахминан бирдан бешгача эканлигини таъкидлади.

“Бизнинг ҳисоб-китобларга кўра, Украина армияси ҳар ойда 50 мингга яқин одамни йўқотади. Булар санитария ва тиклаб бўлмайдиган йўқотишлардир”, — деганди ўшанда Путин.