Arxiv foto

Oʻtgan hafta AQSH prezidenti Donald Tramp Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiydan nega Ukraina qurolli kuchlari Moskvaga zarba bermaganini soʻragan. Zelenskiy, agar AQSH Ukrainani qurol bilan taʼminlasa, buni qilish mumkin, deb javob bergan.

“The Washington Post” nashrining yozishicha, Tramp Zelenskiyni nafaqat Moskvaga, balki Sankt-Peterburgga ham bosimni kuchaytirishga chaqirgan. Bir kun avval Tramp Yevropa davlatlaridan keladigan pullar hisobiga Kiyevga qurol yetkazib berishni boshlashga vaʼda bergan edi. Vaʼda qilingan qurollar orasida “Patriot” raketa tizimlari ham bor. Tramp Ukrainaga Moskva va Sankt-Peterburgga yetib bora oladigan “Tomahawk” qanotli raketalarini yuborish imkoniyatini ham koʻrib chiqqan.

“Agar Ukrainadan uchirilsa, ular Moskva va Sankt-Peterburgga zarba berishi mumkin va bu masala juma kuni [11-iyul] muhokama qilindi. Tramp Ukraina Putinga, nafaqat Moskva, balki Sankt-Peterburgga ham bosimni kuchaytirishi kerakligini aytdi. U, shuningdek, Ukraina nima uchun Moskvaga zarba bermayotganini soʻradi. Zelenskiy unga Ukraina armiyasi Rossiya poytaxtiga hujum qilishi mumkinligini, biroq unda zarur qurollar yoʻqligini aytdi”, — deb yozadi nashr.

Nashrning tushuntirishicha, AQSH prezidenti oʻz pozitsiyasini qattiqlashtirganini Rossiya rahbari goʻyoki oʻt ochishni toʻxtatish rejimini eʼlon qilmasdan hurmatsizlik koʻrsatayotgani bilan izohlagan.

“U Putin faqat kattaroq kuch ishlatish tahdidi ostida muzokara olib borishiga ishongan. Ruslar aytganidek, Tramp vaziyatni pasaytirish uchun vaziyatni keskinlashtirishga qaror qildi”, — deya qoʻshimcha qiladi nashr.

Taʼkidlanishicha, “Tomahawk” raketalari hali yetkazib berish roʻyxatida yoʻq, biroq agar Tramp yanada koʻproq taʼsir oʻtkazmoqchi boʻlsa, ular keyinroq joylashtirilishi mumkin.

“Bloomberg” eʼtiborini Kiyevning ittifoqchisi boʻlgan Berlin Vashingtondan “Typhon” oʻrta masofali raketa tizimini — “Tomahawk” raketalarini va SM-6 koʻp maqsadli raketalarini uchirish uchun yerdan uchirish moslamasini sotib olmoqchi ekanligiga eʼtibor qaratdi.

“The Washington Post”ning qoʻshimcha qilishicha, Tramp hozirda Ukrainada boʻlgan 18 ta uzoq masofali ATACMS raketalarini toʻliq 300 kilometr masofada ishlatishga ruxsat berishi mumkin.

“Ular Moskva yoki Sankt-Peterburgga yetib bormaydi, biroq Rossiyaning hozirda yetib boʻlmaydigan harbiy bazalar, aerodromlar va taʼminot omborlariga zarba beradi”, — deya qayd etadi nashr. Shu oʻrinda “The Washington Post” yetkazib berish paketi koʻproq ATACMSni oʻz ichiga olishi mumkinligini istisno etmagan.

Tramp Ukrainaga nima bermoqchi

Bir kun avval Oq uyda NATO bosh kotibi Mark Ryutte bilan uchrashuvda Tramp Kiyevga “Tomahawk” yoki ATACMS raketalarini yuborish haqida gapirmadi, ammo AQSHning Kiyevga qurol-yarogʻ yetkazib berishda “Patriot” havo hujumidan mudofaa raketa tizimlari boʻlishini tasdiqladi.

“Patriot”, batareyalar bilan toʻliq toʻplam. Baʼzilari juda tez orada bir necha kun ichida yuboriladi”, — dedi u.

Trampning soʻzlariga koʻra, 17 ta “Patriot” tizimini joʻnatishga tayyorlanayotgan bir davlat bor, chunki ular unga kerak emas. AQSH yetakchisi u qaysi davlat ekanini ochiqlamagan.

“Shunday qilib, biz 17 ta tizimning hammasi yoki aksariyati jangovar hududga ketadigan kelishuv ustida ishlayapmiz”, — dedi Tramp.

AQSH Mudofaa vazirligi Tramp Ukraina 17 ta “Patriot” tizimini: 17 ta batareya yoki 17 ta raketa olishini aytganida aynan nimani nazarda tutganini tushuntirib bera olmagan.

“Tushuntirish uchun Oq uyga murojaat qilishingizni tavsiya qilamiz”, deb javob bergan vazirlik.

Oq uy rahbarining taʼkidlashicha, “milliardlab dollar evaziga juda katta bitim tuzilgan”. Yevropa “bu urushga jiddiy yondashadi” va qurollar “tezda jang maydonida boʻladi”.

Bunga javoban, Ryutte bunday qarorni “mutlaqo mantiqiy” deb atadi, chunki “Yevropa oldinga qadam tashlashi kerak”.

“Men koʻplab yetakchilar bilan gaplashdim. Germaniya, Daniya, Shvetsiya, Estoniya, Niderlandiya va boshqa koʻplab davlatlar ishtirok etadi”, — dedi NATO Bosh kotibi.

Unga koʻra, alyans Ukrainaga nima kerakligini aniqlaydi. Kiyevga qurol bevosita emas, NATO orqali yetkazib berilishini tushuntirdi.

“Ikkita sabab bor. Birinchidan, bu logistika va NATO u bilan qanday ishlashni biladi. Qurollar Ukrainaga ularni jangovar harakatlarda darhol qoʻllash imkonini beradigan shunday yetkazib beriladi. Maksimal samaradorlikka erishish uchun hamma narsa toʻplamlarga oʻralgan, foydalanishga tayyor”, — dedi u.

Zelenskiy Germaniya va Norvegiya Ukraina uchun “Patriot” havo mudofaa tizimlarini sotib olishini aytdi.

Germaniya mudofaa vaziri Boris Pistoriusning soʻzlariga koʻra, Ukraina uchun umumiy qiymati taxminan 2 milliard yevro boʻlgan ikkita “Patriot” tizimi boʻyicha qaror bir necha kun yoki haftalar ichida qabul qilinadi va birinchi tizimni amalda yetkazib berish bir necha oy davom etadi.

“Bloomberg” maʼlumotlariga koʻra, Pistorius AQSH Mudofaa vaziri Pit Xegset bilan ushbu kelishuv bilan bogʻliq qolgan barcha muammolarni “tez va jimgina” hal qilishga kelishib olgan.

“Axios” manbalarga tayanib, AQSH birinchi bosqichda taxminan 10 milliard dollarlik NATO ittifoqchilariga qurol sotishini yozdi.

“Ukraina uchun moʻljallangan taʼminotlar roʻyxati yakunda raketalar, havo mudofaa tizimlari va artilleriya snaryadlarini oʻz ichiga oladi”, — deyiladi nashr xabarida.

Ikki manbaning qoʻshimcha qilishicha, Ukraina ham ushbu kelishuvlar doirasida uzoq masofali raketalarni oladi.