Illyustrativ foto

Organ transplantatsiyasi inson hayotini sezilarli darajada uzaytirishi mumkin, ammo eng ilgʻor texnologiyalar ham uni cheksiz qilmaydi. Bu fikrlarni Roslin instituti va Edinburg universiteti Qirollik veterinariya tadqiqotlari maktabining immunologiya boʻlimi rahbari Nil Mabbott aytib oʻtdi. Uning fikricha, inson umrining nazariy chegarasi hali ham 120-125-yilni tashkil etadi.

Mutaxassisning soʻzlariga koʻra, buyrak, jigar va yurak transplantatsiyasi allaqachon millionlab odamlarni qutqarib qolmoqda. Donor organlar oʻnlab yillar oʻz vazifasini bajarishi, ayniqsa ular sogʻlom boʻlsa va bemorlar shifokorlarning koʻrsatmalariga qatʼiy rioya qilsalar. Ammo transplantatsiya har doim xavf bilan bogʻliq: operatsiyaning oʻzi murakkab va immunitet tizimini bostirish uchun dori-darmonlarni qabul qilish tananing infeksiyalarga nisbatan zaifligini oshiradi.

Hozirda olimlar “mukammal” organlarni yaratish yoʻllarini izlamoqda – buning uchun ular genetik modifikatsiyalangan choʻchqalar va inson ildiz hujayralaridan yetishtirilgan toʻqimalardan foydalanadilar.

“Birinchi tajribalar allaqachon oʻtkazilgan, biroq koʻchirib oʻtkazilgan choʻchqa organlari bemorlarning qisqa muddatli omon qolishini taʼminladi va toʻliq ishlaydigan sunʼiy analoglar hali ham kelajak uchun maqsaddir”, deb tushuntirdi ekspert.

Mabbottning soʻzlariga koʻra, odamlar muntazam ravishda organlarni almashtirishga muvaffaq boʻlishsa ham, tananing tizimli qarishi toʻxtamasdan davom etadi. Olimning taʼkidlashicha, yoshi bilan odam infeksiyalar, jarohatlar va stress yuklaridan yomonroq tuzalib ketadi.

“Yangi texnologiyalar haqiqatan ham uzoqroq va sogʻlomroq hayotga yoʻl ochadi, ammo «oʻlmaslik” haqidagi gaplar hozircha xayol boʻlib qolmoqda», — deya xulosa qildi professor.