2022-yilda Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan “Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi” yangi formatini yaratish tashabbusi ilgari surilgan boʻlib, bu qaror Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlari va Yevropa Kengashi Prezidenti Sharl Mishelning Ostonadagi uchrashuvida bildirildi. Ushbu tashabbus Oʻzbekistonning tashqi siyosiy strategiyasiga toʻliq mos keladi va mintaqada barqaror rivojlanishni taʼminlash, xalqaro hamkorlikni yanada kuchaytirish hamda Markaziy Osiyoni birlashtirishga qaratilgan.

Oʻzbekistonning mintaqaviy siyosati, asosan, Yevropa Ittifoqining Markaziy Osiyo bilan hamkorligini faollashtirishga qaratilgan. 2019-yilda Yevropa Ittifoqi Markaziy Osiyo davlatlari bilan yangi strategik yondashuvni qabul qilib, bu mintaqaga boʻlgan siyosiy va iqtisodiy qiziqishining kuchayishini tasdiqladi. Yevropa Ittifoqining yangi strategiyasi, oʻz navbatida, mintaqada yuzaga kelayotgan imkoniyatlarni hisobga olib, uning ahamiyatini yanada oshirgan.

“Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi” konferensiyasi Samarqandda oʻtkazildi, unda raqamlashtirish, transport, energetika va suv resurslari boshqaruvi kabi sohalarda Yevropa Ittifoqining “Global darvoza” strategiyasi doirasida amalga oshiriladigan loyihalar muhokama qilindi. Shu bilan birga, Markaziy Osiyoda kasb-hunar taʼlimi va barqaror energiya tizimlari boʻyicha mintaqaviy loyihalar amalga oshirildi. Yevropa Ittifoqi bilan munosabatlarni rivojlantirish doirasida, bir qator muhim xalqaro forumlar va yillik yigʻilishlar oʻtkazildi, bu esa tomonlarning oʻzaro manfaatli muloqotga boʻlgan intilishlarini yanada mustahkamladi.

Oʻzbekiston, ayniqsa, ikki tomonlama munosabatlarni yangi bosqichga olib chiqishda faol rol oʻynab, Yevropa Ittifoqi bilan koʻplab sohalarda hamkorlikni kengaytirmoqda. Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Samarqanddagi sammit oldidan “Euronews”ga bergan intervyusida Yevropa Ittifoqining Markaziy Osiyoni barqaror va rivojlanayotgan mintaqaga aylantirishdagi hamkorligini yuqori baholadi.

2016-yildan boshlab Oʻzbekistonda amalga oshirilgan siyosiy islohotlar, xalqaro aloqalarni mustahkamlash va iqtisodiy taraqqiyot uchun qulay shart-sharoitlar yaratishda yordam berdi. Yevropa Ittifoqi Oʻzbekistonda inklyuziv iqtisodiy oʻsishni taʼminlashga va fuqarolar hayotini yaxshilashga katta eʼtibor qaratmoqda. 2018-yilda Yevropa Ittifoqi va Oʻzbekiston kengaytirilgan sheriklik va hamkorlik boʻyicha muzokaralarni boshladi, va 2022-yil iyulda yangi bitim imzolandi.

Shuningdek, 2021-yil 10-aprelda Yevropa Ittifoqi Oʻzbekistonga “GSP+” maqomini berdi, bu esa iqtisodiy va savdo imkoniyatlarini kengaytirish uchun yangi imkoniyatlar yaratdi. Yevropa Kengashi Prezidenti Sharl Mishelning 2022-yilda Oʻzbekistonga tashrifi, ikki tomonlama hamkorlikda yangi bosqichni boshlab berdi. Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Fransiya, Germaniya va Italiyaga qilgan tashriflari, shuningdek, Yevropa yetakchilarining Oʻzbekistonga tashriflari ham ikki tomonlama hamkorlikni mustahkamladi.

Yevropa Ittifoqining Oʻzbekistonga moʻljallangan 2021-2027-yillarga oid Koʻp yillik indikativ dasturi, raqamlashtirish, yashil iqtisodiyot, energiya samaradorligi va suvdan foydalanish kabi sohalarda yangi imkoniyatlar yaratish uchun muhim qadam boʻldi. Madaniy almashuvlar, jumladan, Luvr va Berlindagi Yangi muzeylar bilan hamkorlik, Oʻzbekistonning boy madaniy merosini xalqaro maydonda namoyish etishga yordam bermoqda.

“Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi” sammiti, ikki mintaqani bir-biriga yanada yaqindan bogʻlash, oʻzaro manfaatli hamkorlikni rivojlantirishda muhim oʻrin tutmoqda. Ayniqsa, madaniyat va sanʼat sohalarida amalga oshirilayotgan tadbirlar, xalqlar oʻrtasida yaxshiroq anglashuv va hamkorlikni shakllantirishga xizmat qilmoqda. Shu nuqtayi nazardan, Yunus Rajabiy nomidagi Oʻzbekiston Milliy Musiqa Sanʼati Instituti bu borada faol ishlar olib bormoqda va Yevropa bilan madaniy aloqalarini mustahkamlashda muhim rol oʻynaydi.

Hozirgi vaqtda, Yunus Rajabiy nomidagi oʻzbek milliy musiqa sanʼati institutida Yevropaning mashhur bastakor va sozandalari – Luis Gimenez Amoros (Ispaniya), Rugare Muchineripi Musakavanhu (Angliya), Antonio Prats Garsia (Ispaniya) ishtirokida mahorat darsi va qoʻshma konsert dasturi boʻlib oʻtmoqda. Ushbu tashrif, faqat oʻzaro musiqiy almashuv uchun imkoniyat yaratib qolmasdan, balki madaniyatlararo hamkorlikni yanada mustahkamlashga xizmat qilmoqda.

Yevropalik bastakorlar, ayniqsa, Oʻzbekistonning betakror maqom sanʼatiga boʻlgan cheksiz hurmatlarini bildirdilar. Institutga tashrif buyurgan mashhur musiqachilar Oʻzbekistonning boy musiqa merosi va sanʼati bilan yaqindan tanishish imkoniyatiga ega boʻldilar. Tashrif davomida, oʻzaro tajriba almashish, turli mamlakatlarning musiqa anʼanalari haqida soʻz yuritildi va kelgusi yillarda Oʻzbekiston va Yevropa oʻrtasidagi hamkorlikni yanada chuqurlashtirish istiqbollari muhokama qilindi.

Oʻzaro suhbatlarda, Germaniyaning Kyoln Universiteti professori va mashhur bastakor Luis Gimenez Amoros, maqom sanʼati va baxshichilik-dostonchilikni oʻrganish boʻyicha oʻz qiziqishlarini bildirdi. Uning soʻzlariga koʻra, maqom sanʼati inson ruhiyatiga taʼsir koʻrsatishdagi oʻzgacha ahamiyatga ega. Ushbu mavzu, Ispaniyalik bastakor Antonio Prats Garsialarni ham qiziqtirdi va u maqomning musiqiy imkoniyatlari haqida chuqur fikr bildirdi.

Tashrif davomida, Luis Gimenez Amoros va uning hamkasblari, oʻz ijodiy faoliyatlarini namoyish etish bilan birga, konsertda oʻzbek maqomlarini Yevropa musiqasi bilan uygʻunlashtirib, tomoshabinlarga unutilmas tajriba taqdim etdilar. Ushbu konsert musiqa orqali madaniyatlararo koʻpriklar qurish, xalqlar oʻrtasida yaxshiroq anglashuv oʻrnatish mumkinligini namoyish etdi.

Luis Gimenez Amorosning tashrifi nafaqat musiqiy izlanishlarini namoyish etish, balki madaniy aloqalarni yangi bosqichga olib chiqishda ham muhim ahamiyat kasb etadi. U oʻzining ilmiy faoliyatida nafaqat Yevropa, balki Afrika va Osiyo mamlakatlarining musiqiy merosini oʻrganib, oʻz asarlarida birlashtirgan. Tashrif davomida u oʻzbek maqomi va boshqa milliy musiqalarni qanday uygʻunlashtirish mumkinligi haqida ham oʻz fikrlarini bildirdi.

Shunday qilib, Luis Gimenez Amorosning tashrifi Oʻzbekiston musiqasi va madaniyatini xalqaro miqyosda kengroq tanitish, shuningdek, Yevropa va Oʻzbekiston oʻrtasidagi madaniy aloqalarni yanada rivojlantirishga xizmat qiladi. Bu kabi tadbirlar madaniyatlararo aloqalarni kuchaytirish, musiqiy hamkorlikni yangi bosqichga olib chiqish va global miqyosda sanʼatni targʻib qilish uchun ajoyib imkoniyatlarni ochmoqda.

Yevropa Ittifoqi bilan muvaffaqiyatli hamkorlik siyosiy, savdo-iqtisodiy, sarmoyaviy, turizm va madaniy sohalarda oʻzaro manfaatlarga asoslangan yondashuvni taʼminlab, Markaziy Osiyo mintaqasining xalqaro maydondagi nufuzini yanada oshiradi. “Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi” sammitining Samarqandda oʻtkazilishi Oʻzbekistonning mintaqaviy integratsiya jarayonlaridagi markaziy rolini mustahkamlab, xalqaro hamkorlikni kengaytirishga xizmat qiladi.

Yaqin kelajakda ushbu sammit, Markaziy Osiyo davlatlari va Yevropa Ittifoqi uchun iqtisodiy, investitsiya va gumanitar aloqalarni yanada chuqurlashtirish, yangi savdo imkoniyatlarini ochish va mintaqaning barqaror rivojlanishini taʼminlash uchun asosiy platformaga aylanishi kutilmoqda.

Eldor Shermanov,

Yunus rajabiy nomidagi OʻzMMSI rektori v.b.