Kaliforniya universitetining San-Diyegoda joylashgan olimlari SMART (Spatial Modeling Algorithms for Reactions and Transport) nomli yangi dasturiy vositani ishlab chiqdilar. Ushbu dastur hujayralar ichidagi murakkab signal tarmoqlarini realistik simulyatsiya qilish imkonini beradi. Bu dastur tizimli biologiya, farmakologiya va boshqa koʻplab sohalarda katta yutuqlarni amalga oshirishga xizmat qiladi.

SMART dasturi hujayralarning signallarga qanday javob berishini simulyatsiya qilishda yuqori aniqlikni taʼminlaydi. Olimlar ushbu vositani turli biologik tizimlarda, jumladan, neyronlar va yurak mushak hujayralarida kalsiy ionlarining tarqalishi va mitoxondriyalardagi ATP ishlab chiqarishni tahlil qilishda muvaffaqiyatli sinovdan oʻtkazdilar. Ushbu dastur natijasida hujayralar ichidagi jarayonlarni yanada chuqurroq oʻrganish imkoniyati ochildi.

SMART dasturi hujayra signallarini uch oʻlchovli modellashtirishga imkon berib, hujayraning murakkab shakli va uning ichki tarkibiy qismlarini aniq aks ettiradi. Dastur hujayra ichidagi jarayonlarning tez va samarali simulyatsiyasini yaratib, tadqiqotlarni yanada rivojlantirish uchun yangi imkoniyatlar ochmoqda. Shuningdek, bu vosita inson kasalliklarini davolashda innovatsion usullarni ishlab chiqishga xizmat qilishi kutilmoqda.

Ushbu dastur yordamida yurak hujayralaridagi kalsiy ionlarining dinamikasini simulyatsiya qilish orqali yurak mushaklarining qisqarishi jarayonini oʻrganish mumkin boʻldi. Bu esa yurak kasalliklarini chuqurroq tahlil qilish va samarali davolash usullarini topishga yordam beradi.

Mazkur tadqiqot natijalari bugun, 19-dekabr kuni “Nature Computational Science” jurnalida chop etildi. Tadqiqot rahbarlari professor Padmini Rangamani va doktor Emmet Frensis dastur ustida bir necha yil ishlaganliklarini taʼkidladilar. SMART dasturining dastlabki versiyasini doktor Jyastin Loflin yaratgan.

Mazkur ilmiy yutuq zamonaviy texnologiyalarni biomeditsina va tizimli biologiyada qoʻllashning amaliy natijasi sifatida qaralmoqda. Bu tadqiqot hujayra darajasida aniqroq tahlillarni amalga oshirish va yangi dori vositalarini ishlab chiqishga asos yaratadi.