Фото: Reuters

Россия Федерацияси президентининг хорижий давлатлар билан сармоявий ва иқтисодий ҳамкорлик бўйича махсус вакили Кирилл Дмитриев Вашингтонда АҚШ ҳукумати вакиллари билан бир қатор учрашувлар ўтказди.

Мулоқотларда Украина инқирози ва санкцияларни бекор қилишдан тортиб, Арктикадаги ҳамкорлик ва тўғридан-тўғри рейсларни тиклашгача бўлган турли мавзуларни муҳокама қилинган. Дмитриев АҚШнинг Яқин Шарқ бўйича махсус элчиси Стив Уиткофф, шунингдек, сенаторлар Маркуэйн Маллин ва Линдси Грэм билан учрашди.

“Bloomberg” агентлиги музокаралар билан таниш бўлган шахсга таяниб ёзишича, АҚШ ҳозир томонлар кейинги қадамларга ўтишдан олдин унинг Россия Президенти Владимир Путинга ҳисобот беришини кутмоқда. Нашрга кўра, музокараларнинг асосий мавзулари Украинадаги можарони ҳал қилиш ва Россия ва АҚШ ўртасидаги муносабатларни тиклаш бўлган.

“Сўнгги икки кун давомида президент Путиннинг кўрсатмаси билан Вашингтонда президент Трамп маъмуриятининг асосий аъзолари билан учрашдим. Асосий мавзулардан бири – Россия – АҚШ муносабатларини тиклаш, Байден маъмурияти даврида бутунлай узилиб қолган мулоқотни тиклаш бўлди”, – дейди Дмитриев журналистларга.

“NBC News” телеканалининг хабар беришича, учрашув Дональд Трампнинг илтимосига биноан ташкил этилган. Мулоқот чоғида ўт очишни тўхтатиш шартлари ва Путиннинг бунга боғлиқ талаблари муҳокама қилинган. Оқ уй раҳбарининг учрашувларда иштирок этгани номаълум.

Украина бўйича нималарга эришилди?

Дмитриев “Fox News” телеканалига берган интервьюсида Трамп маъмурияти Учинчи жаҳон уруши бошланишининг олдини олганини айтди.

“Биз самарали музокаралар олиб бормоқдамиз. Дипломатларимиз ҳам юзага келиши мумкин бўлган воқеалар устида ишламоқда. Лекин шубҳасиз, президент Трамп жамоаси нафақат учинчи жаҳон урушининг олдини олди, балки Украина муаммосини ҳал қилишда аллақачон сезиларли муваффақиятларга эришди”, – деди у.

Шу ўринда Дмитриев ғалла бўйича келишув ҳамда Россия ва Украина бўйича энергетика инфратузилмасига зарба бермаслик тўғрисидаги келишувларни эслатди.

“Менимча, биз келишувни якунлаш томон қандай ҳаракат қилишимиз мумкинлиги ҳақида тушунча бор. Ва бу соҳада жуда кўп муҳокамалар бўлди, ҳали ҳам кўп келишмовчиликлар мавжуд, аммо менимча, бу муаммоларни ҳал қилиш учун бир нечта ёндашувлар мавжуд”, – дейди Дмитриев.

Унинг сўзларига кўра, Москва узоқ муддатли ечим топишни талаб қилмоқда – “бу керак, чунки биз глобал хавфсизлик ва бу соҳада Россия манфаатларини қандай таъминлаш ҳақида ҳам ўйлаяпмиз”.

Украина учун баъзи хавфсизлик кафолатлари Кремль учун “мақбул бўлиши мумкин”, аммо НАТОга қўшилиш “мутлақо имконсиз”, деди Путиннинг махсус вакили “FOX News” телеканалига берган интервьюсида, аммо у қандай кафолатлар ҳақида гап кетаётганига аниқлик киритмади.

“Менимча, Украинанинг НАТОга қўшилиши, президентимиз айтганидек, умуман имконсиздир ва бу, менимча, яхши тушунарли, жумладан, Трамп маъмуриятига ҳам”, – дея таъкидлади у.

Шу билан бирга, Дмитриевнинг сўзларига кўра, “Трамп Украина кучли бўлишини истайди” ва “АҚШ ўз вазифасини Киев учун мустаҳкам позицияни таъминлашда кўради, бу ҳақда улар доимий равишда муҳокамалар давомида маълум қилишган”.

Унинг таъкидлашича, Россия “глобал хавфсизлик борасида қандайдир хавотирда”. Дмитриев, шунингдек, Россия Федерацияси ва Европа Иттифоқи ўртасида юзага келиши мумкин бўлган қуролли можаро ҳақидаги саволга жавоб берди.

“Кўплаб ёлғон ва сохта хабарлар айланмоқда, масалан, Россиянинг Европага эҳтимолий ҳужуми ҳақида. Бу шунчаки аҳмоқона фикр”, – деди у.

Россия нега санкцияларни бекор қилишни сўрамаяпти?

CNN телеканалига берган интервьюсида Дмитриев Вашингтондаги музокаралар чоғида Ғарб санкцияларини юмшатишни сўрамаганини айтди. Унинг сўзларига кўра, Россия иқтисодиётида ҳаммаси яхши, ҳозир эса Москва бу борада ҳеч қандай олд шарт қўймаяпти.

“Кўпчилик россияликлар санкциялар Ғарбга қарамликдан қайтиш учун фойдали, деб ҳисоблайди” – дейди у.

Шу билан бирга, Дмитриев Россия ва Қўшма Штатлар “мулоқот ва бизнесни биргаликда олиб бориш учун улкан имкониятларга эга эканлигини” таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, АҚШ компаниялари Россиядан чиқиб кетгани сабабли 300 миллиард долларга яқин фойда йўқотган.

“Менимча, АҚШ компаниялари қайтиб келишни хоҳласа, Россиядаги бизнес имкониятларидан фойдаланмоқчи бўлса, санкцияларни олиб ташланади”, – дейди у.

Россия ва АҚШ муносабатларининг истиқболлари қандай?

“Бугун ва кеча биз кўп сонли масалалар бўйича олдинга уч қадам ташладик. Аммо, албатта, “а” – улар жуда кўп тўпланган ва “б” – уч йил давомида Россия ва АҚШ ўртасида деярли алоқа йўқ. Шунинг учун мулоқот жараёни, қарор қабул қилиш жараёни бироз вақт талаб этади”, дейди у.

Махсус вакилнинг сўзларига кўра, Россия “америкаликлар билан бир тилда гаплашиш, уларнинг ташвишларини тушуниш, уларни нима ташвишга солаётганини тушуниш” зарурлигидан келиб чиқади, шу билан бирга Москва эса ўз манфаатларини биринчи ўринга қўяди.

Украинадаги санкциялар ва келишувлардан ташқари, Дмитриев АҚШ томони билан Россия ва АҚШнинг Арктикадаги ўзаро ҳамкорлиги, ноёб тупроқ металларини қазиб олиш ва “бошқа соҳаларда” ҳамкорликни, муҳокама қилган.

Бундан ташқари, Москва ва Вашингтон тўғридан-тўғри ҳаво қатновини тиклаш, АҚШ компаниялари эса Россияни тарк этган Европа компаниялари қолдирган бўшлиқларни эгаллаш масалалари муҳокама қилинмоқда.

Расмийнинг айтишича, Россия ва АҚШ ўртасидаги янги музокаралар санаси яқин келажакда аниқланади.