Rossiya prezidenti Vladimir Putin 2022-yilda Ukrainaga keng koʻlamli bostirib kirishga buyruq berganida, Ivan Chenin oʻzining talabalik davrini Moskvada qoldirib, Rossiya hozirda oʻzining yangi hududlari sifatida daʼvo qilayotgan Ukraina sharqidagi Donesk va Lugansk xalq respublikalariga koʻngilli sifatida boradi.

Oʻtgan yili Ukrainaning bosib olingan hududlaridan qaytganidan soʻng, Chenin koʻngillilar boʻlinmasiga qoʻshildi.

“Men razvedkachi uchuvchisiz uchuvchi oʻchoqning operatori boʻlib xizmat qildim. Vazifalarim dushman hududini kuzatish va razvedka qilishdan iborat edi. Agar nishon aniqlansa, men qoʻmondonga xabar berardim, shundan soʻng biz uni nazorat qilardik, undan keyin artilleriya yoki raketa tizimlari ishga tushardi.”, — dedi u.

Chenin oʻtgan yili Rossiyada shartnoma asosidagi askar yoki koʻngilli boʻlinmalar aʼzosi sifatida harbiy unvon olgan qariyb yarim million jangchidan biridir.

Shu yilning mart oyida boʻlib oʻtgan uchrashuvda Putin Rossiya yangi harbiy xizmatchilarni Ukrainadagidan ikki baravar koʻp yollayotganini taʼkidladi. Ukraina rasmiylari aprel oyida Rossiya armiyasi joriy yilda Ukrainadagi guruhlarini 150 ming askarga koʻpaytirishni rejalashtirayotganini bildirgan. Shu oy boshida Ukraina harbiy razvedkasi boshligʻi oʻrinbosari Vadim Skibiskiy Rossiyaning harbiy xizmatga chaqirish boʻyicha rejalari har oy kamida 105-110 foizga bajarilayotganini taʼkidlab, yil oxirigacha oʻz kvotalarini bajarishga tayyorligini aytdi.

Nega talafotlar kam?

Buyuk Britaniya Mudofaa vazirligi urush vaqtida bir milliondan ortiq rossiyalik askar halok boʻlgan yoki yaralanganini aytdi. Rossiya bu statistikani sir tutishini hisobga olsak, buni mustaqil ravishda tasdiqlashning iloji yoʻq. Lekin Gʻarb razvedka agentliklari va tahlil markazlarining boshqa hisob-kitoblariga mos keladi .

Ammo Inqiroz guruhining Rossiya boʻyicha katta tahlilchisi Oleg Ignatovga koʻra, Rossiya qoʻshinlari sonining koʻpayishining sabablaridan biri Moskva kamroq yoʻqotishlarga egaligidadir. Uning qoʻshimcha qilishicha, bu taktika oʻzgarishi bilan bogʻliq.

“Rossiya jang maydonida ogʻir texnikadan foydalanishni deyarli toʻxtatdi, chunki u dronlarga nisbatan juda zaif. Rossiya oxirgi marta qishda Kursk operatsiyasi vaqtida ogʻir texnikadan keng miqyosda foydalangan. Rossiya uzoq vaqtdan beri katta askar guruhlari bilan hujum qilgani yoʻq. Rossiya kichik guruhlardan, baʼzan bir yoki ikki kishidan foydalanib, uchuvchisiz samolyotlar va artilleriya niqobi ostida Ukraina armiyasi pozitsiyalariga bosqichma-bosqich kirib boradi. Bu qurbonlar sonini kamaytiradi”, — deydi u Ukrainaning Rossiya gʻarbidagi qarshi hujumiga ishora qilib.

“Oʻyin”da boshqa omillar ham mavjud

Urushning birinchi yilida harbiy xizmatga munosib boʻlgan minglab yigitlar Gruziya, Moʻgʻuliston kabi qoʻshni davlatlarga qochib ketishdi. Potensial chaqiriluvchilarni aniqlash uchun politsiya metrolarni tekshirdi va muhojirlar turar joylarida reyd oʻtkazdi.

“Aslida, 2022-yil 1-noyabrdan boshlab safarbarlik uchun chaqiruv yoʻq. Shu bilan birga, safarbarlik davri davom etmoqda va olib tashlanmagan. 2022-yildan boshlab hududlarga safarbarlikka chaqirish oʻrniga, shartnoma boʻyicha askar olish vazifasi yuklatilgan. Urushda faqat shartnoma boʻyicha chaqirilganlar qatnashishi mumkin”, — deydi huquqshunos.

Uning qoʻshimcha qilishicha, bu chalkashlikdan foydalanib, baʼzi yollovchilar harbiy xizmatga chaqiruv hali ham amalda boʻlgani uchun shartnoma imzolashlari shartligini aytadilar. Muddatli harbiy xizmatchilar oʻz nomidan shartnomalar imzolagan holatlar ham boʻlgan, bu Rossiyada noqonuniy hisoblanadi.

Ozodlik, moddiy manfaat yoki Vatan shaʼni?

Oʻtgan yili Putin yangi shartnoma boʻyicha askarlarga federal hukumatdan 400 ming rubl (taxminan 4970 dollar) miqdorida bonus berishni taklif qiluvchi farmonni imzolagan edi. Mahalliy hokimiyat organlari bu summani kamida ikki barobarga oshirish, shuningdek, eng kam oylik ish haqi 204 000 rubl (2,5 ming dollar) va kreditlar bilan yordam berish kabi qoʻshimcha imtiyozlar berishga daʼvat etildi. Bu esa kambagʻal va chekka hududlardan keluvchilarni jalb qiladi.

Yollanganlar orasida politsiya eʼtiboriga tushib, mayda bezorilik va jinoyat qilganlar, mehnat muhojirlari, chet el fuqarolari ham bor.

Rossiya frontidagi kuchlarning muhim qismi puldan ham jozibaliroq boʻlgan erkinlik uchun kurashmoqda. Urush davomida mahbuslar, shu jumladan, qotillik va zoʻrlashda ayblanganlar kameradan ozod qilingan va Ukraina urushi uchun joʻnatilgan. Agar ular tirik qaytib kelishsa, ozod etiladi.

Moskvadagi matbuotning fevral oyidagi xabariga koʻra, qamoqxonadagilar soni soʻnggi ikki yil ichida 120 ming kishiga kamayib, rekord darajada past boʻlgan 313 ming nafarga tushib ketgan. Hozir mamlakat boʻylab axloq tuzatish muassasalari yopildi.

Shunday boʻlishiga qaramasdan, aholi oʻrtasida urushni yoqlovchilar koʻp. Yil boshida oʻtkazilgan soʻrovnomalarda Rossiya jamoatchiligining 75 foizi urushni qoʻllab-quvvatlagan. Cheninga oʻxshaganlar vatanparvar sifatida urushga ketadi.

“Birinchi va eng muhimi vatanga muhabbat, qolgan hamma narsa ikkinchi darajali”, — deydi u.