Бутунжаҳон қон донорлари куни Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти томонидан таъсис этилган ва ҳар йили 14 июнда нишонланади. Бутунжаҳон донорлар куни биринчи марта 2005 йилда нишонланган. Бутунжаҳон донор куни ғояси қон донорларини тан олиш ва уларга миннатдорчилик билдириш ҳамда хавфсиз қон ва унинг таркибий қисмларининг ҳаётини сақлаб қолишдаги аҳамияти ҳақида хабардорликни ошириш учун яратилган.

Қон донорлари жамиятда муҳим роль ўйнайди. Улар қон қуйишга муҳтож бўлганларнинг саломатлиги ва фаровонлигига ҳисса қўшади. Бу кўплаб ҳаётни сақлаб қолишга ёрдам беради ва қийинчиликларга ва касалликларга дуч келганларга умид беради.

Ҳар йили Бутунжаҳон донорлар куни махсус мавзуга эга бўлиб, қон топширишнинг ўзига хос жиҳатларига эътибор қаратади. Бу йилнинг асосий мавзуси — “Қон ва қон плазмасини топширинг, ҳаёт беринг ва буни тез-тез бажаринг”.

Шу куни бутун дунёда қон топширган инсонлар тақдирланади ва уларга миннатдорчилик билдирилади. Барча муҳтожларни хавфсиз қон маҳсулотлари билан таъминлаш учун мунтазам равишда ихтиёрий топширилган қон ва плазма донорлиги жуда муҳимдир. Қон донорига айланиш — жамият саломатлиги ва фаровонлигига ҳисса қўшадиган қаҳрамонга айланишдир.

Ҳар йили Бутунжаҳон донор кунида Ўзбекистоннинг барча қон марказларида қон донорлари учун байрам тадбирлари, тантаналар ва концертлар ташкил этилади.

Саратонни даволашнинг янги усули топилди

Пенсилвания университети олимлари молекуляр йўлни тўсиб қўйишга асосланган саратонни даволашнинг янги усулини топишди. Бу ҳақда лента.ру. сайтида маълум қилинган. Усул макрофаглар деб аталадиган оқ қон ҳужайралари турига асосланган. Бу ҳужайралар вируслар, бактериялар ва бошқа патогенларни бартараф этади. Макрофаглар ўзлари билан тўқнашган бегона нарсаларни эслаб қолишади, бу эса келгусида патогенларга ҳужум қилиш имконини беради – иммунитет шаклланади. Аммо иммунитет ҳужайралари одатда саратон ўсмалари билан кураша олмайди, чунки улар уларни “бегона” деб билишмайди, уларни тананинг бир қисми деб “билишади”.

Тадқиқотчилар макрофагларнинг ўсма ҳужайраларини аниқлаш ва уларга ҳужум қилишини ўргатиш учун ҳужайралар орасидаги алоқани бошқарадиган молекуляр йўлни ўрганишди. Тананинг барча “ўз” ҳужайраларида аниқланган макрофагдаги СИРП ва CД47 оқсиллари ўртасидаги ўзаро таъсирни ўчириб қўйиш хавфли ўсмаларни даволашнинг янги турини яратишга имкон берди.

Кейин усул Петри идишларидаги сичқончанинг меланома ҳужайралари конгломератларида синовдан ўтказилди. Маълум бўлишича, макрофаглар саратон ҳужайралари атрофида тўпланиб, уларни ажратиб, ўсмани аста-секин йўқ қилган. Тирик сичқонларда ўтказилган тажрибада молекуляр йўлни ўчириб қўйиш субъектларнинг 80 фоизида ўсмаларни бартараф этди. Бир неча ҳафта ўтгач, саратонга қарши иммуноглобулин Г га нисбатан антитаначалар даражаси ошди. Макрофаг терапияси саратонга қарши вакцинани ишлаб чиқишда ёрдам бериши кутилмоқда.

                                                                Абдували Сойибназаров, “Халқ сўзи”.